Misschien heeft u het al gelezen of gehoord: de zorgvolmacht zit in de lift. Al meer dan 86.000 Belgen hebben in een notariële akte bepaald wat er met hun vermogen moet gebeuren wanneer zij omwille van hun gezondheidstoestand niet meer in staat zijn om dit zelf nog te beheren. Bovendien werd recentelijk een wet gestemd die het toepassingsgebied van de zorgvolmacht heeft uitgebreid naar persoonsgebonden aangelegenheden.

 Wat is een zorgvolmacht?

In een zorgvolmacht duidt u een vertrouwenspersoon aan die u zal vertegenwoordigen wanneer u zelf niet langer in staat bent om nog beslissingen te nemen, bijvoorbeeld ingevolge ongeval, ziekte of ouderdom. U omschrijft ook de rechtshandelingen die deze persoon voor u zal mogen verrichten en kunt desgewenst voorwaarden opleggen, bijvoorbeeld dat verrichtingen die een bepaald bedrag overschrijden het gezamenlijk akkoord van uw kinderen vereisen.

Wat zijn de voordelen van een zorgvolmacht?

Als u over een zorgvolmacht beschikt en later wilsonbekwaam wordt, zal de rechter in principe niet moeten tussenkomen. Dit betekent dat u niet onder bewind zal komen te staan. Het beheer van uw vermogen verloopt volledig volgens de principes die u heeft uitgetekend in uw volmacht, vandaar dat de wet spreekt over een regime van ‘buitengerechtelijke bescherming’.

Een zorgvolmacht is bijgevolg een bijzonder nuttig instrument in het kader van vermogensplanning. U kunt er in bepalen dat uw vertegenwoordiger goederen of gelden uit uw vermogen aan welbepaalde begiftigden mag schenken. Op die manier vallen deze goederen of gelden hoogstens onder het tarief van de schenkbelasting en zullen uw erfgenamen er geen erfbelasting op moeten betalen (tenzij de schenking gebeurt zonder schenkbelasting te betalen en u binnen de drie jaar overlijdt).

In het kader van een bewind is de mogelijkheid tot schenken veel beperkter. De bewindvoerder heeft er een rechterlijke machtiging voor nodig, die slechts onder bepaalde voorwaarden wordt toegekend.

Omdat de rechter geen toezicht zal houden op het beheer van uw vermogen (behalve wanneer dit dreigt mis te lopen), is het uiteraard wel van belang om een vertegenwoordiger te kiezen die uw volste vertrouwen geniet. Veel voorkomend zijn zogenaamde ‘wederkerige’ zorgvolmachten, waarbij echtgenoten elkaar als vertegenwoordiger aanduiden en hun kinderen als opvolgers. Indien gewenst, kunt u ook iemand benoemen bij wie uw vertegenwoordiger jaarlijks moet rapporteren.

Hoe stelt men een zorgvolmacht op?

Het is essentieel dat uw zorgvolmacht is afgestemd op uw persoonlijke situatie, zoals de samenstelling van uw vermogen en uw wensen inzake de verdere planning ervan. Voor de opmaak van het ontwerp kunt u daarom een beroep doen op uw vermogensplanner. Om uw vertegenwoordiger een zo ruim mogelijke bevoegdheid toe te kennen, is het noodzakelijk om de zorgvolmacht vervolgens notarieel te laten verlijden. De notaris zal de akte meteen laten registreren in het Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten. De rechter raadpleegt dit register telkens hij moet oordelen over een verzoek tot aanstelling van een bewindvoerder.

Is een zorgvolmacht ook mogelijk voor persoonsgebonden aangelegenheden?

Aanvankelijk was het wettelijke regime van de buitengerechtelijke bescherming enkel van toepassing op zorgvolmachten die betrekking hebben op het vermogen. Voor volmachten over persoonsgebonden aangelegenheden (zoals medische kwesties) moest men teruggrijpen naar bijzondere wetgeving. In de praktijk betekende dit dat vermogensrechtelijke en persoonsgebonden aangelegenheden zelden in één enkele volmacht werden geregeld.

Dat is vanaf nu anders. De wet van 21 december 2018 breidt het toepassingsgebied van de buitengerechtelijke bescherming uit. Voortaan kunt u in uw zorgvolmacht dus ook bepalen wie uw medische vertegenwoordiger zal zijn (weliswaar nog steeds met inachtneming van de bijzondere wetgeving hieromtrent), wie zal beslissen over uw eventuele overplaatsing naar een rusthuis, enz. Op die manier maakt de zorgvolmacht het mogelijk om een alomvattende regeling te treffen voor het geval van wilsonbekwaamheid, een ‘levenstestament’ als het ware.

Ariadne Van den Broeck

DELBOO

Om meer nieuwsberichten van DELBOO te lezen,  klik hier.