Het is onmiskenbaar dat de Belgische rechtbanken en hoven de afgelopen jaren tal van initiatieven hebben gelanceerd om de toegang tot het recht te vereenvoudigen en de efficiëntie van de gerechtelijke procedures te verhogen. Van digitale platforms voor het indienen van stukken tot snellere procedures voor bepaalde zaken, de wil om de burger en de advocatuur te ontlasten is duidelijk aanwezig. Deze initiatieven zijn natuurlijk zeer lovenswaardig. Daarover bestaat geen twijfel. Maar ze leiden ook tot een versplinterde justitie.

Gemakkelijkheidshalve wordt hierna met rechtbank bedoeld zowel rechtbanken als hoven.

Gebrek aan coherentie

Echter, deze lovenswaardige initiatieven lijden onder een gebrek aan coherentie. Elke rechtbank lijkt wel zijn eigen weg te gaan, zonder dat er een overkoepelende strategie is om deze innovaties gelijktijdig en op een geharmoniseerde manier over het hele land uit te rollen.

Dit leidt tot een versplinterde situatie waarin burgers en advocaten geconfronteerd worden met een lappendeken van verschillende procedures en systemen, afhankelijk van de rechtbank waar ze terechtkomen.

Waarom is deze gebrekkige coördinatie zo problematisch?

• Verwarring en frustratie: voor burgers en advocaten leidt deze situatie tot verwarring en frustratie. Elke rechtbank heeft zijn eigen regels en procedures, waardoor het moeilijk is om te weten hoe men moet handelen.
• Inefficiëntie: een gebrek aan standaardisatie leidt tot inefficiëntie. Elke rechtbank moet zijn eigen systemen ontwikkelen en onderhouden, wat tijdrovend en kostbaar is.
• Gebrek aan schaalvoordelen: door de versnippering worden er geen schaalvoordelen behaald. Door samen te werken zouden rechtbanken veel efficiënter en kosteneffectiever kunnen werken.
• Beperkte impact: door het gebrek aan coördinatie blijft de impact van de individuele initiatieven beperkt. Een gecoördineerde aanpak zou een veel grotere impact hebben op de werking van de justitie.

Wat is de oplossing?

Er is dringend nood aan een sterkere coördinatie tussen de verschillende rechtbanken en hoven. Een centraal orgaan zou verantwoordelijk moeten zijn voor het ontwikkelen van een overkoepelende strategie voor de informatisering en digitalisering van de justitie. Dit orgaan zou alle stakeholders betrekken bij de besluitvorming en ervoor zorgen dat de ontwikkelde oplossingen aansluiten bij de behoeften van zowel burgers als professionals.

Een gecoördineerde aanpak biedt tal van voordelen

• Verhoogde efficiëntie: door het gebruik van gemeenschappelijke platforms en procedures wordt de werking van de justitie aanzienlijk efficiënter.
• Verhoogde rechtszekerheid: een geharmoniseerde aanpak zorgt voor meer rechtszekerheid, omdat burgers en advocaten beter weten waar ze aan toe zijn.
• Kostenbesparing: door de krachten te bundelen kunnen aanzienlijke kostenbesparingen worden gerealiseerd.
• Verbeterde dienstverlening: een gecoördineerde aanpak leidt tot een betere dienstverlening voor zowel burgers als advocaten.

Het is tijd om van de goede bedoelingen over te gaan naar concrete acties

De Belgische justitie verdient een toekomst waarin innovatie en efficiëntie hand in hand gaan. Een toekomst waarin burgers en advocaten op een eenvoudige en intuïtieve manier toegang hebben tot het recht.

Het wordt tijd om samen en niet ieder op zijn eigen terrein samen te werken aan een justitie die klaar is voor de toekomst.

Eric Beaucourt

Lees ook andere opiniestukken van Eric Beaucourt

• Nultolerantie voor alcohol achter het stuur en strenge handhaving: de enige weg vooruit!
• Te veel aanhoudingsbevelen: onderzoeksrechters medeverantwoordelijk voor overbevolking gevangenissen?
• Wast de magistratuur haar handen in onschuld i.v.m. de overbevolking van de gevangenissen?
• Hoe bepaalt een strafrechter een straf en kan je straffen met elkaar vergelijken?