Ingeval van wijziging van de controle van een vennootschap die niet beantwoordt aan rechtmatige financiële of economische behoeften, zijn vorige beroepsverliezen niet langer aftrekbaar. Ook niet voor het belastbaar tijdperk waarin de controlewijziging zich heeft voorgedaan. Dit geldt ook voor een pak andere aftrekposten waaronder overdragen investeringsaftrekken en overgedragen dbi-aftrekken. Naar aanleiding van een concrete casus van een controlewijziging bij een patrimoniumvennootschap met overgedragen verliezen maakt het hof van beroep van Gent een verhelderende analyse van het begrip rechtmatige financiële of economische behoeften die niet onbelangrijk afwijkt van de administratieve zienswijze ter zake (Gent 1 oktober 2024, 2019/AR/1146).

De feiten

De betrokken vennootschap heeft bij haar oprichting in 1995 een stuk bouwgrond gekocht waarop ze een villa liet bouwen. Deze villa werd door de vennootschap vervolgens verhuurd aan het gezin van haar oprichters, wat de enige activiteit is gebleven van de vennootschap.

In 2011 verkopen de bewoners, gezien hun rijpere leeftijd, de aandelen van de vennootschap aan derden, die er vervolgens hun intrek in hebben genomen en er hun domicilie vestigden. Naderhand wordt de vennootschap ontbonden en vereffend waarbij de meerwaarde op het vastgoed wordt belast na aftrek van de overgedragen verliezen.

De administratie is de mening toegedaan dat de controlewijziging niet beantwoordt aan rechtmatige financiële of economische behoeften wegens gebrek aan economische activiteit van de vennootschap, en weigert de aftrek van de overgedragen verliezen bij toepassing van artikel 207, al. 8 WIB92.

Het hof van beroep is evenwel de mening toegedaan dat de administratie niet het bewijs levert dat de controlewijziging niet beantwoordt aan rechtmatige financiële of economische behoeften.

Het hof van beroep van Gent aan het woord

Doel en strekking van artikel 207, achtste alinea WIB92

Vooreerst herinnert het hof eraan dat de bepaling van artikel 207, achtste alinea WIB92 de aard heeft van een specifieke antimisbruikbepaling en tot doel heeft de handel in verlieslatende vennootschappen en het kunstmatig afleiden van belastbare winsten naar dergelijke vennootschappen tegen te gaan.

Met verwijzing naar het arrest van het Hof van Cassatie van 21 december 2017 (AR F.16.0019.N) meent het hof dat daarbij het antwoord op de vraag of door de controlewijziging geen oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van de vennootschap met de hoofdzakelijke bedoeling belasting te ontwijken door de verliezen van de vennootschap fiscaal aftrekbaar te maken, bepalend is.

Rechtmatige financiële of economische behoeften moet beoordeeld worden ten aanzien van alle bij de controlewijziging betrokken partijen

De administratieve zienswijze is doorgaans dat deze rechtmatige financiële en economische behoeften moeten beoordeeld worden in hoofde van de vennootschap die het voorwerp uitmaakt van een controlewijziging.

Het hof daarentegen is de mening toegedaan dat alle omstandigheden ten aanzien van alle bij de controlewissel betrokken partijen moeten in aanmerking worden genomen.

Het hof haalt aan dat de belastingplichtige het aannemelijk maakt dat de voor de aandelen betaalde prijs een redelijke prijs was en dat de voornaamste bedoeling van de belastingplichtige met de verwering van de aandelen de verwerving van het onroerend goed was. De overname van de vennootschap had bijgevolg weldegelijk de betrachting de continuïteit van de (beperkte en passieve) activiteit van de vennootschap te garanderen.

Rechtmatige financiële of economische behoeften onderstelt niet een actieve economische activiteit

Het hof haalt aan dat de tekst van artikel 207, achtste al. WIB92 enkel vereist dat de controlewijziging beantwoordt aan rechtmatige financiële of economische behoeften. Ze stelt vast dat de vennootschap een passieve eerder dan een actieve economische activiteit had. Louter uit de afwezigheid van een actieve economische activiteit voor en na de controlewijziging kan niet afgeleid worden dat de controlewijzing enkel was ingegeven door fiscale motieven.

Voor de invulling van het begrip rechtmatige financiële of economische behoeften verwijst de administratie naar het verslag van de Koning bij het KB van 20 december 1996. In dit verslag wordt bevestigd dat de voorwaarde van rechtmatige financiële of economische behoeften geacht wordt te zijn vervuld “ingeval van wijziging van controle over een onderneming in moeilijkheden met behoud, zelfs gedeeltelijk, van de tewerkstelling en van de werkzaamheden uitgeoefend door deze onderneming voor de wijzing van de controle”.

Het hof stelt evenwel vast dat de vennootschap voor de overname niemand tewerkstelde. Dat na de overname eveneens niemand tewerkgesteld was, is geen reden om te oordelen dat niet aan de voorwaarden van artikel 207 derde lid WIB92 is voldaan, aldus het hof

Rechtmatige financiële of economische behoeften en oneigenlijk gebruik van de vennootschap

Ten slotte stelt het hof vast dat de vennootschap ook na de overname geen nieuwe bron van inkomsten had. Ook zonder de overname zouden de fiscale latenties kunnen worden gebruikt. Van een oneigenlijk gebruik van de vennootschap met de hoofdzakelijk bedoeling belasting te ontwijken door de verliezen aftrekbaar te maken volgende op de controlewijziging is geen sprake.

Te noteren valt dat aan de voorwaarde van rechtmatige financiële of economische behoeften echter kan voldaan zijn wanneer na de controlewijziging de bestaande verlieslatende activiteit aangevuld wordt met een nieuwe winstgevende activiteit.

Dit arrest van het hof van beroep van Gent illustreert dat de vraag of een controlewijziging van een vennootschap al dan niet onderbouwd is door rechtmatige financiële of economische behoeften, een feitenkwestie is. Doel en strekking van deze specifieke antimisbruikbepaling maken dat het antwoord op de vraag of uit de feiten blijkt dat door de controlewijziging geen oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van de vennootschap met de hoofdzakelijke bedoeling belasting te ontwijken door de verliezen van de vennootschap fiscaal aftrekbaar te maken, cruciaal is in deze materie … Een denkoefening waarbij we graag van dienst zijn.

Jan Sandra en Dries Verhaeghe

Volg ook onze IMPOSTO Tax Talks, ook op LinkedIn