De eerste succesvolle en druk bijgewoonde Day of the Practice van het Instituut voor Bedrijfsjuristen werd passend afgerond met een intrigerende keynote van Ben W. Heineman. Deze gewezen corporate counsel van General Electric en auteur van het standaardwerk “The Inside Counsel Revolution” werd er met enige zin voor sympathieke overdrijving aangekondigd als de “Godfather” van de bedrijfsjuristen.

Op de achterflap van zijn meer dan 500 bladzijden tellende “mustread” wordt hij beschreven als pionier en trendsetter in het herdenken van de (juridische) adviesfunctie in grote bedrijven. Zelfs als je de typische Amerikaanse context en de kenmerken van de ‘very big corporate’ even wegdenkt houd je er na lezing toch voldoende inspirerende inzichten en praktische tips aan over. Je leert er vooral hoe je de functie van de ‘company general counsel’- en bij uitbreiding van elke bedrijfsjurist – vandaag zijn maximale betekenis kunt geven.  Ook hier relevant want veel KMO’s beschouwen de bedrijfsjurist nog niet als een cruciaal raadgever van de CEO of als de best mogelijke secretaris van de raad van bestuur en/of het directiecomité.

Uit zijn bevlogen toespraak onthouden we alleszins deze inzichten en suggesties:

Ideaalbeeld

Heineman beschouwt de ideale positie van de moderne ‘corporate counsel’ als een combinatie van vier rollen: een uitmuntend expert, de voornaamste raadgever van de CEO en de Raad, een volwaardig lid van het management team en de eindverantwoordelijke voor enkele afgeleide projecten of departementen. Hij plaatst hem qua belangrijkheid zelfs op het zelfde niveau als de CFO.

Team

Onze volatiele wereld wordt steeds complexer, er blijven diverse nieuwe  risico’s ontstaan en de toenemende (inter)nationale wetgeving vergt steeds meer compliance. Het kan niet anders dan dat de mankracht in het juridisch departement van de onderneming aan uitbreiding toe is. De ‘hoofdjurist’ zal zich intern moeten durven omringen met meer experts. Daardoor kunnen de kosten voor de inschakeling van externe advocaten gelukkig wel dalen. De bedrijfsjurist zal de onderneming trouwens ook vaker extern moeten vertegenwoordigen.

Takenpakket

Heineman groepeert de taken  van de moderne  “company counsel” rond drie vakgebieden.  Hij ziet een  uitmuntende (juridische) expert , een  wijze raadsman voor de business en een leidende figuur die begrijpt dat de onderneming performant moet functioneren en tegelijk zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid ten volle moet opnemen. In die hoedanigheden neemt hij ook actief deel aan strategische beleidsdiscussies over risico’s en opportuniteiten: de juridische of fiscale implicaties zijn immers nooit ver weg. “Verwerf vertrouwen als businesspartner” luidt Heinemans devies. “Bied als juridisch expert en als businessverantwoordelijke toegevoegde waarde in de meetings waar er beslist wordt.”

Ethiek

“En houd altijd en overal voet bij stuk waar het aankomt op juridische plichten en ethische normen: laat je niet verleiden er de kantjes af te rijden! Als de CEO en/of de bestuurders je zouden verplichten de ogen te sluiten, neem dan ontslag”. Je eerste onderzoeksvraag mag dan wel luiden “Is het wettelijk?”, je laatste vraag moet steeds klinken als “Is dit juist?”.

Obstakel

Heineman is echter niet blind voor een ook bij ons door vele bedrijfsjuristen gedeelde ergernis. Velen worden nog te vaak als een ‘kostenpost’ beschouwd, sommigen worden zelfs als “noodzakelijk kwaad” of rabiate neezeggers gecatalogeerd. Anderen beschikken niet over de noodzakelijke budgetten om hun taak naar behoren te kunnen vervullen. De bedrijfsjurist kan die situatie enkel omkeren als hij via zijn expertise zorgt voor toegevoegde waarde  die ook voor de CEO en de bestuurders zichtbaar is. Hier en daar gaf de spreker nog specifieke tips over hoe je je CEO best benadert of over de competenties die je moet ontwikkelen om de business beter te begrijpen…

In de lift

Het goed laten samenvloeien van de rol als ‘onafhankelijk’ verantwoordelijk jurist enerzijds en de rol van betrokken businesspartner anderzijds is natuurlijk een uitdaging die alle juridische beroepen kennen. Maar tegelijk is Heineman er rotsvast van overtuigd dat de jobinhoud en functies van bedrijfsjuristen voortaan alleen maar aan belang kunnen winnen…

Het Instituut voor Bedrijfsjuristen (IBJ)

Geschreven door: Philip Verhaeghe

Bekijk bovenaan het artikel ook zeker het interview met Ben Heineman over  integriteit als fundament van een bedrijf. Op het video channel van IBJ vindt u andere boeiende interviews met leden van het IBJ en gastsprekers op de Day of the Practice.