Bedrijven die heel hun activiteit of slechts een deel wensen over te dragen, kunnen hiervoor beroep doen op de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV). Maar soms gebeurt het dat een bedrijf slechts een klein gedeelte van haar activiteit wenst af te stoten dat onmogelijk beschouwd kan worden als een bedrijfstak. Hoe moet dat dan gebeuren? Daar leest u hier onder meer over.

Het WVV voorziet een regeling voor de herstructurering van vennootschappen.

Daarbij denkt men onmiddellijk aan fusies en splitsingen. Maar daarnaast biedt het WVV ook de mogelijkheid om een bedrijfstak of een volledige bedrijfsactiviteit in een andere vennootschap in te brengen of deze al dan niet tegen een vergoeding over te dragen. Een belangrijk argument daarbij is dat zulke overdracht volledig tegenstelbaar is aan derden.

Het WVV voorziet evenwel geen specifieke regeling voor het geval waarin een bedrijf niet haar volledige activiteit noch een bedrijfstak maar eerder een klein gedeelte van haar activiteit wenst af te stoten. Wat moet een bedrijf in dat geval aanvangen om de overdracht tegenstelbaar te maken? We kunnen u gelukkig nu al geruststellen. Wat geregeld is in het WVV, sluit niet uit dat een bedrijf vrij bepaalde activa (en bijhorende passiva) overdraagt zonder het WVV toe te passen.

We gaan in dit artikel verder in op de overdracht van een algemeenheid of van een bedrijfstak om af te sluiten met de manier waarop activa (en bijhorende passiva) die een bedrijf vrij kan selecteren, overgedragen kunnen worden zodat de overdracht toch aan derden kan worden tegengesteld.

Wat is een overdracht van een algemeenheid of van een bedrijfstak?

Een overdracht van een algemeenheid of een bedrijfstak vindt plaats wanneer een algemeenheid (of universaliteit) of een bedrijfstak om niet of onder bezwarende titel wordt overgedragen aan één of meer bestaande of nieuwe vennootschappen.

Een algemeenheid van een bedrijf is gelijk aan haar gehele vermogen, zowel de activa als de passiva. In de praktijk betekent dit dat een bedrijf zonder onderscheid heel haar activiteit overdraagt.

Een bedrijfstak van een onderneming wordt gedefinieerd als een geheel dat op technisch en organisatorisch gebied een autonome activiteit uitoefent en op eigen kracht kan werken. Deze definitie is van uiterst belang. Indien het voorwerp van een overdracht daar niet aan voldoet, komt deze operatie niet in aanmerking voor een overdracht onder het WVV en moet deze dus op een andere manier gebeuren.

Hoe gebeurt de overdracht van een algemeenheid of een bedrijfstak met toepassing van het WVV?

Een algemeenheid of een bedrijfstak kan overgedragen worden hetzij om niet, kosteloos, hetzij onder bezwarende titel, met andere woorden tegen betaling van een prijs of door ruil. Dit is in tegenstelling tot een inbreng van een algemeenheid of een bedrijfstak, waar de tegenprestatie van de ontvangende vennootschap bestaat uit aandelen.

Het WVV laat toe om aan een overdracht dezelfde rechtsgevolgen te geven als aan een inbreng, namelijk dat deze overdracht tegenstelbaar is aan derden. Hiertoe moeten de partijen expliciet verklaren dat zij deze transactie onderwerpen aan de bepalingen van het WVV en de geijkte procedure volgen.

Let wel, dit is een vrije keuze en geen verplichting. De overdrager en overnemer kunnen nog altijd opteren om hun bedrijf of een bedrijfstak over te dragen onder de gewone bepalingen van het recht, indien zij hier een goede reden voor hebben.

Hoe verloopt de procedure beschreven in het WVV?

De te volgen procedure behelst samengevat de volgende stappen:

1. De bestuursorganen van de betrokken vennootschappen, overdrager en overnemer, stellen bij authentieke of onderhandse akte een voorstel op van overdracht van algemeenheid of bedrijfstak. Belangrijk is dat uitdrukkelijk melding wordt gemaakt dat de transactie gaat over een voorstel van overdracht overeenkomstig het WVV.
2. De algemene vergadering van de overdragende vennootschap is bevoegd voor de beslissing tot overdracht van algemeenheid.
3. Het bestuursorgaan van de overdragende vennootschap is bevoegd voor de beslissing tot overdracht van een bedrijfstak.
4. De akte tot vaststelling van de overdracht van algemeenheid of van bedrijfstak moet notarieel gebeuren en wordt neergelegd en bij uittreksel bekendgemaakt in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad.

