De activering van een holding heeft zijn bijzondere toegevoegde waarde op bedrijfseconomisch vlak alsook op fiscaal vlak. Zo kunnen de aandelen in de actieve holding (en bijgevolg de volledige waarde van de holding en haar dochtervennootschappen) genieten van het bijzonder gunstregime voor familiebedrijven in de erf- en schenkbelasting. In de inkomstenbelastingen draagt de activering van de holding onder meer bij tot de uitbouw van de holding met mogelijkheid tot een latere kapitaalvermindering. Maar ook voor de aftrek van btw op de inkomende handelingen van de holding heeft de activering van de holding bijzonder belang, althans indien op de juiste manier geïmplementeerd.

Actieve versus passieve holding

Een holding die zich beperkt tot het verwerven en beheren van aandelen in vennootschappen zonder zich direct of indirect te mengen in het beheer van deze vennootschappen wordt aangemerkt als passieve holding. Volgens vaststaande rechtspraak van het Europees Hof van Justitie kwalificeert een passieve holding niet als btw-plichtige bij gebreke aan economische activiteit. De aandelen worden immers niet geëxploiteerd om er duurzaam een opbrengst uit te verkrijgen; dividenden als opbrengst uit een deelneming gaan niet terug op de exploitatie van deze deelneming maar op de eigendom ervan. De passieve holding heeft dan ook geen recht op aftrek van de btw op haar inkomende handelingen.

Dit is anders indien de holding zich direct of indirect mengt in het beheer van de vennootschappen waarin zij aandelen aanhoudt, althans indien dit gepaard gaat met aan btw onderworpen handelingen. Dit actief beheer door de holding wordt wel aangemerkt als economische activiteit. De holding kwalificeert in dat geval als btw-plichtige met recht op aftrek op de inkomende handelingen met betrekking tot deze activiteit.

Het actief beheer van de holding kan bestaan uit overkoepelende dienstverlening voor haar dochtervennootschappen, zo onder meer het overkoepelend management alsook ondersteunende dienstverlening zoals boekhouddiensten, HR, IT, technische en administratieve organisatie e.d. Uiterst belangrijk is dat voor deze dienstverlening een aan btw onderworpen vergoeding wordt aangerekend. Het actief beheer maakt immers slechts in dat geval een economische activiteit uit met recht op aftrek van de btw op inkomende handelingen in dit verband. Het komt aangewezen voor deze overkoepelende dienstverlening en de vergoedingssystematiek te onderbouwen en vast te klikken in samenwerkingsovereenkomsten tussen de holding en haar dochtervennootschappen.

Recht op aftrek btw – actieve holding

De actieve holding heeft recht op aftrek van de btw op alle inkomende handelingen aangewend voor haar economische activiteit, zijnde het aan btw onderworpen actief beheer van vennootschappen.

Het Europees Hof van Justitie heeft meermaals geoordeeld dat dividenden geen tegenprestatie van deze economische activiteit en buiten de toepassing van de btw vallen. Hetzelfde geldt voor interesten op leningen die teruggaan op een loutere herbelegging van dividenden. Met deze dividenden en interesten dient dan ook geen rekening te worden gehouden voor het bepalen van het recht op aftrek van btw door de holding.

Bestaat de activiteit van de holding bijgevolg uitsluitend uit het actief beheer van haar participaties dan heeft de holding recht op aftrek van 100% van de btw op haar inkomende handelingen. De verhouding tussen enerzijds de door de holding ontvangen vergoedingen voor dit actief beheer en anderzijds de door de holding ontvangen dividenden (en interesten op herbelegde dividenden) is hierbij van geen belang.

Bestaat de activiteit van de holding daarentegen tevens uit het passief beheer van aandelen (niet-economische activiteit) dan wordt de holding aangemerkt als gedeeltelijk btw-plichtige. Het recht van aftrek is in dat geval beperkt tot de btw op inkomende handelingen die kunnen worden toegewezen aan het actief beheer, ofwel exclusief ofwel bij gemengd gebruik via een bijzonder verhoudingsgetal. Het komt dus aangewezen voor zoveel als mogelijk te voorzien in een actief beheer van de participaties door het stellen van aan btw onderworpen handelingen om zo het recht op aftrek van btw te maximaliseren.

Stelt de holding naast aan btw onderworpen handelingen tevens vrijgestelde handelingen (bvb. beheer van beleggingen, verstrekken van leningen, onroerende verhuur) dan wordt de holding als gemengd btw-plichtige aangemerkt. Haar recht op aftrek is ook dan beperkt tot de btw op inkomende handelingen met betrekking tot haar actief beheer, hetgeen wordt bepaald ofwel op basis van het algemeen verhoudingsgetal (waarbij dividenden en interesten op herbelegde dividenden buiten beschouwing worden gelaten) ofwel op basis van het werkelijk gebruik. Zijn de inkomende handelingen slechts beperkt toe te wijzen aan vrijgestelde handelingen dan is het aangewezen het recht op btw-aftrek te bepalen op basis van het werkelijk gebruik.

Recht op aftrek btw – kosten verwerving en vervreemding aandelen

De kosten voor de verwerving en vervreemding van aandelen kan voor de holding belangrijk oplopen. Vaak rijst dan ook de vraag of de btw op deze kosten door de holding kan worden gerecupereerd.

Overeenkomstig rechtspraak van het Europees Hof van Justitie dienen kosten voor de verwerving van aandelen in door de holding actief beheerde vennootschappen in hoofde van de holding als algemene werkingskosten te worden aangemerkt. Er is immers een rechtstreeks en onmiddellijke samenhang tussen deze inkomende handelingen en de volledige activiteit van de holding. De btw op deze kosten is dan ook aftrekbaar, in tegenstelling tot de btw op kosten voor de verwerving van passief beheerde participaties.

Het Europees Hof van Justitie past deze redenering tevens toe op kosten gemaakt door de actieve holding voor de vervreemding van aandelen in door de holding actief beheerde vennootschappen. Deze kosten kunnen worden aangemerkt als algemene werkingskosten van de holding indien ze niet zijn opgenomen in de van btw vrijgestelde prijs voor de aandelen maar geacht worden te zijn opgenomen in de prijs voor de belaste uitgaande handelingen van de holding. In dat geval heeft de holding recht op btw-aftrek overeenkomstig het regime voor algemene werkingskosten.

Indien door de holding belangrijke kosten worden gedragen, is het met het oog op recuperatie van de btw op deze kosten van belang de holding te activeren. Immers slechts indien de holding zich op actieve wijze mengt in het beheer van de vennootschappen waarin ze aandelen aanhoudt én hiervoor op belaste wijze wordt vergoed, heeft ze een recht op btw-aftrek. Dit recht op btw-aftrek is 100% indien de activiteiten van de holding zich beperken tot dit actief beheer, ongeacht de door de holding ontvangen dividenden of interesten op leningen uit wederbelegde dividenden. De uitbouw van overkoepelende dienstverlening in de holding op gestructureerde en onderbouwde wijze is dus ook voor de recuperatie van btw door de holding van bijzonder belang.

Auteurs:

Anouck Sandra (advocaat-vennoot) & Jan Sandra (advocaat-vennoot)

IMPOSTO Advocaten