Op 13 juni 2024 heeft de Raad van de Europese Unie (EU) onder Belgisch voorzitterschap zijn standpunt bepaald over een voorstel voor een Europese talentenpool. De EU-talentenpool wil de aantrekkelijkheid van de Europese arbeidsmarkt vergroten. Hoe? Via een EU-breed onlineplatform dat openstaat voor burgers van derde landen die legaal in de EU willen werken en voor EU-werkgevers die het talent dat ze nodig hebben niet kunnen vinden op de Europese arbeidsmarkt. “Net als een dating-app, maar dan voor internationaal talent en werkgevers”, luidt het.
War for talent via talentenpool
De Vlaamse arbeidsmarkt staat in brand. De tekorten die we vandaag ondervinden in de knelpuntsectoren zoals de zorg, het transport en het onderwijs zijn ook op Europees niveau voelbaar. Die tekorten worden door de EU aangepakt door middel van activering van de inactieve bevolking en het omscholen en bijscholen van de actieve bevolking. Door de alsmaar groeiende behoeften van de arbeidsmarkt, onder meer in het kader van de groene en digitale transitie, volstaat het benutten van het potentieel binnen de EU echter niet meer. Daarom moeten we ook buiten de grenzen van de EU naar talent zoeken.
Het EU-wetgevingskader voor talentenpool
De EU heeft in de afgelopen jaren de tekortkomingen in het EU-wetgevingskader rond economische migratie hard aangepakt. Zo werd in 2019 het wetgevingskader onderworpen aan een ‘fitness check’ waarbij de lidstaten de EU-maatregelen hebben geëvalueerd. Op basis van de input heeft de Europese Commissie vastgesteld dat het bestaande wetgevingskader heel gefragmenteerd is. Hierdoor is de EU onvoldoende aantrekkelijk voor internationaal talent.
Aan de hand van die bevindingen werden de richtlijnen Europese Blauwe Kaart [1] en Single Permit [2] herzien en zijn de onderhandelingen voor de richtlijn Langdurig Ingezetenen [3] volop aan de gang. Ondanks de wetgevende maatregelen stelt de Europese Commissie vast dat dit alsnog onvoldoende is om tegemoet te komen aan de structurele tekorten aan arbeidskrachten in de EU.
Om die reden heeft de Europese Commissie op 16 november 2023 bij de Raad een voorstel ingediend: de voor een verordering van het Europees Parlement en de Raad voor oprichting van een EU-talentenpool.
Matchmaking
Het voorstel heeft tot doel een EU-breed platform op te richten, de zogenaamde EU-talentenpool. Dit moet internationale werving voor knelpuntberoepen vergemakkelijken door werkgevers in de EU te matchen aan werkzoekenden in derde landen. Het platform speelt zo in op de nood aan een ‘match’ tussen het internationaal talent en de potentiële werkgever.
Krachtlijnen van het voorstel
Vrijwillig karakter van deelname aan talentenpool
In overeenstemming met het Commissievoorstel blijft het vrijwillige karakter van de EU-talentenpool gehandhaafd. De lidstaten van de EU kunnen dus zelf kiezen of ze eraan deelnemen of niet. Ook kunnen lidstaten aangeven welke categorieën van entiteiten mogen deelnemen (werkgevers, uitzendbureaus, particuliere bureaus voor arbeidsmarktbemiddeling of arbeidsmarktbemiddelaars). Daarnaast heeft de Raad een terugtrekkingsprocedure ingevoerd: een deelnemende lidstaat kan zich zo op elk moment terugtrekken uit de EU-talentenpool.
Waarborgen inbouwen
Om werkzoekenden te behoeden tegen oneerlijke wervingspraktijken werden er in de tekst enkele waarborgen ingebouwd. Zo kunnen enkel werkgevers en andere entiteiten die gevestigd zijn in deelnemende lidstaten de EU-talentenpool gebruiken om hun vacatures te publiceren. Daarnaast zal de toegang van werkgevers en andere entiteiten tot het platform worden opgeschort, geweigerd of ingetrokken als ze de relevante wetgeving overtreden.
Het Commissievoorstel verplicht lidstaten om op het platform online informatie te verstrekken over wervings-, immigratie-, en erkenningsprocedures. Zo zijn de toegepaste regels in de verschillende lidstaten toegankelijk voor iedereen. Voor het internationaal talent dat voor een bepaalde vacature is geselecteerd, komt daar specifieke informatie rond de rechten en plichten van de werkzoekende, gezinshereniging en nationale integratiemaatregelen bij.
Knelpuntberoepen
De EU-talentenpool wordt opgericht om specifieke knelpuntsectoren in de EU in te invullen en staat dus niet open voor alle functies. Deelnemende lidstaten bepalen zelf voor welke knelpuntberoepen het platform wordt opengesteld. Zo is er een tegemoetkoming aan specifieke behoeften op de arbeidsmarkt op nationaal of regionaal niveau.
Zoeken en matchen
Werkgevers en andere entiteiten die aan de EU-talentenpool deelnemen kunnen op het platform van de EU-talentenpool op zoek gaan naar geregistreerde werkzoekenden uit derde landen. Op basis van de opgegeven vaardigheden, kwalificaties en werkervaring maakt een automatisch matchinginstrument een lijst van relevante profielen.
Werkzoekenden kunnen zelf ook op het platform op zoek gaan naar vacatures. Een automatisch matchingsinstrument maakt voor hen een lijst met relevante vacatures.
Nationale bevoegdheid
Belangrijk om aan te stippen is dat het platform zich enkel focust op de ‘match making’ tussen het internationaal talent en potentieel toekomstige EU-werkgevers. Vragen rond migratieprocedures, toelatingen tot arbeid en erkenning van diploma’s worden niet door de nieuwe verordening aangepakt. Die behoren nog steeds tot de nationale bevoegdheid van de verschillende lidstaten.
Volgende stappen
Op basis van het standpunt dat de lidstaten zijn overeengekomen, kan de Raad de onderhandelingen met het Europees Parlement starten om overeenstemming te bereiken over de definitieve wetgeving. Bovenstaand voorstel kan dus nog veranderen.
Eén ding is duidelijk: de EU-talentenpool zal de concurrentieslag naar internationaal talent alleen maar versterken. Tekent Vlaanderen hierop in? Dan denkt ze best na over enkele strategische opties om één van de actieve spelers te worden in de ‘war on talent’ en hoe ze het internationaal talent kan overtuigen om zich hier te vestigen.
Morgane Karlowski, jurist Europees recht bij het Departement Werk en Sociale Economie
Bron: werken als jurist bij de Vlaamse overheid.
0 reacties