Op 1 september begint traditiegetrouw een nieuw gerechtelijk jaar. Er zal ook een nieuwe voorzitter en een nieuw bestuur van de Orde van Vlaamse Balies in functie treden. Het is een vaststelling (zonder waardeoordeel): De OVB heeft geen goede pers bij de eigen achterban, die graag klaagt over wat ze nu weer eens in “Brussel” beslissen of alweer eens zwijgt wanneer sommigen vinden dat er namens de advocatuur met krachtige stem zou moeten worden gereageerd. Het kan dus geen kwaad om daar iedere week wat gedachten over los te laten. Deze blog bestond al eerder, maar het feit dat de schrijver ervan zelf bestuurder gaat worden (sommige kwatongen beweren dat hij  “de Rubicon is overgestoken”) mag het schrijven van deze blog niet verhinderen.

De advocatuur staat op een keerpunt. De klassieke uitoefening van het beroep (het onderhandelen, het verdedigen voor de rechtbank en het adviseren over de rechtspositie) is niet meer de enige taak van de advocaat en voor een steeds groter wordende groep zelfs niet meer de hoofdtaak. Het is daarom goed dat ook binnen de OVB het kerntakendebat wordt aangevat. De vraag daarbij is wat een advocaat zo specifiek maakt en of hij ook andere dan de klassieke taken zou mogen uitoefenen.

Er is grote eensgezindheid over wat de wezenlijke kenmerken zijn van een advocaat in zijn klassieke rol. In een arrest van 3 februari l.l. omschreef het Hof van Cassatie de kernwaarden van een advocaat, waarbij werd benadrukt dat het “van wezenlijk belang (is) dat de advocaat in volledige onafhankelijkheid en in zijn belang wordt verdedigd, dat de advocaat elk risico van belangenconflict vermijdt en een strikt beroepsgeheim in acht neemt”. Het gaat dus om de belangen van de cliënt, wat wel eens wordt vergeten.

De advocaat geniet dus van een strikt beroepsgeheim, dat volgens het Grondwettelijk Hof zich ook uitstrekt tot de verstrekte adviezen in het kader van het bepalen van de rechtspositie van de cliënt. Daaruit vloeit voort dat hij een specifieke rol heeft,  die maakt dat de cliënt zijn volledige verhaal kan doen aan de advocaat. Dat verschilt essentieel van de “confidentialiteit” van de adviezen van de bedrijfsjurist.  In een “bericht aan de advocatuur” gaat Anne De Wolf er in een interview dat op 28 augustus op Jubel verscheen (en waar ze omschreven wordt als “legal trend watcher”) nogal gemakkelijk van uit dat het “confidentialiteitsvoordeel” waarover bedrijfsjuristen zouden beschikken zonder meer valt gelijk te stellen met het beroepsgeheim van advocaten.  Het is misschien wel in sommige kringen een “trend” om het beroepsgeheim van de advocaat te willen laten verwateren tot het niveau van de confidentialiteit van de adviezen van de bedrijfsjurist, maar daarom is dat niet zo. Rechtspraak van alle niveaus bevestigt dat. Advocaten zijn overigens een essentieel onderdeel van de rechtsstaat en niet zomaar een tijdelijke trend in het juridisch landschap.

Het toont wel  aan dat de advocaten hun kernwaarden stevig moeten bewaken, want daar hebben de cliënten recht op. Dat is geen marktbescherming, maar de terreinafbakening is wel essentieel. Wanneer Knack deze week titelt dat het aantal tuchtzaken tegen advocaten de laatste vier jaar verdrievoudigd zijn, toont dat alleen maar aan dat de advocatuur die kernwaarden beter wil beschermen.

De vraag is ook of die kernwaarden nieuwe activiteiten in de weg staat. Binnen de Orde van Vlaamse Balies zal nu hierover het debat worden gevoerd om dan eind oktober hierover een publiek standpunt in te nemen. Het beloven boeiende tijden te worden op de OVB. U hoort nog van mij.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en vanaf 1 september bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.