Dit is essentieel om dezelfde rechtsgevolgen tegenover derden te geven aan de overdracht als deze voor de inbreng, namelijk dat de overdracht automatisch gerealiseerd wordt en tegenstelbaar wordt aan derden.

Ook een natuurlijke persoon kan een overdracht van een universaliteit of een bedrijfstak doen onder toepassing van de bepalingen van het WVV, op voorwaarde dat deze de procedure volgt. In dat geval wordt het voorstel van overdracht door de overdrager-natuurlijke persoon ondertekend. Wanneer de aansprakelijkheid in het gedrang komt, zal de overdrager–natuurlijke persoon zelf gelijkgesteld worden met een hoofdelijk aansprakelijke vennoot.

Wat zijn de gevolgen van een overdracht van een algemeenheid of een bedrijfstak?

Bij de overdracht van een algemeenheid wordt het geheel van de activa en de passiva van de vennootschap automatisch overgedragen aan de verkrijgende vennootschap.

Bij de overdracht van een bedrijfstak worden enkel de daaraan verbonden activa en passiva automatisch overgedragen aan de verkrijgende vennootschap.

Een overdracht van een algemeenheid of van een bedrijfstak die gebeurt via de procedure die het WVV voorziet voor de inbreng, is in principe tegenstelbaar aan derden vanaf de dag van bekendmaking van de akte van overdracht. Bij wijze van uitzondering zijn er bijzondere wetten die een specifieke regeling voorzien om de overdracht tot stand te brengen.

Houd er dus rekening mee dat, wanneer de procedure, zoals beschreven in het WVV, niet nauwgezet gerespecteerd werd, iedere belanghebbende zich kan beroepen op de niet-tegenstelbaarheid van de overdracht.

Wat bij een overdracht van activa en passiva zonder dat deze een algemeenheid of bedrijfstak zijn?

Naast de procedure voorzien in het WVV, kan elke vennootschap beslissen om een overdracht te doen van activa (en bijhorende passiva) die niet als een algemeenheid noch als een bedrijfstak kunnen beschouwd worden. Voor zulke overdracht kan de procedure van het WVV niet toegepast worden.

Als voorbeeld nemen we een drukkerij die afzonderlijke bedrijfstakken heeft voor het ontwerp van drukwerk, het drukken en het plooien van drukwerk. Deze drukkerij overweegt om haar activiteit af te stoten die specifiek gericht is op professioneel cliënteel en zich voortaan enkel te focussen op het privaat cliënteel. Ontwerp van drukwerk, drukken en plooien kunnen als een afzonderlijke bedrijfstak beschouwd worden, de dienstverlening aan het professioneel cliënteel daarentegen niet.

Zulke overdracht is uiteraard ook mogelijk maar moet dan gebeuren via een gewone koop-verkoopovereenkomst. Voor dergelijke overdracht kan het WVV niet worden toegepast.

In dat geval is het evenwel van cruciaal belang dat de goedkeuring gevraagd wordt aan al de betrokken contractanten. Dit in tegenstelling tot de procedure van het WVV waar die goedkeuring in principe niet gevraagd moet worden.

Hou er daarbij ook bijzonder rekening mee dat contracten soms clausules bevatten die de overdraagbaarheid ervan beperken of onmogelijk maken. Eveneens kan zich een probleem stellen met intuitu personae-contracten waar de ene contractant enkel gecontracteerd heeft omwille van de persoon zelf van de andere partij.

Ten slotte wensen we er op te wijzen dat een vennootschap die een algemeenheid of bedrijfstak wenst over te dragen, en dus de regeling van het WVV kan toepassen, ook dan de vrijheid heeft om te opteren om het WVV niet toe te passen en de transactie te laten doorgaan via een koop-verkoopovereenkomst.

Besluit

Voor de overdracht van een algemeenheid of een bedrijfstak kan u zich steeds beroepen op de regeling die het WVV voorziet voor de inbreng, met alle voordelen eraan verbonden.

Maar daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan om activa (en bijhorende passiva), die al dan niet een algemeenheid of bedrijfstak vormen, over te dragen via een gewone koop-verkoopovereenkomst. In dat geval moet evenwel de toestemming gevraagd worden van alle betrokken contractanten. Anders kan deze overdracht niet aan hen tegengesteld worden.

Bij een overdracht in het kader van het WVV is dit niet nodig. De regeling van het WVV bestaat dan ook in essentie om de continuïteit van een bedrijfsactiviteit (algemeenheid of bedrijfstak) te bestendigen.

Wenst u hier meer informatie over of wenst u bijgestaan te worden bij de inbreng of overdracht van een algemeenheid of bedrijfstak, aarzel dan niet contact op te nemen met onze specialisten.

Sara Ataei – Leo Peeters, Seeds of Law