De open brief van 444 magistraten sloeg in als een bom. Terecht, want wie even achter de schermen kijkt van onze rechtbanken, weet: de Belgische justitie wordt al jaren stiefmoederlijk behandeld. Toen ik laatst een rechter bezocht voor een gedachtenwisseling, haalde ze met schroom op de wangen een koffiepad uit haar rugtas. Magistraten werden geacht hun eigen koffiecapsules mee te nemen.
Jong en oud binnen de magistratuur trokken samen aan de alarmbel, uit frustratie en bezorgdheid. Over het gebrek aan digitale middelen. Over gebouwen zonder drinkwater. Over gsm-loze nachtdiensten. En ja, over de pensioenhervorming die hun laatste "loonvoordeel" lijkt af te nemen.
Hun verzuchtingen zijn niet uit de lucht gegrepen. Een rechtsstaat die zijn justitie niet behoorlijk financiert, zadelt zijn samenleving op met trage procedures, overbelaste magistraten, en uiteindelijk: tanend vertrouwen in de rechtsstaat zelf. De aanklacht van de jonge magistraten is dus niet zomaar een kwestie van centen. Ze gaat over de waardigheid van het ambt, over geloof in de toekomst van justitie, over het behoud van talent.
In hun verzet tegen de pensioenplannen grepen sommige parketmagistraten naar een instrument dat haaks staat op waar justitie voor zou moeten staan
Maar precies daarom wringt de protestactie van het openbaar ministerie zo.
Want in hun verzet tegen de pensioenplannen grepen sommige parketmagistraten naar een instrument dat haaks staat op waar justitie voor zou moeten staan: ze stuurden veroordeelden, die normaliter nog konden rekenen op een uitgestelde uitvoering van hun straf, alsnog de gevangenis in. Niet om de veiligheid te verhogen. Niet omdat het juridisch noodzakelijk was. Maar als signaal. Als protest.
En dat, beste lezers, is waar ik afhaak.
De mensenrechten van gedetineerden – al jaren structureel geschonden door de overbevolking, het tekort aan zorg, het gebrek aan ruimte en begeleiding – zijn geen pasmunt in een pensioendebat. Het recht op een menswaardige opsluiting, verankerd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, is geen politiek drukmiddel. Dat sommigen op die manier ‘druk zetten’ is niet alleen juridisch problematisch, het is moreel ronduit gevaarlijk.
We bevinden ons in een tijd waarin elke sector – van zorg over onderwijs tot politie – geraakt wordt door hervormingen en besparingen. De vergrijzing stelt het systeem onder druk. Solidariteit is dan geen vrijblijvend principe. Het betekent: ook wie zich jarenlang heeft ingezet, ook wie verantwoordelijkheid draagt, ook wie een waardig loon heeft – en ja, dat hebben magistraten in vergelijking met veel andere publieke beroepen – draagt bij.
Dat beeld doet geen recht aan de ernst, toewijding en vaak monastieke werklast van vele rechters en parketmagistraten
Natuurlijk, het beeld dat nu geschetst wordt van de magistratuur als "verwend kind" is onterecht en zelfs schadelijk. Dat beeld doet geen recht aan de ernst, toewijding en vaak monastieke werklast van vele rechters en parketmagistraten. De pensioenregeling is voor velen een reële compensatie voor een loopbaan die weinig tot geen extralegale voordelen kent, nauwelijks flexibiliteit biedt, en gekenmerkt wordt door een zware verantwoordelijkheid.
Maar wanneer het protest de grenzen van rechtvaardigheid overschrijdt, verliest het zijn kracht. Wanneer actievoerders zich bedienen van het lot van de meest kwetsbaren – gevangenen, mensen zonder stem, zonder toegang tot media – om hun punt kracht bij te zetten, dan ondermijnen ze de morele legitimiteit van hun boodschap.
We moeten het debat over de pensioenen van magistraten durven voeren. Met openheid over wat die hervormingen inhouden. En ja, met erkenning voor de reële noden van justitie. Maar zonder chantage. En zonder collateral damage.
Een rechtvaardige samenleving meet zich niet alleen aan de rechten die ze haar ambtenaren toekent, maar aan de bescherming die ze biedt aan wie het zwakst staat
Want uiteindelijk gaat het niet alleen over rechten, maar over verantwoordelijkheid. Over het evenwicht tussen gerechtvaardigd protest en moreel leiderschap. En vooral: over het besef dat justitie niet alleen gaat over wetten en vergoedingen, maar over waarden.
Een rechtvaardige samenleving meet zich niet alleen aan de rechten die ze haar ambtenaren toekent, maar aan de bescherming die ze biedt aan wie het zwakst staat. Als we dat uit het oog verliezen, dan raakt niet alleen het pensioen uitgehold, maar de rechtsstaat zelf.
0 reacties