Het is een verheugende vaststelling dat deze blog door steeds meer mensen wordt gelezen.  Assisengoeroe Gust Verwerft zegt in zijn eigen stijl op zijn website over de auteur van deze stukjes: “nee, wij gaan niet altijd akkoord met zijn zienswijze, maar we lezen hem graag”. Blijkbaar ook sommige parlementsleden, want de in vraagvorm gestelde column van 6 juni over de Potpourri VI-wet kreeg nogal wat weerklank. Artikel 5 van die wet van 25 mei 2018 wijzigt de taalwet in gerechtszaken. De wet die sinds 1935 van openbare orde is (wat dus betekent dat dat de rechter de schending van de wet spontaan moet onderzoeken, ook wanneer de partijen die procederen dit niet vragen) werd gewijzigd. Voortaan moet er “belangenschade” worden bewezen, wat dus vereist dat de benadeelde partij het opwerpt en pas dan de rechter moet onderzoeken of de schending van de wet ook effectief voor die benadeelde nadelige gevolgen heeft. Voorheen was er schending van de taalwet of niet. Dat vergde geen onderzoek door de rechter naar “belangenschade”. Hoe dat de werklast van de magistraten gaat verminderen (want dat wil die potpourri VI-wet toch bereiken) is voor velen een raadsel.

Sommige parlementsleden zagen klaarblijkelijk pas het licht toen deze blog via sociale media kwistig werd gedeeld. Het leidde op 13 juni tot een parlementaire vraag. Een parlementslid (van de meerderheid) vroeg aan de minister of het wel klopte wat in die blog stond en of het gevolg van de door haar mee gesteunde wet echt betekende “dat de schending van de wet slechts tot sancties kan leiden indien belangenschade kan worden aangetoond?”. De minister van justitie, die graag en veel en helder en bevlogen en doordacht speecht, had nu plots veel wollige woorden nodig. Hij vond dit een “irrealistisch scenario” dat getuigt van “kwade trouw”, maar voegde er wel fijntjes aan toe dat het “louter theoretisch denkbaar is”. Maar leest u even verder mee en ik citeer nu woordelijk: “Omdat ik vrees dat in die interpretatie zal worden volhard, lijkt het mij aangewezen om dit theoretisch scenario te remediëren en zal ik een wetgevend initiatief nemen”. Merkwaardig toch dat de zogenaamde irrealistische interpretatie voor zoveel onrust zorgt. De minister besluit dan ook dat het vanzelfsprekend is dat een reparatiewet duidelijkheid kan brengen. Is het echter wel zo vanzelfsprekend om tot die conclusie te komen nauwelijks veertien dagen na de publicatie van de wet?

Het zegt allicht iets over de wijze waarop wetgevend werk tot stand komt, ook en vooral van de parlementsleden die na de stemming dergelijke vragen stellen (doen ze dat niet beter vooraf?). Een wet die, volgens de titel, de werklast van magistraten wil verminderen, heeft soms duidelijk verborgen kantjes.

Intussen gonst het van de geruchten dat de minister op een plan broedt om de gerechtelijke vakantie aan te pakken (u weet wel, de vermeende twee maanden durende zomerslaap van justitie). Zou het echter kunnen dat ook dat plan een verborgen agenda heeft en van magistraten gewone ambtenaren wil maken (met hetzelfde aantal vakantiedagen als elders bij overheidsdiensten)? Die vraag verdient misschien wel een maatschappelijk debat, maar zal het daar dan ook over gaan? Zullen er parlementsleden zijn die daarover met kennis van zaken willen debatteren?

De minister lijkt ook in alle stilte verder te broeden op zijn plan om het voor meer burgers mogelijk te maken zich tot de rechter te wenden (al heeft hij met de recente waterzooi-wet wel de bemiddeling gepromoot). Hij wil een rechtsbijstandsverzekering fiscaal stimuleren (ook voor echtscheidingen, maar wel liefst via bemiddeling). Daarvoor moet een Koninklijk Besluit zorgen. Dat betekent meteen ook dat er voor het eerst bij KB vastgestelde tarieven zullen komen voor juridische dienstverlening aan particulieren, waarvan de impact veel verder zal reiken dan enkel binnen het kader van de rechtsbijstand. Dat punt verdeelt de balie en er wordt dan ook met argusogen gekeken naar de concrete vorm die het KB zal hebben.

In al die initiatieven lijkt het dat niets is wat het lijkt. Volgens sommigen is dat de essentie van politiek, voor anderen is dit een “irrealistisch scenario”. Wie nu in de juridische wereld actief is, blijft beter bij de les. Zekerheden vallen weg. De juridische wereld verandert, precies waar jarenlang door diezelfde wereld om werd gesmeekt. De koerswijzigingen zijn allicht niet altijd wat sommigen voor ogen hadden. Wat meer maatschappelijk debat zou dus zeker niet misstaan.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Lees hier alle artikels van ‘LAMON op woensdag’.