Het nieuwe goederenrecht is op 1 september in werking getreden. Voor het eerst krijgen burenrelaties een prominente plek. Zo wordt de mogelijkheid gecreëerd om preventief op te treden bij risico op ernstige burenhinder.

Het goederenrecht doorkruist onze samenleving dagelijks. Het bevat de regels inzake eigendom, mede-eigendom, vruchtgebruik, erfdienstbaarheden, erfpacht, opstal, enz. Het probleem was echter dat het huidige goederenrecht gericht was op de landbouwsamenleving van de vroege 19e eeuw. Een modernisering drong zich dan ook op.

Burenrelaties

Een eerste groot verschil met die landbouwsamenleving is dat we vandaag veel meer dan toen samenleven met buren. Zo krijgen relaties tussen buren een duidelijke plaats in het Boek over goederenrecht. Het onderdeel ‘Burenrelaties’ bundelt en moderniseert de wettelijke bepalingen. Veroorzaakt uw buurman overlast? Dan moest u vroeger vele vonnissen en arresten daarover doorploegen. Vraagt u zich af of uw buurman moet bijdragen voor een afsluiting? Dat stond te onduidelijk omschreven. Een discussie over een natuurlijke omheining? Daarvoor moest je dan weer het Veldwetboek consulteren. Het was met andere woorden te complex. Het nieuwe goederenrecht bundelt nu de hele burenproblematiek in één hoofdstuk van het Burgerlijk Wetboek.

Door de hervorming is het nu ook mogelijk om preventief actie te ondernemen indien zich een ernstig risico op burenhinder voordoet. Een muurtje van uw buur dreigt in te storen op uw woning? Dan kunt u al stappen kunnen ondernemen voor het muurtje effectief instort en een conflict kan escaleren.

Erfpacht en opstalrecht

Erfpachtrecht en Opstalrecht worden steeds vaker gebruikt in het kader van sociale huisvesting, publiek-private samenwerking, publieke infrastructuurprojecten, projectontwikkeling, enz. Denk maar aan een kinderdagverblijf op grond van de gemeente of een openbare parking onder een bedrijf van een particulier. Beide rechten werden echter amper hervormd sinds 1824. Deze hervorming maakt het erfpacht- en opstalrecht functioneler voor onze huidige samenleving. Zo is nu een stapeling van volumes boven en onder elkaar mogelijk, waardoor minder geraakt wordt aan de steeds schaarsere vrije ruimte. Uiteraard zonder te raken aan de nodige transparantie voor de samenleving.

Vruchtgebruik

Op het vlak van Vruchtgebruik verandert er heel wat in de verhouding tussen eigenaar en vruchtgebruiker. Samenwerking wordt het codewoord. Stel dat een vrouw het vruchtgebruik krijgt over een woning na het overlijden van haar partner. Haar (stief)zoon is dan weer blote eigenaar van het pand sinds dat overlijden. Bij grote werken aan de woning, bijvoorbeeld een nieuw dak, wordt die kost vandaag volledig richting de eigenaar geschoven. Na de recente inwerkingtreding van de hervorming van het goederenrecht zullen de werken in overleg gebeuren en zal de kost naar verhouding gedeeld moeten worden.

Bewindsfiguur

Het nieuwe Goederenrecht maakt ook de invoering mogelijk van een Bewindsfiguur (fiducie). Via die bewindsfiguur kan vermogen worden afgesplitst. Denk bijvoorbeeld aan ouders die een deel van hun vermogen afsplitsen en onder bewind plaatsen om de toekomst van hun kind met een  zorgvraag veilig te stellen. In het ontwerp wordt ervoor gekozen om enkel professionelen die reeds goederen of gelden van derden onder zich hebben als bewindvoerder te laten optreden.

Koen Geens: “De burger staat centraal bij de hervorming van het Burgerlijk Wetboek. Het nieuwe Goederenrecht regelt burenrelaties op een duidelijke manier, wat geschillen moet voorkomen. Komt het toch tot een conflict, dan zorgt de hervorming voor meer transparantie en een grotere toegankelijkheid voor zowel de burger als de vrederechter.”

Koen Geens, Federaal Volksvertegenwoordiger