Cijferberoepers staan voor grote uitdagingen in hun sector. Maar wat is nu de grootste uitdaging? Speelt de digitalisering een cruciale rol bij het uitoefenen van het beroep accountant? Kan het beroep van cijferberoeper nog gered worden en aantrekkelijk gemaakt worden voor jongeren?

Digitalisering

De bewustwording van digitalisering

De bewustwording van digitalisering, samen met de toepassing ervan, is een eerste belangrijke stap. Als de bewustwording er niet is, dan kan de toepassing ervan niet starten. Het is heel belangrijk om de positieve kant van digitalisering te zien. Veel kleine kantoren zijn niet 100% overtuigd. Er is momenteel een significant verschil tussen de kleine kantoren en grote kantoren op het vlak van digitalisering. Er moeten nog zeer grote stappen gezet worden. Er berust hierin een belangrijke taak voor het ITAA (Institute for Tax Advisors and Accountants). We mogen niet vergeten dat er in onze sector heel veel kleine kantoren zijn, met daarbovenop accountants met een zekere leeftijd op de teller. Het is al helemaal geen uitzondering meer dat 65-plussers (zelfs zeventigers) nog actief zijn.

In het kader van de bewustwording is de vraag of iedereen dezelfde kant opkijkt. Zitten we wel allemaal op dezelfde lijn? Het digitaliseren van de papieren administratie is meer dan papieren documenten inscannen. Er bestaan veel efficiëntere manieren: namelijk het aanleveren van elektronische documenten aan de accountant via bijvoorbeeld een klantenportaal. De overheid tracht om deze manier van aanleveren van documenten te promoten, door bijvoorbeeld deze klanten sneller te betalen. In onze sector ligt dit niet zo eenvoudig. Welke accountant wil zijn klant nu geld geven omdat hij de documenten digitaal zou aangeleverd krijgen?

Digitalisering is meer dan documenten digitaal ter beschikking stellen. Er moet ook een bereidheidzijn om deze (moderne) techniek te implementeren. Een lagere bereidheid kan er namelijk voor zorgen dat de nadelen groter zijn dan de voordelen. Om de bereidheid tot digitalisering te vergroten, zullen er grote gedragsaanpassingen moeten komen. Het ITAA zwaait soms met een berispende vinger, maar er is veel meer nodig dan dit. De cijferberoeper zal niet alleen zijn eigen gedrag moeten aanpassen, maar hij zal ook zijn klanten moeten overtuigen. Onvermijdelijk hangt dit samen met positieve stappen zetten naar digitalisering.

Digitalisering en software

Digitalisering gaat gepaard met software, performant draaiende software, zowel op het lokaal vlak van de cijferberoeper, als de softwareapplicaties die de overheid ter beschikking stelt zoals Taks-on-web, MyMinFin, Intervat enz.

De overheid heeft een heel arsenaal aan software ontwikkeld, maar tot op de dag van vandaag, moeten we toch durven zeggen dat deze software niet performant en stabiel werkt.

Als beroepsvereniging kunnen we dan ook met de hand op het hart zeggen, dat ze slecht scoren. De software werkt traag en het duurt uren vooraleer u ingelogd geraakt. De cijferberoeper zou zijn tijd beter kunnen spenderen in plaats van onnoemelijk veel pogingen te ondernemen om hoegenaamd in te loggen.

Grote softwareleveranciers durven zeggen dat het enige tijd in beslag neemt om iets te (her)programmeren. Wat betreft de wachttijden: ook daar durven ze 3-4 dagen wachten vooraleer ze je verder helpen. Zeker op piekmomenten middenin een deadlineperiode vinden we dit niet kunnen. Ook hier zou het instituut ITAA een belangrijke rol kunnen spelen om de cijferberoeper tegemoet te komen.

Het digitaal aanleveren van documenten kan met software van de klant, maar kan evengoed een applicatie zijn die de accountantskantoren ter beschikking stellen van hun klanten. Er wordt namelijk een kostenbesparing genoteerd. Wanneer een klant klaagt dat de factuur te hoog is, kunnen we de klant aanraden om alle documenten digitaal te bezorgen aan de accountant. Wanneer het kantoor minder tijd moet steken in documenten sorteren en scannen, kan de factuur inderdaad naar beneden. Er zijn mensen die enkel nog een printer hebben voor hun accountant, omdat hij alles op papier wil ontvangen. Maar het omgekeerde is evenzeer mogelijk. Er zijn klanten die verder staan in de digitalisering dan hun accountant. Natuurlijk is niet elke klant gelijk. De bereidheid om IT te adopteren en te implementeren hangt heel nauw samen met het ‘type’ klant. Een klant op leeftijd draagt graag zijn documenten binnen bij de accountant. Daar worden de documenten ingescand en kan de klant ze terug meenemen naar huis.

Digitalisering is pas kostenbesparend als de klant ook meewerkt. Toch ondervinden we op de werkvloer dat niet elke klant even bedreven is met de digitalisering, waardoor er aankoopfacturen en verkoopfacturen door elkaar aangeleverd worden. Dit kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.

Hierbij is het dus belangrijk dat er een goede klantrelatie is. Door regelmatig met uw klant in overleg te gaan, kan je bijsturen of adviseren waar nodig. De klant zal dan ook makkelijker meegaan in het digitaliseringsverhaal. In een veranderende bedrijfswereld verwachten klanten dat hun accountant snel reageert en hen met real-time inzichten ondersteunt en adviseert.

