Op welke manier kan u bepaalde sleutelfiguren binnen uw onderneming een incentive geven om voor een lange termijn binnen uw bedrijf te blijven of nieuw talent aan boord trekken, en daarbij nog eens voor een gunstige fiscale verloning zorgen? Dankzij het gunstig fiscaal regime van het toekennen van aandelenopties hebt u een instrument meer in uw instrumentarium om zulke doelen te verwezenlijken. 

Door het toekennen van aandelenopties wordt er aan bepaalde medewerkers het recht verleend om in de toekomst (na een ‘wachtperiode’ van enkele jaren) een bepaald aantal aandelen van de onderneming te verwerven, en dit tegen een prijs die bij de toekenning van de opties reeds bepaald wordt (of bepaalbaar is).

Indien de desbetreffende medewerker beslist om de toegekende aandelenopties uit te oefenen, dan verwerft deze een aandelenpakket in de onderneming. De verworven aandelen worden in de meeste gevallen echter spoedig terug verkocht aan de onderneming zelf omdat de medewerker graag de jarenlange inzet en toewijding omgezet ziet in geld op zijn bankrekening.

In zijn geheel mag de omzetting van de opties op jaarbasis niet meer dan 20 % van het totale verloningspakket uitmaken. Boven deze verhouding van 20 % is er volgens de Rulingcommissie een oneigenlijk gebruik van het fiscaal voordeel van de Aandelenoptiewet. Voor belastingplichtigen die onder deze befaamde 20 %-grens blijven is dit op heden, het enige interessante instrument om bovengenoemde doelen te verwezenlijken. Wat de sociale spelregels inzake aandelenopties betreft, is het zo dat voor een werknemer er geen sociale bijdragen verschuldigd zijn, daar waar zelfstandigen wel sociale bijdragen betalen op het bekomen voordeel.

Voorbeeld ter illustratie

Onderneming VOLT zou graag Allesandro, een van haar sleutelfiguren binnen de onderneming, een incentive geven om niet enkel aan boord van het schip te blijven, maar ook nog eens om VOLT naar een hoger niveau te tillen.

Daarom worden aan Allesandro aandelenopties toegekend, waarbij hij het recht krijgt om binnen zes jaar een bepaalde hoeveelheid aandelen van VOLT te kopen. De prijs wordt op voorhand bepaald, zijnde 10.000 euro, de waarde van de bepaalde hoeveelheid aandelen op dat moment. Het forfaitair voordeel waarop Allesandro wordt belast, in de veronderstelling dat aan alle voorwaarden van halvering van het percentage is voldaan, bedraagt: 10.000 euro x (9 % + 0.5 %) = 950 euro.

Uitgaande van een marginaal tarief in de personenbelasting van 53 % (50 % + 6% gemeentebelasting), komt dit neer op een belasting van 950 euro x 53 % =  504 euro.

Laten we ons zes jaar later in de tijd verplaatsten, op het moment dat Allesandro beslist om zijn aandelenopties uit te oefenen omdat intussen de waarde van het onderliggend aandelenpakket verdubbeld is tot 20.000 euro. Allesandro is slechts een bedrag van 10.000 euro verschuldigd aangezien dit zes jaar geleden reeds werd vastgelegd. Allesandro zal dit aandelenpakket spoedig terug verkopen aan VOLT aangezien de waarde van dat aandelenpakket op dit moment 20.000 euro bedraagt. Meerwaarde op aandelen is belastingvrij dus betaalt Allesandro geen belastingen hierop.

Allesandro realiseert in dit geval een winst van 20.000 euro – 10.000 euro = 10.000 euro, waarop hij zes jaar geleden wel reeds 504 euro belastingen heeft betaald. Dit resulteert uiteindelijk op een belastingdruk van 5,04%. 

Voordelen en aandachtspunten

Het toekennen van aandelenopties heeft verschillende aantrekkelijke voordelen:

• Het geeft de mogelijkheid om medewerkers, bestuurders etc. met de nodige ervaring aan te trekken.
• Er ontstaat op deze wijze een incentive om aan de kar te trekken gezien het feit dat desbetreffende personen rechtstreeks delen in de waardetoename.
• Personen aan wie aandelenopties werden toegekend zullen veel minder geneigd zijn de onderneming te verlaten, aangezien zij kunnen uitkijken op een belangrijk privé-inkomen, en dit tegen een beperkte belastingdruk.

Toch is het aangewezen om voorzichtig om te gaan met desbetreffende thematiek. Alles staat of valt immers met de waardestijging van de achterliggende aandelen gedurende de wachtperiode. Het risico zit er in dat indien de waarde van onderliggende aandelen hetzelfde blijft, of zelfs daalt, dat de optie dan niet gelicht wordt, terwijl reeds de personenbelasting betaald is bij de toekenning van de aandelenopties.

Het toekennen van aandelenopties is interessant in een scenario waarbij men zeker is van de waardestijging van de onderliggende aandelen. Dit kan verwezenlijkt worden in een onderneming die in een  groeifase terecht komt. De 20%-grens op het totale verloningspakket blijft in de praktijk evenwel in veel dossiers een belemmering tot uitvoering van het concept.