Indien u kampt met grote structurele schulden die u niet binnen een redelijke termijn kunt terugbetalen, dan kan u mogelijk een oplossing vinden in de ‘collectieve schuldenregeling’ (CSR)[1]. Dit betekent dat u de kans krijgt om uw schulden af te betalen, terwijl u toch nog een menswaardig leven kunt blijven leiden. U krijgt met andere woorden even een adempauze, waarna u terug schuldenvrij door het leven kan gaan. Maar voor wat, hoort wat.

Kom ik in aanmerking voor een collectieve schuldenregeling?

Ondernemers komen sowieso niet in aanmerking voor deze procedure. De wetgever werkte voor hen aparte procedures uit (faillissement, gerechtelijke reorganisatie, …). Mensen met tijdelijke betalingsproblemen evenmin.

De collectieve schuldenregeling staat alleen open voor mensen die grote structurele schulden (van alle aard) hebben, die zij niet binnen een redelijke termijn kunnen terugbetalen. Zij moeten bovendien te goeder trouw zijn. Ze mogen bijvoorbeeld geen werk geweigerd hebben.

Hoe vraag ik de collectieve schuldenregeling aan?

Het is een gerechtelijke procedure. Dit betekent dat u de rechter om deze gunst moet vragen. Dat doet u via een verzoekschrift gericht aan de arbeidsrechtbank van uw woonplaats. De rechter onderzoekt dan of uw situatie in aanmerking komt voor de collectieve schuldenregeling.

Wat gebeurt er als de rechter u ‘toelaat tot de collectieve schuldenregeling’?

Indien u toegelaten wordt, zal de rechter u een schuldbemiddelaar toewijzen. Dit is heel vaak een advocaat. Hij/zij zal dan verder uw financiën waarnemen en uw schulden afbetalen. Dit kan op een tempo dat u, in overleg met uw schuldbemiddelaar, overeenkomt met uw schuldeisers (de minnelijke aanzuivering), ofwel op een tempo dat de rechter u oplegt (de gerechtelijke aanzuivering).

Het verschil zit in de duur van de bescherming. Bij een minnelijke aanzuivering bent u zeven jaar beschermd. Bij een gerechtelijke aanzuivering ‘slechts’ vijf jaar. Het is dus voordelig om met uw schuldeisers overeen te komen.

Het kan ook zijn dat u te weinig middelen heeft om uw schulden terug te betalen. In dat geval kan de rechter uw schulden volledig kwijtschelden. Dit kan bijvoorbeeld wanneer u gepensioneerd bent en er geen mogelijkheid is om ooit nog uw inkomsten te verhogen.

Wat gebeurt er met mij tijdens de collectieve schuldenregeling?

Tijdens de collectieve schuldenregeling kan u niet langer over uw eigen vermogen beschikken. Het is de schuldbemiddelaar die voortaan uw loon ontvangt en uw schulden afbetaalt. U krijgt wel nog een deel van uw inkomsten om in uw levensonderhoud te voorzien, bv. eten, huur, vaste kosten, etc. Dat noemt men dan ook leefgeld. Het is immers de bedoeling dat u tijdens deze procedure nog een menswaardig leven kunt lijden.

In ruil daarvoor bent u dus beschermd tegen uw schuldeisers. Zij kunnen niet langer interesten aanrekenen of beslagprocedures opstarten. Uw openstaande schulden worden immers ‘bevroren’. U kunt ook geen nieuwe schulden meer maken, tenzij u dit doet achter de rug van uw schuldbemiddelaar om. Maar in dat geval kan de schuldbemiddelaar uw collectieve schuldenregeling herroepen.

Wat als ik mij niet aan de voorwaarden houd?

Zowel uw schuldbemiddelaar, als uw schuldeisers kunnen de rechter vragen om uw collectieve schuldenregeling te herroepen. Dit kan bijvoorbeeld wanneer u:

• Onjuiste stukken heeft afgegeven.
• Uw verplichtingen niet nakomt.
• Onrechtmatig uw lasten heeft verhoogd of uw baten heeft verminderd.
• Uw onvermogen heeft bewerkstelligd.
• Bewust valse verklaringen heeft afgelegd.

Het gevolg is dat u uw bescherming verliest en uw schuldeisers opnieuw al hun vorderingen op u kunnen verhalen. U kan dan ook voor een periode van vijf jaar geen nieuwe aanvraag meer indienen.

Het is daarom essentieel dat u goed samenwerkt met uw schuldbemiddelaar (en uw schuldeisers) om zo’n herroeping te vermijden.

Hoe loopt de collectieve schuldenregeling af?

In het beste geval heeft u uw schulden terugbetaald op vijf à zeven jaar. De schuldbemiddelaar zal dan aan de rechter vragen om de procedure te beëindigen. Indien de schuldeisers zich daartegen niet verzetten, zal de rechter in een vonnis het einde van de procedure uitspreken. Uw loon wordt vanaf dan opnieuw op uw rekening gestort.

Uw nieuwe start kan beginnen.

Let wel: de collectieve schuldenregeling is niet gratis. De schuldbemiddelaar zal een bescheiden, wettelijk bepaald ereloon[2] aanrekenen voor zijn of haar diensten.

­Mr. Kaat Vanthuyne is als erkend bemiddelaar, gespecialiseerd in de procedure van de collectieve schuldenregeling. Zij heeft jarenlange ervaring in talloze schuldbemiddelingsdossiers en weet als geen ander de gevoeligheden van deze procedure te benaderen. Mr. Kaat Vanthuyne koppelt ernst en grondigheid aan empathie en genegenheid, en helpt u graag verder met al uw vragen over deze materie.

[1] De collectieve schuldenregeling (CSR) bestaat sinds de Wet van 5 juli 1998. Je vindt deze Wet terug in titel IV van het vijfde deel van het Gerechtelijk Wetboek, en meer bepaald in de artikelen 1675/2 t.e.m. 1675/27 Ger.W.

[2] U vindt de gangbare tarieven terug in het Koninklijk Besluit van 18 december 1998. De laatste indexatie vond plaats op 22 januari 2018.