België is één van de weinige landen in de wereld – naast onder meer Frankrijk – dat ere-advocaten heeft. Je zou dan denken dat zo een uitzonderlijk statuut goed gekend is en gekoesterd wordt.

door Dirk Lindemans

Maar niets is minder waar. Onderzoek toont aan dat niemand echt goed weet waar een ere-advocaat voor staat. De balies hebben geen eenduidige visie op de betekenis van deze titel. De ere-advocaten zelf zijn ook verdeeld. Het publiek lijkt hen meestal te beschouwen als advocaten die een eervolle onderscheiding hebben gekregen. De wetgever zelf heeft er ook geen duidelijke kijk op welke waarborg de toekenning van de titel ere-advocaat verleent. Daar hoort enige toelichting bij.

Uiteenlopende kijk op machtigingsvoorwaarden

Net zoals de titel van advocaat beschermd is, is ook de titel van ere-advocaat beschermd: je moet door de raad van de Orde gemachtigd worden om die titel te dragen. Volgens art. 436 Ger.W. zijn het de raden van de Orde die de machtigingsvoorwaarden bepalen.  Verder is er te lezen dat bij niet-nakoming van de machtigingsvoorwaarden of van de regels van rechtschapenheid en kiesheid, de machtiging kan worden ingetrokken. Uit deze bepalingen kan je dus helemaal niet afleiden wat de wetgever voor ogen heeft met het statuut van de ere-advocaat. De diverse balies hebben altijd een uiteenlopende kijk gehad op die machtigingsvoorwaarden, vroeger door uiteenlopende machtigingsvoorwaarden in hun huishoudelijk reglement. Vandaag heeft de eengemaakte werking van de OVB ervoor gezorgd dat de bepalingen veel minder divers zijn. De visie van de diverse raden van de Orde op de machtigingsvoorwaarden blijft echter wel nog uiteenlopend. Bij de ene is het een echte erkenning van de bijzondere verdiensten van de (gewezen) advocaat. Bij de andere verleent de raad van de Orde de machtiging aan elke gewezen advocaat die erom vraagt tenzij er bezwaren zouden rijzen.  Gemachtigd zijn om de titel te dragen, kan dus een heel uiteenlopende betekenis hebben.

Ook de ere-advocaten zelf hebben een uiteenlopende visie op de betekenis van de machtiging om de titel te voeren. De meesten zien het als hun eigen blijk van blijvende verbondenheid met of herinnering aan de balie en niet als de bevestiging van bijzondere verdiensten als advocaat door de raad van de Orde. Andere ere-advocaten voelen zich wél erkend in hun bijzondere verdiensten en betreuren ‘automatische’ machtiging bij aanvraag.

Hoewel er nog geen wetenschappelijk onderzoek is uitgevoerd naar de kennis van het statuut van de ere-advocaat bij het publiek, wijst veel erop dat het een ere-advocaat ziet als een – al dan niet nog actieve – advocaat die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt.

De wetgever zelf heeft het al eens gehad over een (subjectief) recht om gemachtigd te worden de titel van ere-advocaat te dragen. In andere gevallen waarbij hij de benoeming openstelt voor onder meer ere-advocaten, gaat hij ervan uit dat deze machtiging de betrokkene onderscheidt van zijn confraters in kwaliteit en betrouwbaarheid.

Performant toezicht noodzakelijk?

Wordt het niet stilaan tijd om in alle Vlaamse balies eenzelfde visie te krijgen op de betekenis van de titeldracht van ere-advocaat en dus op duidelijke machtigingsvoorwaarden? Als die eenvormige visie er is, moet dan niet nagedacht worden over eenvormigheid in het toezicht op de naleving van die toekenningsvoorwaarden? Dat toezicht is vandaag nagenoeg onbestaande. Als de machtiging van titeldracht kwaliteitswaarborgen moet bieden is performant toezicht noodzakelijk. Biedt de machtiging daarentegen geen kwaliteitswaarborg, dan moet ook dat duidelijk worden gemaakt.

Als u vandaag zelf geen duidelijk zicht heeft op wat een ere-advocaat is, dan hoeft u zich dus niet te schamen: u bent helemaal niet alleen.

Dirk Lindemans

***

Meer weten over de ere-advocaat? Dat kan in de recente publicatie van Dirk Lindemans getiteld Geschiedenis en statuut van de ere-advocaat en uitgegeven bij KnopsPublishing. Bekijk meer of bestel nu.