De wet van 22 november 2022 creëerde met de toegevoegde notaris een nieuw soort notaris. Voor een eerste analyse van het nieuwe statuut verwijzen we naar twee eerdere artikels in dit tijdschrift.[1]Maar hoe werkt het in de praktijk? TNM ging in gesprek met toegevoegde notarissen Ellen Van Riet, Dana Van Oosterwijck en Stephanie Vounckx.
Wat is er bijzonder aan het statuut van de toegevoegde notaris?
Het is in de eerste plaats cruciaal erop te wijzen dat de toegevoegde notaris een volwaardige notaris is, met exact dezelfde plichten en exact dezelfde bevoegdheden als de notaris-titularis of de geassocieerde notaris. “Naar de buitenwereld treed je gewoon op als ‘notaris’”, vertelt Stephanie Vounckx. Dat houdt in dat je als cliënt in de aanhef van de aktes die een toegevoegde notaris verlijdt of op de notariszegel, het woord “toegevoegd” niet zal terugvinden. Die verlijdt de aktes zoals iedere notaris dat doet.
“Tegelijkertijd val je wel wat tussen twee stoelen”, vult Ellen Van Riet aan, gelet op de dualiteit van het statuut. “Je bent enerzijds een medewerker onder gezag en verantwoordelijkheid van het kantoor, maar anderzijds draag je mee de eindverantwoordelijkheid, samen met de andere notarissen van het kantoor, voor de uitoefening van het ambt in volledige onafhankelijkheid”.
De ene toegevoegde notaris is de andere niet
Dé toegevoegde notaris bestaat niet. Het wettelijk kader geeft veel vrijheid om de functie in te vullen zoals je zelf wil. Ook de visie van het kantoor, van hoe de andere notarissen je betrokkenheid zien, speelt uiteraard een grote rol.
Waaruit bestaat het takenpakket van een toegevoegde notaris dan zoal? Vanzelfsprekend is er de kerntaak van de notaris: het nakijken van notariële akten en het lezen en ondertekenen van de notariële akte en de besprekingen met cliënten in het kader van adviesverlening. Daarnaast ben je vaak de vraagbaak voor de andere medewerkers. Ook bij het kantoormanagement, zoals het hr-beleid, is de toegevoegde notaris betrokken. Alle drie onze gesprekspartners stellen vast dat er heel wat taken zijn bijgekomen tegenover de periode toen ze als dossierbeheerder werkten.
Waarom kiezen voor het statuut?
Hoe je de functie invult, hangt ook erg af van je persoonlijke drijfveren om voor het statuut van toegevoegde notaris te kiezen. Is het statuut van de toegevoegde notaris een opstapje naar geassocieerde notaris of een permanente keuze? Voor Dana Van Oosterwijck is het een stap in haar verdere carrièrepad. Ze vertelt: “Ik was eerder dan verwacht geslaagd voor het examen. De tijd was voor mij echter nog niet rijp om door te groeien naar het statuut van geassocieerde notaris.” In zo’n situatie is het statuut van toegevoegde notaris uitermate geschikt.
Het is een ideaal statuut in een soort overgangsperiode
Ook Ellen Van Riet en Stephanie Vounckx sluiten zich daarbij aan. Het is een ideaal statuut in een soort overgangsperiode. Je leert het kantoor en de associés kennen, je doet ervaring op in het ambt en in het kantoormanagement, … Daarnaast biedt het statuut nog heel wat voordelen: het is een flexibel statuut en je behoudt er een zekere vrijheid mee omdat je nog niet vast voor een associatie kiest. Een eventuele overstap naar een ander kantoor is daardoor veel makkelijker dan voor een geassocieerde notaris (die normaliter via een dissociatie uit het samenwerkingsverband moet stappen).
Maar het hoeft geen opstap naar iets anders te zijn. Anderen zullen er zeker voor kiezen om in dit statuut te blijven. Ook de overstap van notaris-titularis of geassocieerde notaris naar het statuut van de toegevoegde notaris, behoort tot de mogelijkheden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de iets oudere notaris die wat wil afbouwen, waarvoor dit statuut een mooi uitloopscenario kan bieden om het kantoor over te dragen aan een opvolger.
Je plaats vinden in het kantoor
Wanneer je toegevoegde notaris wordt, moet je natuurlijk je eigen plaats vinden binnen het kantoor. Maar dat lijkt vlot te lopen. Die ervaring hebben ze alle drie. Ellen Van Riet vervoegde haar kantoor als toegevoegde notaris. Voor zowel de medewerkers als de andere notarissen was haar rol dan ook meteen duidelijk. Dana Van Oosterwijck en Stephanie Vounckx volgden een ander traject. Ze groeiden binnen het kantoor waarin ze al medewerker waren door naar hun nieuwe functie. Notaris Vounckx ziet daar een voordeel in. “Je houdt een goede band met de andere medewerkers, ook al ben ik intussen enerzijds ‘notaris’, toch blijf ik ook ‘een van hen’.”
