De Morgen, zaterdag 16 maart 2019, p. 8
Het gevaar van klokkenluiden
Vroeger was het meestal de koster die de klokken luidde. Thans kunnen ook personeelsleden die niet in dienst zijn van de kerkfabriek, klokkenluider worden.
De Raad van Europa definieert klokkenluider, whistleblower in het Engels, als “ieder persoon die rapporteert of informatie onthult omtrent een dreiging of een nadeel voor het algemeen goed in de context van zijn of haar werk, ongeacht of dit in de publieke of private sector is” (Aanbeveling CM/Rec(2014)7 van de Raad van Ministers van de Raad van Europa, 30 april 2014). Het gaat dus om een werknemer die (al dan niet vermeende) mistoestanden in zijn bedrijf in de openbaarheid brengt.
Klokken luiden kan gevaarlijk zijn; zoals het voorbeeld van Tesla aantoont, loopt de luider soms zelfs een groter risico dan “alleen maar” ontslag.
Belgische klokken luiden
Hoewel de Raad van Europa haar leden aanbeveelt een normatief, institutioneel en gerechtelijk wettelijk kader aan te nemen dat klokkenluiders beschermt, kent het Belgische arbeidsrecht voor de privésector nog altijd geen bijzondere regeling van de rechtspositie van klokkenluiders (voor personeelsleden van de federale en de Vlaamse overheid bestaan dergelijke regelingen wel).
Klokkenluiders tewerkgesteld in de private sector genieten dus geen bijzondere bescherming tegen represaillemaatregelen van de werkgever zoals een tuchtmaatregel of ontslag, omwille van de onthullingen.
In bepaalde omstandigheden zou een klokkenluider die werd ontslagen omwille van het naar buiten brengen van onregelmatigheden in de onderneming, eventueel een beroep kunnen doen op de regeling van het kennelijk onredelijk ontslag bepaald in de Cao nr. 109. Dat zou hem een vergoeding tussen 3 en 17 weken loon kunnen opleveren (art. 9, § 2, Cao nr. 109).
Romeinse* klokken luiden
*De Europese Unie werd opgericht door het verdrag van Rome.
Voortgaande op het artikel hieronder in De Tijd zou men kunnen denken dat daarin eerlang verandering komt. Het is inderdaad zo dat op initiatief van de Europese Commissie, die daarbij voortbouwt op de hierboven al vermelde aanbeveling van de Raad van Europa uit 2014, een wettelijke bescherming van klokkenluiders in de Europese Unie in de maak is.
Maar de auteur van het artikel vergeet erbij te vermelden dat het voorstel van richtlijn over de tekst waarover de Commissie het Parlement het uiteindelijk eens geraakten, enkel geldt voor wie inbreuken meldt op het Unierecht.
M.a.w. alleen wie “de klokken van Rome” luidt, zal zich dus op de nieuwe, door de lidstaten nog uit te werken, bescherming kunnen beroepen.
Voor een werknemer die bv. ontduiking van de Belgische belastingen of tewerkstelling in het zwart rapporteert of onthult, blijft de toestand vooralsnog ongewijzigd.
De Tijd, woensdag 13 maart 2019, p. 15
0 reacties