Er bestaat in Vlaanderen geen algemene regel over hoe een school of scholengemeenschap met onbetaalde facturen moet omgaan. Dat komt deels doordat het onderwijs verspreid is over verschillende netten. Wel heeft elk net zijn visie op de problematiek, met één zeer uit het oog springend maar terecht principe: nooit mag de leerling de dupe zijn. Meer nog, deze zou het zelfs niet mogen merken. Ook is ieder het er over eens dat er twee soorten van wanbetalers zijn. Enerzijds zijn er de ouders die niet kunnen betalen en anderzijds de moedwilligen. Helaas is die eerste groep de grootste.

Een handelaar kan bij het niet betalen van de factuur gemakkelijk zijn leveringen stoppen en heeft daarenboven vaak een onderpand (voorschot, eigendomsvoorbehoud etc…) tot zijn beschikking. Een school heeft dat helaas niet en incassokantoren spelen daar zéér handig op in. De concretisering van de plannen van de vorige minister van Onderwijs om met een op te richten centrale dienst de facturen te innen zou volgens velen zeer verontrustend zijn. Deze dienst zou incassokantoren inhuren. Maar onbetaalde schoolfacturen mogen absoluut niet vergeleken worden met parkeerretributies en uitbesteed worden aan privéfirma’s. De school heeft immers ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid en dat maakt de schoolfactuur zowat de meest delicate om in te vorderen.

Dan is volgens anderen het initiatief van de huidige minister van onderwijs, genaamd www.aanpakschoolfacturen.be, een (preventieve) betere stap in de goede richting!

Waarom een gerechtsdeurwaarder inschakelen?

1. Discretie

Een gerechtsdeurwaarder is een neutraal persoon, een openbaar en ministerieel ambtenaar die in alle onafhankelijkheid en onpartijdigheid optreedt en onderworpen is aan een strenge deontologische code. Specifiek voor de onbetaalde schoolfactuur is dat de aanmaningsbrief geen verwijten mag inhouden, noch enig dreigement. De brief moet echter wel in klare taal uiteenzetten dat u als ouder ofwel nu dringend moet betalen, ofwel het gerechtsdeurwaarderskantoor moet contacteren met melding waarom er eventueel niet met de factuur kan worden akkoord gegaan, dan wel om te vragen of er kan worden afbetaald in redelijke termijnen. Dat laatste moeten wij dan ook aanvaarden: de bedoeling is immers dat uiteindelijk de factuur wordt voldaan. De ouders handelen af met het kantoor, niet met de school. Dat maakt de zaken minder pijnlijk: de ouder moet begrijpen dat enkel de facturatiedienst van de school weet heeft van de onbetaalde factuur, daar hoeven de leerkrachten zich absoluut niet mee bezig te houden, noch zich mee te moeien….

2. Kostenbesparend

Ouders zullen zeer dikwijls reageren op een aanmaningsbrief uitgaande van een gerechtsdeurwaarder. Zij zullen dus ofwel betalen, eventueel in termijnen, ofwel protesteren. In het geval echter dat er toch niet wordt gereageerd moet nagegaan worden hoe dat komt. Ook moet worden nagegaan of (één van) de ouders niet in collectieve schuldbemiddeling verkeren (/verkeert), zodat de schuld kan worden ingebracht bij de bemiddelaar, of onder schuldbeheer staan bij bijvoorbeeld het OCMW. Het kan ook voorvallen dat een ouder die nog een aantal onbetaalde facturen bij een scholengroep heeft verhuisd is of zijn kinderen inschrijft bij een instelling van een andere scholengroep, zodat op die manier de achterstallige facturen verder opstapelen. Maar ook hier kan één en ander door de gerechtsdeurwaarder eerst eens worden nagekeken. Ondertussen blijven de blootgestelde kosten zeer laag en is de verhouding tussen de frustratoire kosten in bepaalde dossiers en het succes in een zeer groot aantal andere dossiers duidelijk in het voordeel van deze laatsten.

3. Efficiënt

Door de knowhow en de computerprogramma’s bij een gerechtsdeurwaarder is deze in staat een groot aantal dossiers op een zeer efficiënte manier aan te pakken met in het geheel geen bijkomende werklast voor het schoolbestuur of de administratie. Indien er ondanks de aanmaning geen reactie komt, kan de school of scholengemeenschap beslissen om effectief te dagvaarden. De school of scholengemeenschap kan zich laten vertegenwoordigen door een advocaat. Voor de gevallen waarbij effectief een vonnis wordt uitgesproken en de invordering van de schoolfactuur wegens bijvoorbeeld manifeste weigering om mee te werken moeilijk verloopt, kan de gerechtsdeurwaarder harder optreden, roerend beslag leggen of zelfs loonbeslag of beslag op de rekeningen. Maar hij zou dat maar mogen doen als alle andere mogelijkheden zijn uitgesloten en zelfs de sociale dienst, het OCMW of de straathoekwerker niet kunnen doordringen tot de ouders.

Eén ding is wel zeker: een onbetaalde schoolfactuur mag absoluut niet zomaar onbetaald blijven. Ouders van andere leerlingen zullen dit snel merken, anderen kunnen volgen of frustraties zijn het gevolg. Dit alles terwijl zonder al te veel poespas tijdig kan worden ingegrepen. Voor de zeer zeldzame gevallen waar er niet onmiddellijk een oplossing voorhanden is, zou het ‘sociaal fonds‘ kunnen  worden aangesproken.

Nick Luyten

AGA Gerechtsdeurwaarders

Meer lezen van AGA? Dat kan hier!