Van A1 (A2 en A3): weg met het formulier?

De Morgen, woensdag 7 februari 2018, p. 10

Antimisbruikwet

De antimisbruikwet waarvan sprake in bovenstaand artikel in De Morgen bestaat uit vier artikelen die onder de vorige regering werd opgenomen in een programmawet van eind 2012. Zij staan (o.m.) de rechter toe de Europese regels die de toepasselijke socialezekerheidswetgeving aanwijzen, terzijde te schuiven en de Belgische socialezekerheidsregels toe te passen wanneer die laatste eigenlijk hadden moeten worden toegepast, maar dat als gevolg van misbruik van de Europese regels niet zijn (art. 24, § 1, Programmawet 27 december 2012).

Concreet laat die bepaling de rechter toe het A1-formulier te negeren waarin de bevoegde socialezekerheidsinstantie van een EU-lidstaat bevestigt dat een gedetacheerde werknemer blijft vallen onder de socialezekerheidswetgeving van het land van waaruit hij wordt gedetacheerd. Volgens de Europese regels is dan enkel die wetgeving van toepassing, niet die van het land waarin de gedetacheerde werknemer werkt.

Als gevolg van de in het krantenartikel vermelde actie van de Europese Commissie werd die antimisbruikwet in de praktijk niet toegepast.

Heeft het arrest-Altun van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 6 februari 2018, gewezen in zaak C‑359/16, waarover Jeroen Van Horenbeek in De Morgen bericht, die wet gevalideerd, zodat mag worden verwacht dat hij voortaan wel wordt toegepast? Volgens de “vader” van de wet, John Crombez, wel, volgens zijn opvolger, Philippe De Backer, helemaal niet.

John of Philippe?

Wat het principe betreft, dat ook werd betwist, is het antwoord in ieder geval bevestigend: blijkens het dictum van het arrest kan de rechter een A1-verklaring “buiten beschouwing laten” wanneer hij in het kader van een procedure tegen personen die ervan worden verdacht onder de dekmantel van verklaringen een beroep te hebben gedaan op gedetacheerde werknemers, vaststelt dat zij frauduleus is verkregen of ingeroepen.

1-0 dus voor John Crombez.

Maar het Hof van Justitie stelt voorwaarden. Meer bepaald is vereist:

(1) dat de bevoegde socialezekerheidsinstantie van de  lidstaat waar de werknemers gedetacheerd, aan de instantie die de A1‑verklaring heeft afgegeven, een verzoek heeft gericht om die verklaringen te heroverwegen en in te trekken,

(2) dat verzoek steunt op in het kader van een gerechtelijk onderzoek verkregen gegevens waaruit kon worden afgeleid dat de verklaring frauduleus was verkregen of ingeroepen, en

(3) de instantie die de verklaring heeft afgegeven, heeft nagelaten die gegevens met het oog op de heroverweging van de gegrondheid van de afgifte van de verklaring in aanmerking te nemen.

De hierboven vermelde drie voorwaarden zijn niet terug te vinden in de Belgische “antimisbruikwet”. Die zegt alleen dat wie het misbruik inroept, daarvan het bewijs moet leveren (art. 25 Programmawet 27 december 2012). Dat zou dan kunnen met alle geoorloofde bewijsmiddelen. Volgens het arrest-Altun kan dat echter enkel door de drie genoemde voorwaarden in acht te nemen.

Dat het Hof van Justitie eraan toevoegt dat de rechter op basis van de voornoemde gegevens (en dus niet op grond van de indruk die hij heeft) moet oordelen dat sprake is van fraude en dat hij het recht op een eerlijk proces moet waarborgen, beschouw ik niet als bijkomende voorwaarden, maar als een evidentie. Om die reden kan ook worden betwijfeld dat ook een openbare instelling van sociale zekerheid of een sociaal inspecteur een A1-verklaring buiten beschouwing mogen laten, zoals de Belgische “antimisbruikwet” toelaat (art. 24, § 1).

Conclusie

1-1: zowel John Crombez als Philippe De Backer hebben gelijk.

Heerlijk is zoiets voor elke echte jurist.

Willy van Eeckhoutte

Meer lezen van deze auteur?