Robotic Accounting

Stilaan begint ook het Robotic Accounting zich volledig in te burgeren. Bedrijven scannen zelf facturen in, onkostennota’s worden automatisch ingelezen. Daarbij speelt ook de ‘machine learning’ een grote rol voor wat betreft de OCR (Optical character recognition). Gegevens op de facturen worden automatisch herkend, zodat de gegevens sneller kunnen verwerkt worden. De communicatie met de klant verloopt steeds vaker digitaal via tools zoals Adsolut en Yuki, Zoom of Teams … ook al blijven de kmo’s het persoonlijk contact belangrijk vinden.

Welke voordelen zijn er voor de accountant?

De uitdagingen voor de accountant zijn zeer groot, maar er zijn ook veel kansen, die niet mogen geminimaliseerd worden.

Doordat de accountant minder bezig is met basistaken zoals het inputten van gegevens, is er meer ruimte voor opvolging van bedrijfsresultaten, financiële rapportering en proactief advies. Zo krijgt de klant sneller – quasi in real-time – inzicht in zijn cijfers en kan hij gefundeerde bedrijfsbeslissingen nemen. De accountant wordt daarbij het klankbord en vertrouwenspersoon van de klant. De automatisering van diverse processen en de digitalisering ervan bieden de accountant bovendien de mogelijkheid om zich grondig in bepaalde sectoren te gaan verdiepen.

Slim digitaliseren

Digitaliseren kan zover doorgetrokken worden als de techniek het toelaat. Daarmee bedoel ik dat er eigenlijk geen grenzen zijn aan digitalisering. Maar blijft dit altijd even efficiënt? Neem nu het voorbeeld van Italië, waar de accountant gewoon voorbijgestoken wordt omdat de overheid een ver doorgedreven systeem van digitalisering heeft ingevoerd. In Italië, moeten de ondernemers hun facturen uploaden naar een platform van de overheid. De btw-berekening gebeurt daar volledig automatisch. Maar de overheid heeft niet alle informatie over alle btw-aftrekregels bij alle bedrijven en zelfstandigen. Daardoor heeft 30-40% van de btw-aangiftes een foute berekening. Het vraagt enorm veel tijd (lees geld) om die fouten recht te zetten, om dan nog maar te zwijgen over de inkomsten die de overheid misloopt. Digitalisering bij de overheid: Graag!, maar dan wel op een slimme en verstandige manier.

Krapte op de arbeidsmarkt

Het is al lang geen geheim meer, maar cijferberoeper is een knelpuntberoep geworden. Als de verantwoordelijkheden blijven groeien, dan leidt dit zeker niet tot een groei van het personeel. De cijferberoepers worden belast met extra taken bijvoorbeeld het UBO-register. Hierbij wordt de eindverantwoordelijkheid verschoven naar de cijferberoeper. In het dossier antiwitwaspraktijken is de cijferberoeper de sleutelfiguur geworden.

De overheid zou het beroep aantrekkelijker moeten maken met ‘haalbare deadlines’ en een vermindering van de eindverantwoordelijkheden. Enkel op deze manier kan de cijferberoeper gered worden van een gewisse dood.

Daarenboven zouden er strengere regels moeten komen voor uitzend- en selectiebureaus. Op dit moment proberen ze constant om mensen ‘weg’ te kopen bij het ene kantoor, om in een ander kantoor te plaatsen tegen betere voorwaarden, lees hogere winsten.

Wat verwachten de cijferberoepers van de overheid?

In de eerste plaats wil de cijferberoeper logische oplossingen, ook voor moeilijke vraagstukken of problemen.

De cijferberoeper wil gehoord worden. Het instituut is in ieder geval de eerste om een luisterend oor te zijn voor alle cijferberoepers. Dat is een goede zaak, maar kan het ITAA altijd en overal weten hoe het er in het werkveld aan toe gaat? Een instituut moet haar leden begeleiden en vertegenwoordigen en zelfs beschermen. Er komt soms wel wat kritiek op het instituut, omdat ze de voeling met het accountantskantoor soms zijn kwijtgeraakt.

Veel beroepsverenigingen zijn erkend door de Hoge Raad voor Zelfstandigen en kmo’s. Een erkende beroepsvereniging zoals KVABB – CRECCB, wordt niet gehoord door het instituut, daar waar ze wel mee mag zetelen in de Hoge Raad.

Beroepsverenigingen zijn er om hun leden bij te staan en te vertegenwoordigen. Maar hoe kunnen we dat het beste doen, als de minister van Financiën alleen maar wil communiceren met het instituut ITAA? Is dit nog wel democratisch?

De minister van Financiën mag niet zijn eigen regels gaan bepalen. We verwachten de regelgeving en/of de wijziging ervan van de overheid.

De cijferberoepers wensen een positieve samenwerking met de overheid. Er zou veel meer begrip moeten zijn voor de werkomstandigheden binnen een kantoor. We verwijzen dan ook meteen naar de corona-pandemie en de moeilijke samenwerking om de deadline wat naar achter te schuiven zodat de cijferberoeper wat meer ademruimte krijgt. De neuzen van de overheid en de ministers staan daarbij niet altijd in dezelfde richting, en dat is lastig werken. Moeten we niet te allen tijde oppassen voor populisme enkel en alleen maar om het vertrouwen van de burger terug te winnen?

Kortom, de cijferberoeper staat voor heel wat uitdagingen, de ene al wat spannender dan de andere. Of het nu gaat om (ver doorgedreven) digitalisering, of om personeel te zoeken in deze arbeidsschaarste. De cijferberoepers zullen voor sommige uitdagingen creatief uit de hoek moeten komen. Bij al zijn uitdagingen wil hij gehoord worden, en wil hij creatief en opbouwend samenwerken met de administraties.

Ludo Van den Bossche, Voorzitter KVABB