Positief is dat je door de andere notarissen van het kantoor terecht als volwaardig notaris gezien wordt. Er is geen hiërarchie tussen de notarissen onderling. Hoogstens een taakverdeling.
Je bent notaris. Je voelt je verantwoordelijk voor een dossier. Dat leg je niet zomaar even opzij om morgen af te werken omdat de werkdag erop zit
Het beroep van notaris aantrekkelijker maken
Een van de bedoelingen van het nieuwe statuut was het beroep van notaris aantrekkelijker maken. Dat zou onder andere lukken doordat de toegevoegde notaris beter over de spreekwoordelijke work-lifebalance zou kunnen waken. Het is een ballon die de drie notarissen direct doorprikken. De toegevoegde notaris heeft heel wat taken op zijn of haar bord liggen. “Je bent notaris. Je voelt je verantwoordelijk voor een dossier. Dat leg je niet zomaar even opzij om morgen af te werken omdat de werkdag erop zit.” De verantwoordelijkheid die bij de job komt kijken, is moeilijk te combineren met een gewone nine to five.
Het statuut waarin je het beroep uitoefent, verandert daar eigenlijk niets aan. Zo voelen zij het alleszins aan. Maar dat sluit natuurlijk niet uit dat andere notarissen misschien wel in dit statuut stappen om meer privétijd over te houden. Alles hangt af van de motivatie waarmee je de keuze maakt. Bovendien is het statuut zelf nog erg jong. Het is dus afwachten hoe het zal evolueren: wordt het een job met normale werkuren of een doorgroeifunctie? Of blijft het een functie die diverse mensen voor uiteenlopende redenen kiezen? De toekomst moet het nog uitwijzen.
Verbeterpunten
Gevraagd naar mogelijke verbeterpunten, werpt Stephanie Vounckx onmiddellijk op dat je het statuut niet als zelfstandige kan uitoefenen. Je moet werken onder het sociaal statuut van bediende bij arbeidsovereenkomst. Dat maakt de toegevoegde notaris “duur” voor het kantoor gezien het zware fiscale en sociale kostenplaatje. Het zou ideaal zijn mocht daar een oplossing voor komen. Al lijkt dat niet voor de hand te liggen gelet op de ondergeschiktheid op het vlak van het arbeidsrecht: de toegevoegde notaris is een notaris onder het gezag en de verantwoordelijkheid van het kantoor waarbinnen hij of zij wordt tewerkgesteld. Het is natuurlijk een verhaal van geven en nemen. Omdat je loontrekkende bent, geniet je immers ook van heel wat extralegale voordelen zoals maaltijdcheques, een hospitalisatieverzekering, pensioenopbouw.
Per kantoor schrijft de wet een maximumaantal toegevoegde notarissen voor. Dat is gelijk aan het aantal notaris-titularissen van het kantoor plus 1. Ook dat is jammer. Door meer notarissen per kantoor toe te laten, bied je elke notaris immers de mogelijkheid tot specialisatie en meer ruimte om te doen wat die graag doet. Onder het motto ‘Wat je graag doet, doe je beter’, zou dat ook de dienstverlening naar de cliënt ten goede komen.
Het is een flexibel statuut, je kan je specialiseren in wat je graag doet
Onverenigbaarheden
De toegevoegde notaris is onderworpen aan dezelfde wettelijke en deontologische onverenigbaarheden als iedere notaris. Je kan bijvoorbeeld niet tegelijkertijd advocaat of rechter zijn of een commerciële activiteit ontplooien. “En je kan uiteraard niet tegelijkertijd aan een ander kantoor verbonden zijn. Dat is niet meer dan logisch,” onderschrijft notaris Van Riet de regels. “Het zou naar cliënten vreemd en verwarrend overkomen, mocht je voor verschillende kantoren tegelijk optreden.”
Een positieve evaluatie
Hoe kijken notaris Van Oosterwijck, Van Riet en Vounckx vandaag terug op hun keuze? Alle drie zijn ze positief. Het is een flexibel statuut, je kan je specialiseren in wat je graag doet. “Je leert er veel van bij.” “Je kan je job invullen zoals je zelf wil.” “Je hebt eigenlijk niets te verliezen.” Kortom, ze zouden het zeker aanraden. Een positieve noot om ons boeiende gesprek af te sluiten.
- Dana Van Oosterwijck, kantoor Lithea Notarissen,
- Ellen Van Riet, kantoor Toon Bieseman
- Stephanie Vounckx, kantoor Lato
Interview: Sophie De Cannière en Wim Putzeys
Dit interview verscheen eerder in het Tijdschrift Notarieel Management.
0 reacties