De samenleving wordt steeds complexer en dat geldt ook voor het recht. Dat een burger of ondernemer niet alle finesses van het recht kan kennen, is evident. Net daarom biedt de notaris een meerwaarde. Hij maakt de vertaalslag van algemene rechtsregels naar de individuele situatie van de burger en helpt hem om de juiste keuzes te maken.

Omdat de rol van de notaris belangrijk is en blijft, werd in een eerste reeks van wetgevende aanpassingen ingezet op de modernisering van het ambt. Zo werd demogelijkheid om een akte op afstand te verlijden via videoconferentie ingevoerd alsook het principe van de meerstandplaatsenkantoren. Daarnaast kwam er een verduidelijking van de uitvoerbare kracht van de notariële akte om nodeloze procedures voor de rechtbank te vermijden. Wat de werking van het notariaat betreft, werden de boekhouding en de controle daarvan gemoderniseerd. Aan die modernisering hangt ook vereenvoudiging vast. Zo moet de notaris niet langer alle bankinstellingen individueel aanspreken om de nodige informatie te verkrijgen. Hij heeft nu toegang tot het Centraal Aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België in het kader van aangiften van nalatenschap voor de burger.

Om in bepaalde gevallen op een meer efficiënte manier te werk te gaan, heeft de notaris bepaalde taken van de griffie overgenomen. Denk aan de verklaring van aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving en verwerping van een nalatenschap. De burger kan hiervoor terecht bij de notaris van zijn keuze en moet zich niet meer verplaatsen naar de griffie. De verplichting tot neerlegging ter griffie van een gelijkvormig afschrift van het proces-verbaal van opening van een testament, alsook van de kopie ervan, bij de tenuitvoerleggingzijn afgeschaft. Dit vormt een vereenvoudiging van de procedure en leidt ook tot een vermindering van de werklast voor Justitie. De grote wetgevende projecten in het burgerlijk en economisch recht waar van eerder sprake, hebben ook een grote impact gehad op het notariaat in het algemeen en de notaris in het bijzonder. Zo werd bij de hervorming van het vennootschapsrecht de meerwaarde van de notaris bij de oprichting en wijziging van vennootschappen niet uit het oog verloren. Specifiek kunnen voortaan niet alleen de authentieke, maar ook de onderhandse akten door de notaris elektronisch worden neergelegd. De voorbeelden zijn echter nog veel talrijker. Het notariaat is tijdens een belangrijke partner geweest in dit digitaliseringstraject. Er kwam een uitbreiding van verschillende registers zoals het Centraal Register Testamenten en het Centraal Register Huwelijksovereenkomsten. En er werden ook nieuwe registers opgericht zoals het Centraal Register Verklaringen en het Centraal Erfrechtregister. Deze registers hebben als voornaamste doel te zorgen voor centrale publiciteit en vormen een authentieke bron die toegankelijk is voor het publiek. Om een nog diepgaandere modernisering mogelijk te maken, werden twee experten aangesteld om, aan de hand van een rapport, de verschillende pijnpunten binnen het beroep bloot te leggen. Bedoeling was om op basis van dit rapport een ontwerp van wet te maken dat tegemoet komt aan die pijnpunten. Hoewel de werken hieromtrent worden verdergezet, zal het aan een volgende minister van Justitie toekomen om ze te finaliseren.

Op Advocatennet kunt u meer interviews met Koen Geens bekijken. We laten hem daar onder meer aan het woord over de Pandemiewet, het notariaat, de advocatuur en de digitalisering van Justitie