De Morgen, donderdag 4 juni 2020, p. 10.

Van terugslag naar tsunami

Met terugwerkende kracht een gegeven ontslag verbieden?

Gegeven is toch gegeven?

“Een retroactief ontslagverbod, dat is juridisch onmogelijk”, zo hoor ik hier en daar denken. Die denkers zullen dan wel geen juristen zijn, want die weten dat de wet heel veel kan.

OK, maar een werkgever die argeloos een werknemer ontslaat, achteraf confronteren met een ontslagverbod waarvan hij niet kon weten dat het van toepassing was op het al gegeven ontslag, dat is toch absurd? Misschien wel, maar in België is dat geen argument.

Een retroactief werkend ontslagverbod bestaat dan ook al in de Belgische wetgeving. En het geldt, anders dan het wetsvoorstel waarvan sprake in bovenstaand artikel, zelfs voor een ontslag wegens dringende reden.

Het gaat om het verbod kandidaat-personeelsafgevaardigden voor de ondernemingsraad of het comité voor preventie en bescherming op het werk te ontslaan om een andere reden dan een dringende reden die vooraf door het arbeidsgerecht werd aangenomen, of om een economische of technische reden die vooraf door het bevoegd paritair orgaan werd erkend (art. 2, § 1, eerste lid, Wet Ontslagregeling Personeelsafgevaardigden).

Occultisme

Het retroactieve ontslagverbod geldt gedurende een bepaalde periode waarin de werkgever niet kan weten of hij een werknemer die hij ontslaat, eigenlijk niet had mogen ontslaan omdat die door het verbod tegen ontslag beschermd is op grond van een latere voordracht als kandidaat-personeelsafgevaardigde bij de sociale verkiezingen. Men pleegt die periode de occulte periode te noemen.

Het ontslagverbod tijdens de occulte periode is het gevolg van de combinatie van de volgende elementen

• een ontslagen werknemer mag op grond van de wet nog altijd als kandidaat worden voorgedragen bij de sociale verkiezingen (art. 19, vierde lid Wet Organisatie Bedrijfsleven en art. 59, § 3, Wet Welzijn Werknemers)
• de voordracht kan gebeuren tot 35 dagen na de aanplakking van het bericht met de verkiezingsdatum (art. 33, § 1, eerste lid, Wet Sociale Verkiezingen)

• het ontslagverbod geldt voor kandidaat-personeelsafgevaardigden loopt van de dertigste dag vóór de aanplakking van het bericht dat de verkiezingsdatum vaststelt (art. 2, § 2, eerste lid, Wet Ontslagregeling Personeelsafgevaardigden).

Tweede golf(je)

Na de zomer komt hoogst waarschijnlijk een tweede zwarte periode, denken de virologen. Maar terwijl zij dat enkel vermoeden, wéten de beoefenaars van het sociaal recht het voor zeker. Zij bedoelen daarmee wel iets anders: een tweede occulte periode.

De eerste occulte periode hebben wij achter de rug. In de aanloop naar de sociale verkiezingen die gepland waren voor de voorbije maand mei, liep zij ergens tussen 12 januari tot 30 maart 2020, afhankelijk van de verkiezingsdatum die toen was vastgelegd voor de onderneming.

Maar als gevolg van de coronacrisis werd de procedure van de sociale verkiezingen tot een nader te bepalen datum opgeschort vanaf  de 36^ste dag na de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt (art. 5 wet van 4 mei 2020 et tot regeling van de opschorting van de procedure sociale verkiezingen van het jaar 2020 ingevolge de coronavirus COVID-19-pandemie).

Weliswaar werden de sociale verkiezingen maar opgeschort vanaf de 36^ste dag na de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt en blijven de kandidatenlijsten die werden afgesloten, dus “gefinaliseerd”  (art. 5 en 7  wet van 4 mei 2020 et tot regeling van de opschorting van de procedure sociale verkiezingen van het jaar 2020 ingevolge de coronavirus COVID-19-pandemie). De kandidatenlijsten werden immers afgesloten de 35^ste dag na de aanplakking van de verkiezingsdatum (art. 33, § 1, eerste lid, Wet Sociale Verkiezingen).

Maar op de lijsten kunnen kandidaten in bepaalde gevallen worden vervangen tot de 14^de dag vóór de verkiezingen. De uitgestelde sociale verkiezingen zouden volgens de huidige vooruitzichten plaatshebben van 16 tot 29 november 2020.  Dat betekent dat de tweede golf – pardon de tweede occulte periode – voor vervangende kandidaten te situeren zou zijn tussen 18 oktober en 15 november 2020, andermaal afhankelijk van de datum waarop in de onderneming sociale verkiezingen worden gehouden. Eigenlijk is terugslag een beter woord dan golf: wie tijdens die periode ontslagen wordt, maar nadien nog tijdig op een kandidatenlijst wordt geplaatst, kan zich beroepen op het retroactieve ontslagverbod van de Wet Ontslagregeling Personeelsafgevaardigden.

Tsunami

Het ontslagverbod van de tweede occulte periode is gelet op zijn beperkte draagwijdte, maar een golfje. Het voorstel van de PS om van 1 april 2020 tot eind oktober 2020 alle ontslagen te verbieden, tenzij die om dringende reden, zou echter een tsunami zijn.

Willy van Eeckhoutte

Lees meer van deze auteur!