LAMON op woensdag

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies.
Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Wat voor de juridische wereld evident lijkt, is het daarbuiten niet altijd. Wie als advocaat een moordenaar verdedigt, is natuurlijk zelf geen moordenaar en het feit dat hij als raadsman wil optreden betekent al evenmin dat hij de daden van zijn cliënt goedkeurt. Zelfs wie de ergste feiten pleegt, heeft recht op een eerlijk proces met alle waarborgen die een rechtsstaat biedt.

De gewone burger begrijpt dat soms niet. Enkele dagen geleden berichtte de media over een voormalige uitbaatster van een kinderhotel in Waregem, die 21 kinderen op een mensonterende manier behandelde. Er was sprake van ruw gedrag, het opentrekken van het mondje van een kind dat niet wilde eten, het slaan van kinderen en het opsluiten op toiletten. De advocaat van de uitbaatster probeerde alles in een context te plaatsen. Een plaatselijke verslaggever citeerde – met aanhalingstekens – uit de pleidooien: “Mijn cliënte is bijzonder zwaar aangepakt. Ze stond soms onder grote druk, dan kan er wel eens een tik worden uitgedeeld. Een pedagogische tik, meer is dat niet. En de kinderen hun mond enkele uren dichtplakken, er bestaat onderzoek hierover. Dat is een pedagogische techniek”. Zo werd de advocaat geciteerd. Of hij dat ook effectief zo heeft gepleit valt niet te achterhalen en waarschijnlijk diende dat ene zinnetje ook in een context te worden geplaatst. Maar allicht verwoorde de advocaat wat zijn cliënte dacht. De commentaren op de sociale media waren echter snoeihard. De advocaat werd niet enkel vereenzelvigd met zijn cliënte, het ging verder: ook de advocaat moest worden aangepakt. Dat in die sfeer er niemand op het idee kwam om tot onmiddellijke steniging van de advocaat over te gaan, was misschien eerder het gevolg van de tussenkomst van de moderator op de betrokken website, eerder dan het behoud van het laatste schijntje fatsoen. De wirwar van instantmeningen op sociale media getuigen niet altijd van een hoog beschavingsniveau, maar die meningen bepalen wel steeds meer de publieke opinie.

Er was vorige week ook commotie over de tussenkomst van bepaalde advocaten van illegalen. Er werd hen verweten dat ze hun politieke overtuiging volgden, eerder dan het belang van hun cliënten. De kritiek kwam deze keer niet op de internetfora van de onderbuik van de samenleving, maar van een tweet van een lid van de regering. De vraag of het belang van een cliënt wordt miskend dient echter niet door een staatssecretaris te worden beantwoord. Dat is de taak van de rechter in de concrete zaak die hij moet beoordelen en eventueel ook door de tuchtoverheid van de advocaat. Voor dat laatste moet er wel een inbreuk zijn op de deontologie, wat dan weer tot de bevoegdheid behoort van de stafhouder. Overigens zijn er geen aanwijzingen dat de stafhouder iets foutiefs heeft vastgesteld.

Het lijken allemaal evidente principes. Waarom er dan nog over schrijven? Omdat het blijkbaar steeds vaker ter discussie staat. Dinsdag berichtte de krant La Libre Belgique dat vijf Belgische advocaten de toegang ontzegd kregen tot de Verenigde Staten. Twee van hen voerden in de krant aan dat dit was omdat ze zijn opgetreden als advocaat voor terroristen. Ook Antwerpse advocaten zouden met dezelfde problemen geconfronteerd zijn. Het kabinet van de minister van buitenlandse zaken benadrukte in de pers dat ieder land zelf beslist wie ze tot hun grondgebied toelaten, omdat dit een nationale bevoegdheid is.

Indien het juist is wat de betrokken advocaten in de media beweren, zegt het veel over de toestand van de rechtstaat in de Verenigde Staten. Het feit dat een advocaat de verdediging opneemt van een terrorist, maakt van die advocaat natuurlijk geen verdacht persoon. De advocaat is zijn cliënt niet. Indien dat onderscheid in de VS niet langer zou worden gemaakt, kan hieruit enkel worden afgeleid dat de toch nog bestaande Europese normen en waarden niet langer gelden over de Oceaan. De “Westerse” waarden worden daarmee steeds relatiever, wat ons moet wakker houden. Want zonder onafhankelijke advocaten die ongehinderd kunnen opkomen voor hun cliënten is er een ernstig probleem. Wij moeten daar alert voor blijven en iedere dag opnieuw ook benadrukken hoe belangrijk dat is. Ook al moet er iedere dag worden gereageerd op wat de herauten van de sociale media aan andersluidende berichten uitbazuinen, waarbij het niet uitmaakt wie de boodschap de wereld instuurt.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Lees hier alle artikels van 'LAMON op woensdag'.