Sinds 1 januari wordt een zorgvolmacht die je in België hebt opgesteld, ook in een aantal andere lidstaten van de Europese Unie erkend. Dit is handig voor wie zinnens is om, bijvoorbeeld na de pensionering, naar Frankrijk of Portugal te verhuizen. De aangeduide lasthebbers ontsnappen zo aan een pak formaliteiten.

Wat is een zorgvolmacht?

Met een zorgvolmacht kun je op voorhand aangeven wie je goederen mag beheren als je dat zelf niet meer kunt door ouderdom, ziekte of een ongeval. Je bepaalt dan op voorhand wie, in dat geval, je pensioen of huurgelden mag innen en/of je belastingen en facturen mag betalen. Je kunt in een zorgvolmacht ook bepalen in welk verzorgingstehuis je later wil opgenomen worden.

Je kunt nog een stapje verder gaan en aan de aangeduide persoon, de lasthebber, de mogelijkheid geven om je woning te verkopen of te schenken als je wilsonbekwaam zou worden. Je kunt daar gerust allerhande voorwaarden aan koppelen.

Erkenning in andere Europese landen

Sinds begin dit jaar wordt de zorgvolmacht die je in België hebt opgesteld in een aantal andere Europese landen erkend. Het gaat om Frankrijk, Portugal, Duitsland, Oostenrijk, Cyprus, Tsjechië, Finland en Letland. Dit zijn allemaal landen waar het parlement het Haags Verdrag inzake de bescherming van kwetsbare personen heeft goedgekeurd ( ‘geratificeerd’).

Het Europees Parlement roept de andere EU-lidstaten op om dit ook te doen. Zolang die landen het Haags Verdrag niet goedkeuren, bepalen de lokale regels of je Belgische zorgvolmacht uitwerking kan hebben en onder welke voorwaarden. Dat is niet zo evident en veel complexer.

Minder rompslomp

De erkenning door andere Europese lidstaten van een ‘Belgische’ zorgvolmacht kan de aangeduide lasthebber een pak rompslomp en narigheden besparen als je in de zorgvolmacht ook aangeeft dat het Belgisch recht van toepassing moet zijn. Een voorbeeld om dit te illustreren.

Je stelt een zorgvolmacht op en je voorziet dat daarop het Belgisch recht van toepassing is. Je stelt je enige zoon aan tot lasthebber en je bepaalt dat die je tweede verblijf in de Provence later, onder bepaalde voorwaarden, mag schenken. Na je pensionering, verhuis je definitief naar je optrekje in de Provence. 10 jaar later word je daar het slachtoffer van een ongeval waarbij je een hersenbeschadiging oploopt en waardoor je je wensen niet meer kunt uitdrukken. Je zoon die nog in België woont, kan je woning in de Provence zonder problemen schenken, bijvoorbeeld aan zijn kinderen. Omdat het Belgisch recht van toepassing is op je zorgvolmacht, moet je zoon daarvoor geen voorafgaande machtiging vragen aan een Franse rechter.

“Om dit alles naadloos te doen verlopen, is het belangrijk dat de zorgvolmacht correct wordt opgesteld”, zegt notaris Carol Bohyn, woordvoerder van Notaris.be. “Zo moet de zorgvolmacht duidelijk voorzien dat het Belgisch recht van toepassing is. Ook de bevoegdheden van de lasthebber moeten duidelijk worden verwoord zodat er daar later geen discussies kunnen ontstaan.”

Wat er precies in een zorgvolmacht moet staan, varieert van persoon tot persoon en is afhankelijk van de specifieke situatie van de volmachtgever. Het is daarom aangewezen om je specifieke wensen vooraf goed met een notaris door te spreken. Opdat een zorgvolmacht uitwerking zou hebben, moet je die wel laten registreren via een notaris of via de griffie van het Vredegerecht.

2020: bijna 5.000 geregistreerde zorgvolmachten per maand

In België is een zorgvolmacht al lang geen onbekend begrip meer. Uit cijfers van de Federatie van het Notariaat, blijkt dat er in ons land op 31 december 2020 al 210.696 zorgvolmachten werden geregistreerd.

“Door de coronacrisis denken steeds meer mensen na over de gevolgen van een ziekte of een andere situatie waarbij ze soms weken in een coma belanden”, zegt notaris Carol Bohyn. “Het stijgende aantal zorgvolmachten, hoeft dan ook niet te verwonderen.”