Digitalisering zal hét samenwerkingsmiddel worden voor juristen in de 21^e eeuw.

De nieuwe technologieën hebben hun plaats al opgeëist in de wereld van het recht: e-mails, beheersoftware, digitalisering van documenten, databases, GED, CRM, enzovoort. Nieuwe werkmiddelen verschijnen op de markt, met de bedoeling om communicatie, samenwerking, opzoekingswerk en automatisering te verbeteren – zowel intern als extern.

Met de komst van artificiële intelligentie worden nieuwe diensten ontwikkeld op het gebied van kennis, geautomatiseerde productie van documenten, projectbeheer, enzovoort. “We komen terecht in een zandlopereconomie, waarin zwakke toegevoegde waarde zo weinig mogelijk moet kosten met behulp van een meer industriële aanpak, bijvoorbeeld met processen en technologie, terwijl een menselijk kapitaal, in dit geval juristen, zich moet concentreren op de sterke toegevoegde waarde”, aldus Oliver Chaduteau (Day One).

Deze technologieën, die gebaseerd zijn op het grote potentieel van Big Data, worden vaak ontwikkeld door start-ups in de Verenigde Staten, zoals Rocket Lawyer, Ross (gebaseerd op de Watson-technologie van IBM), en LegalZoom. Deze bedrijfjes hebben tegenwoordig ook hun equivalent in Frankrijk met Doctrine.fr, Legalstart, Captain Contrat en Predictice. Ze ontwikkelen allerlei diensten, van precies juridisch opzoekingswerk tot de productie van documenten om online geschillen op te lossen.

Disruptieve innovatie van de LegalTechs versnelt deze technologische revolutie

Deze evoluties zullen deuren openen voor meer toegankelijke juridische diensten, dankzij de automatisatie van diensten, de kostenvermindering en het gratis ter beschikking stellen van kennis. Juristen zullen taken die te weinig waarde toevoegen moeten uitbesteden, of hun kostenstructuren moeten herzien.

Vandaag zijn er veel particulieren en MKB’s die voor simpele juridische handelingen of contracten niet meer de hulp van een advocaat inroepen. Nieuwe spelers trekken meer en meer gebruikers over de streep met hun gebruiksgemak, onmiddellijke service, duidelijke en bevattelijke uitleg en transparantie op het vlak van prijzen. Maar wat ook bijdraagt tot hun succes, meer nog dan al deze voordelen, zijn de tarieven die veel lager liggen dan die van professionnals. De LegalTechs helpen zo om justitie te democratiseren. De nieuwe spelers vergroten de rechtsmarkt door nieuwe noden te creëren, of door aan niet-ingevulde noden te beantwoorden (zoals kleine geschillen, online diensten, enzovoort).

De markt van het recht begint met andere woorden te veranderen. Sommigen zijn bang voor een ‘uberisatie’: een deel van de waarde van juridische prestaties zou niet meer in handen kunnen zijn van de advocaat, maar in die van niet-gereglementeerde tussenpersonen en dienstverleners, die efficiënter te werk gaan op vlak van marketing en het creëren van diensten.

De juridische beroepen hebben gewacht met het opbouwen van hun online aanwezigheid en met de hervorming van hun aanbod, dat aangepast moet worden aan de eigenschappen van online verkoop. Ondernemers konden ondertussen dus profiteren van deze afwezigheid en hebben zich gespecialiseerd in het creëren van platforms, waarop advocaten cliënten kunnen aantrekken via andere kanalen.

 Een vooruitziende visie gebaseerd op de fundamentele waarden van de advocaat

Hoe moet men reageren op deze beweging? Niet met angst of weerstand, maar juist door een vooruitziende visie te ontwikkelen en zich te concentreren op de meerwaarde van de advocaat. Die bestaat uit het vertrouwen dat het beroep geniet, en uit de essentiële waarden van  onafhankelijkheid en beroepsgeheim. Daarnaast zijn er ook nog de gespecialiseerde competenties en expertises, die gecombineerd moeten worden met een attitude van luisterbereidheid, samenwerking en communicatie. Dit is de basis van waaruit het beroep zichzelf moet heruitvinden. Elke advocaat is hierbij betrokken. Ze moeten geholpen worden om de stap te zetten en om nieuwe instrumenten in gebruik te nemen, om zo sereen hun toekomst voor te bereiden en op te bouwen.

Het zijn trouwens niet enkel de advocaten die zich moeten transformeren, maar alle actoren in Justitie. België heeft vertraging opgelopen, zoals blijkt uit de enquêtes uit la Libre en l’Echo van de voorbije zomer. Justitie werkt nog steeds op papier. Communicatie gebeurt grotendeels via de post. De agenda’s staan niet online. Magistraten werken met verouderde software.

“We moeten spelers in de digitalisering van Justitie zijn en onze verantwoordelijkheden opnemen. In de wetenschap dat de staatskas leeg is, is het duidelijk dat Justitie zal blijven zoals ze nu is als we niet in beweging komen: een papieren Justitie. Waar we nu nood aan hebben, is een sterk bestuur en een visie”, aldus Jean-Pierre Buyle, voorzitter van AVOCATS.BE.

Het is nog niet te laat, maar het is tijd om op de digitale trein te stappen.

Bekijk hier de interviews met mr. van Wassenhove.