Dat er een juridische band is tussen een ouder en een kind, betekent nog niet dat er affectie of zelfs liefde is. Een kind dat niet meer omkijkt naar de ouders, wonden uit het verleden die niet zijn geheeld, verwijten of verkeerde keuzes… Dagelijks kloppen mensen aan bij de notaris om raad te vragen over hoe ze best omgaan met hun vermogen als zij een slechte band hebben met een kind. Er zijn mogelijkheden om een kind te onterven. Maar… niet alles kan of mag zomaar.
De reserve: het deeltje waar je kind recht op heeft
Ons erfrecht geeft aan twee gezinsleden een bijzondere bescherming: aan de langstlevende huwelijkspartner en aan de kinderen. Zij hebben beiden een ‘reservatair erfdeel’. Voor de kinderen betekent deze regel dat een ouder minstens de helft van zijn vermogen moet “parkeren” voor zijn kinderen. Bij het uitwerken van een successieplanning, bv. bij een schenking, moet een ouder rekening houden met de reserve van zijn kinderen. Hoeveel ieder kind individueel krijgt, hangt af van het aantal kinderen: zijn er twee kinderen, dan krijgen ze elk minimaal 1/4de van de nalatenschap. Zijn er drie kinderen, dan wordt dat 1/6de per kind. Zijn er vier kinderen, dan krijgen ze 1/8ste…
Kan je een kind volledig onterven?
Vaak lezen we dat je een kind niet volledig kan onterven. Dit klopt, maar er is een nuance. Je kan als ouder “formeel” je kind onterven door dat zo te bepalen in je testament. Of door te veel te schenken aan andere personen. Als het benadeelde kind – bij het afwikkelen van de nalatenschap – ervoor kiest om het daarbij te laten, dan is het kind effectief onterfd. Wil het kind daarentegen zijn rechten laten gelden? Dan kan dat met een ‘vordering tot inkorting’ bij de rechtbank. Wat je te veel hebt geschonken of via een testament hebt nagelaten aan anderen, wordt dan gekortwiekt zodat het benadeelde kind zijn minimum erfdeel krijgt. Met andere woorden: je kan een kind niet volledig onterven… tenzij hij of zij daar zelf geen graten in ziet. Belangrijk om te weten is dat kinderen die benadeeld zijn en hun minimaal erfdeel willen opeisen niet genieten van een automatische bescherming: De kinderen die menen dat hun minimum erfdeel is aangetast, moeten tot een minnelijk akkoord komen met de andere erfgenamen of een procedure starten.
Niet onterven, maar anderen bevoordelen
Dat de helft van het vermogen voorbehouden is voor de kinderen, betekent meteen ook dat de andere helft ‘beschikbaar is’. Mensen die van plan zijn om te schenken of een testament op te stellen, kunnen dit deel dus benutten om anderen te bevoordelen. Ouders kunnen dit deel ook gebruiken om schenkingen te doen aan hun andere kinderen, bijvoorbeeld aan een zwaar zorgbehoevend kind. Je kan dus effectief meer nalaten aan sommige kinderen, zonder aan het minimaal erfdeel te raken.
Het deel waarover je vrij mag beschikken, kan ook benut worden om de langstlevende huwelijkspartner te bevoordelen. Volgens ons recht erft de langstlevende huwelijkspartner het vruchtgebruik op de goederen van de nalatenschap, wanneer de overledene ook kinderen nalaat. Het vruchtgebruik is het recht om te genieten van de goederen en deze te beheren. Zo kan de huwelijkspartner bijvoorbeeld in de woning blijven wonen na het overlijden van zijn of haar partner.
Hoe berekent de notaris de reserve van de kinderen?
We spreken vaak van ‘het vermogen’ van de overledene als we het hebben over het ‘beschikbaar deel’ en de ‘de reserve’. Eigenlijk klopt dit niet helemaal. Wat tot de reserve van de kinderen behoort, wordt eigenlijk berekend aan de hand van de zogenaamde ‘fictieve massa’. Dit is een gecorrigeerde nalatenschap: De basis die gebruikt wordt bij het bepalen van de erfdelen is niet het vermogen zoals het er uit ziet op het moment van overlijden van de ouder. De notaris houdt rekening met de schenkingen en testamenten die gebeurd zijn bij leven. Deze worden bij het vermogen bijgerekend, om bepaalde oneerlijke situaties te vermijden. Zo zou iemand heel zijn vermogen kunnen schenken of nalaten aan iemand om de reserve van zijn kinderen te verkleinen. Om het simpel te stellen: had een ouder bij leven 30.000 euro geschonken aan zijn neefje met wie hij een betere band had dan met zijn kinderen, dan zal die 30.000 euro terug bijgerekend worden bij het te verdelen vermogen. Op die manier krijgt de notaris een correcter beeld van hoeveel de kinderen elk nog moeten ontvangen. Zijn de kinderen benadeeld door de schenking, dan kunnen zij een vordering te inkorting vragen om toch hun minimaal erfdeel te ontvangen. De vordering tot inkorting gebeurt dus niet automatisch, de benadeelde kinderen moeten de vordering instellen.
Niet elke schenking wordt zomaar terug bijgerekend. Zo kan iemand ook schenking ‘buiten erfdeel’. Dit betekent dat de schenking niet gevoegd zal worden bij de fictieve massa. Zo’n schenkingen buiten erfdeel kunnen echter maar ten belope van het ‘beschikbaar deel’. Dit is het deel dat niet gereserveerd is voor de beschermde erfgenamen, zoals de kinderen. Het bedraagt de helft van je vermogen.
En wat als er niets overblijft?
Bij de verdeling van een erfenis houdt men dus rekening met eerdere schenkingen en testamenten. Maar… als er weinig vermogen overblijft omdat de overledene zijn vermogen had uitgegeven, dan valt er daar niet veel aan te doen. Iedereen mag zijn vermogen naar goeddunken uitgeven. tussen een ouder en een kind, betekent nog niet dat er affectie of zelfs liefde is. Een kind dat niet meer omkijkt naar de ouders, wonden uit het verleden die niet zijn geheeld, verwijten of verkeerde keuzes… Dagelijks kloppen mensen aan bij de notaris om raad te vragen over hoe ze best omgaan met hun vermogen als zij een slechte band hebben met een kind. Er zijn mogelijkheden om een kind te onterven. Maar… niet alles kan of mag zomaar.
Bron: Fednot
Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen de juridische en fiscale wereld?
Volg Jubel.be op LinkedIn
0 reacties