Veel notarissen actief als bedrijfsleider in hun vennootschap zijn tevens enige aandeelhouder in hun vennootschap. Aangezien de notaris in beide hoedanigheden actief is in de vennootschap kan bij de winstverdeling geopteerd worden om ofwel een tantième in de hoedanigheid bedrijfsleider toe te kennen ofwel een dividend aan de aandeelhouder uit te keren. In dit artikel zetten wij de principes alsook de verschillen van beide regelingen uiteen.

Dividend

Iedere vennootschap kan indien zij dat wil, winst toekennen van zijn vennootschap aan haar aandeelhouder(s). Afhankelijk van het soort dividend wordt de beslissingsbevoegdheid voor het toekennen van het dividend toegewezen aan de raad van bestuur of de (bijzondere) algemene vergadering van de vennootschap. Er zijn immers drie soorten dividenden met elk hun eigen modaliteiten.

Het jaardividend is het klassieke dividend zoals we dit het best kennen. Dit wordt toegekend op de jaarlijkse algemene vergadering die de jaarrekening goedkeurt en de winstverdeling vaststelt. Er mag geen dividenduitkering plaatsvinden indien op de datum van de afsluiting van het laatste boekjaar het nettoactief – zoals dat blijkt uit de jaarrekening –, is gedaald of ten gevolge van de uitkering zou dalen beneden het bedrag van het gestorte, of indien dit hoger is, van het opgevraagde kapitaal vermeerderd met alle reserves die volgens de wet of de statuten niet mogen worden uitgekeerd. Een van de wijzigingen in het nieuwe Wetboek Vennootschappen en Verenigingen is de invoering van de kapitaalloze BV en CV. Bij de uitkering van winsten wordt een nieuwe tweevoudige test ingevoerd: een balanstest en een liquiditeitstest.

De keuze of er een tussentijds dividend wordt uitgekeerd of niet, wordt overgelaten aan de bijzondere algemene vergadering. De toekenning van een tussentijds dividend wordt in principe niet als dusdanig geregeld in het vennootschapsrecht, maar moet toch de regels van de uitkering van het jaardividend respecteren. Een tussentijds dividend kan worden uitgekeerd op basis van de beschikbare reserves zoals blijkt uit de jaarrekening van het laatst afgesloten boekjaar. De winst van het lopende boekjaar komt niet in aanmerking. In het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen is er geen bepaling inzake toekenning van tussentijdse dividenden. In hoofde van de BV en CV is elke uitkering aan voornoemde twee testen onderworpen.

Onder welbepaalde voorwaarden en mits statutair voorzien, kan de raad van bestuur op een ander tijdstip beslissen om een dividend uit te keren. Deze uitkering wordt een interimdividend genoemd. Het is een voorschot op het definitieve dividend. Het interimdividend kan enkel worden toegekend over de winst van het lopende boekjaar en de niet-gereserveerde winsten van voorgaande boekjaren (niet uit de beschikbare reserves). In de huidige wetgeving kan enkel een naamloze vennootschap en een commanditaire vennootschap op aandelen dergelijk dividend uitkeren. In het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen kan een interimdividend voor elke vennootschapsvorm.

Aangezien een dividenduitkering boekhoudkundig en fiscaal wordt gezien als een winstverdeling, is het dividend voor de uitkerende vennootschap niet aftrekbaar. Dit betekent dat u, als notarisvennootschap, steeds 29,58% vennootschapsbelasting (of 20,40% indien recht op het verlaagd tarief) zal betalen op het uitgekeerde dividend. Ook wordt de ontvanger van het dividend belast op het uitgekeerde dividend. Indien de ontvanger van het dividend een natuurlijk persoonis, zal in eerste instantie steeds roerende voorheffing verschuldigd zijn. Is de ontvanger van het dividend daarentegen een vennootschap,dan zal, indien de ontvangende vennootschap minstens 10% van de aandelen van de uitkerende vennootschap heeft en de aandelen al minstens één jaar in bezit heeft of in bezit zal houden, het ontvangen dividend in hoofde van de vennootschap 100% vrijgesteld zijn van inkomstenbelastingen en is er geen roerende voorheffing verschuldigd.

Tantième

Een tantième wordt op de algemene vergadering door de aandeelhouder(s) aan de bedrijfsleider van de vennootschap toegekend. Een tantième wordt boekhoudkundig in de eerste plaats aanzien als een winstverdeling. Fiscaal wordt een toegekende tantième, in tegenstelling tot een dividenduitkering, echter niet aanzien als een winstverdeling, maar steeds als een bijkomende bezoldiging in hoofde van de bedrijfsleider van de vennootschap. Dit betekent dat de toegekende tantième in hoofde van de uitkerende vennootschap beschouwd kan worden als een aftrekbare kost.

Indien de bedrijfsleider een natuurlijke persoon is, wordt de toegekende tantième volledig belast in de personenbelasting en is bijgevolg onderworpen aan de progressieve tarieven van de personenbelasting en de sociale bijdragen. Indien de bedrijfsleider een vennootschap is, wordt de tantième onderworpen aan de vennootschapsbelasting.

Toekennen van een dividend of tantième?

Of u bij het afsluiten van het boekjaar moet kiezen voor het toekennen van een dividend of een tantième, hangt af van uw groepsstructuur en het loon dat u nu al ontvangt vanuit uw vennootschap. Ontvangt u tot op heden nog maar weinig loon uit uw vennootschap, en beslist u om een bijkomende tantième toe te kennen, dan kan deze tantième ervoor zorgen dat u in een hogere schijf van de personenbelasting belandt, en dat bijgevolg de algemene belastingdruk stijgt. Wanneer u een laag loon ontvangt uit uw vennootschap, betekent dit meestal ook dat u maar weinig sociale bijdragen betaalt. Het toekennen van een tantième heeft zoals als reeds aangegeven ook een effect op de verschuldigde sociale bijdragen, dus het toekennen van een extra loon zal hier ook een negatieve weerslag op hebben.

Indien u voor het moment echter al een aanzienlijk salaris ontvangt uit uw vennootschap en onderworpen bent aan het maximumbedrag van sociale bijdragen, dan kan het toekennen van een tantième fiscaal echter wel opwegen ten opzichte van het dividend dat u als natuurlijk persoon ontvangt en dat zowel aan vennootschapsbelasting (29,58% of 20,40%) als aan roerende voorheffing onderworpen is.

Bent u echter met een vennootschap aandeelhouder van uw notarisvennootschap, dan kan het toekennen van een dividend fiscaal voordeliger zijn. Indien u immers 10% van de aandelen in de notarisvennootschap bezit en voldoet aan de minimumbezitsduur van 1 jaar, dan is het ontvangen dividend vrijgesteld van belastingen.

Meer weten over dividenden en tantièmes?

Het volledige artikel van Els Van Eenhooge, fiscaal jurist bij Vandelanotte, verscheen in het tweede nummer van de zevende jaargang (juni 2019) van het Tijdschrift Notarieel Management. Klik hier voor meer informatie en abonnementsvoorwaarden.