Els Steen en Peter Callens zijn beiden gepassioneerd jurist en voorzitter. De ene staat aan het hoofd van het Instituut voor bedrijfsjuristen, de andere leidt de Orde van Vlaamse balies. Hoewel ze in het verleden een verschillend carrièrepad uitkozen, kruisten hun professionele wegen zich meermaals.

En ook nu weer: gezeteld aan dezelfde tafel, gaan Els Steen en Peter Callens met elkaar in gesprek. Over de relatie tussen de advocaat en de bedrijfsjurist, over ambities en uitdagingen, over toekomstperspectieven. Maar vooral over de synergie tussen beide beroepsgroepen die volgens hen ook de cliënt mijlenver vooruithelpt.

Wat maakt een bedrijfsjurist of advocaat zo uniek en hoe spelen beide beroepsgroepen op elkaar in?

“Hoewel het beroep in principe nog maar 20 jaar oud is, hebben vele bedrijfsjuristen toch een unieke positie verworven binnen de sector”, volgens Els Steen. Net als advocaten zijn ze juridisch geschoold. Maar de competenties die een bedrijfsjurist dagdagelijks moet aanspreken om zijn of haar job uit te oefenen, zijn veel praktischer van aard dan bij pleitende advocaat-collega’s die de wet als leidraad hanteren.

“Als bedrijfsjurist ken je je onderneming door en door en ben je een vertrouwensfiguur. Je moet belangen afwegen en het juiste evenwicht zoeken om zo een oplossing te vinden die alle betrokken partijen tevreden stelt. Een bedrijfsjurist heeft impact”

verduidelijkt Els Steen.

Hoe de bedrijfsjurist de advocaat kan bijstaan en vice versa? De bedrijfsjurist is een insider. “Terwijl de bedrijfsjurist de regels binnen een bepaalde context toepast en interpreteert en daartoe feiten en bedrijfscontext in rekening neemt, maakt een advocaat een juridisch klinische analyse van de situatie. Een goede confrater denkt steeds proactief na over wat de beste volgende stap is en hoe misstappen vermeden kunnen worden”, vult Peter Callens aan. De bedrijfsjurist en advocaat vormen daarom een uitstekende tandem om de belangen van een cliënt in ondernemingscontext zo goed mogelijk te kunnen behartigen.

Is er meer nood aan overleg tussen beide beroepsgroepen, bijvoorbeeld op het niveau van de federaties?

“Het Instituut en de Orde hebben er alle baat bij elkaar nog beter te leren kennen”, vindt Peter Callens. In de toekomst zullen de bedrijfsjurist en advocaat allicht nog vaker dan nu het geval is met elkaar samenwerken. Er liggen dus belangrijke kansen voor het grijpen om meer dan ooit elkaars vertrouwen te winnen en de handen in elkaar te slaan.

Volgens zowel Els Steen als Peter Callens kunnen gezamenlijke initiatieven van bedrijfsjuristen én advocaten meer impact creëren op bepaalde besluitvorming, zowel in België als in Europa. “Wetsvoorstellen hebben baat bij de visie op het recht van advocaten gecombineerd met het praktische oog van de bedrijfsjurist”, benadrukt Els Steen.

Wat zijn jullie ambities als voorzitters?

Zowat elk jaar staat een nieuwe generatie bedrijfsjuristen of advocaten klaar om toe te treden tot het beroep. Zij zijn de toekomst. Zowel de Orde als het Instituut willen van een kwaliteitsvolle aanvangsbegeleiding een absolute prioriteit maken.

“Zelfs daarin zijn we complementair”, zegt Peter Callens. Bij de OVB is het volgens Callens de ambitie om zeer regelmatig de inhoud van de balielessen tijdens de stage te evalueren, vooral nu het pakket ingrijpend aangepast is aan hedendaagse noden:

“Hoe schrijf je als advocaat bijvoorbeeld een goed advies? Dat is een competentie die ook erg dicht aanleunt bij die van de bedrijfsjurist.”

In tegenstelling tot de advocatuur, is het in een bedrijfsjuridische context soms moeilijk pas afgestudeerde juristen te integreren binnen een bedrijf. “Daar wil ik als voorzitter verandering in brengen”, verduidelijkt Els Steen. “Dat gaat over het bijbrengen van de juiste competenties en vaardigheden – die startende juristen nu vaak missen – en over de nodige tijd om dergelijke starters te begeleiden.”

Hoe ziet u de toekomst van beide beroepen, ook in het licht van het winnend belang van legal tech?

Naast een betere begeleiding van toekomstig juridisch talent, schuilt er voor beide beroepsgroepen ook een grote uitdaging in de maatschappelijke digitalisering en in opkomst van Artificial Intelligence binnen het recht.

“Digitale tools kunnen ons helpen om het werk als bedrijfsjurist makkelijker te maken. Ze kunnen bepaalde handelingen overnemen of automatiseren”

verklaart Els Steen. “Procesmatig denken – zoals een computer dat ook doet – is echter niet eigen aan de bedrijfsjurist. Projectmanagement is bovendien een essentiële vaardigheid bij digitaliseringstrajecten die binnen een bedrijfsjuridische dienst vaak nog ontbreekt”, merkt Steen op. “Laten we dus eerst inzetten op een verandering in denkprocessen om daarna stap per stap de weg naar meer digitalisering in te slaan.”

Ook Peter Callens voelt veel voor meer digitalisering binnen de advocatuur. Met die evolutie zal het advocatenberoep aan efficiëntie en tijd winnen en dat is in het belang van de cliënt. Toch bestaat het gevaar volgens hem dat de essentiële rol van de mens in juridische besluitvorming verloren gaat. “Het kan niet de bedoeling zijn dat een robot ons zal vertellen wat de uitkomst moet zijn van een procedure. Dat zou leiden tot stagnatie binnen het recht. Artificial Intelligence baseert zich op precedenten en heeft dus de neiging om intrinsiek conservatief te zijn ondanks de vooruitstrevende technologie. Toch zijn ook innovatie en nieuwe inzichten bijzonder onontbeerlijk in het recht”, vult Peter Callens aan.

Tot slot, geven jullie nog graag een professioneel advies mee aan elkaar?

“Gebruik ons als volwaardige partners als er noden zijn binnen de advocatuur”, is het eerste advies van Els Steen aan Peter Callens. Dat is precies ook wat Peter Callens Els Steen toewenst:

“Doe verder zoals jullie al 20 jaar bezig zijn en werk de eigenheid van de bedrijfsjurist verder uit, in een geest van complementariteit met de balie.”

In dialoog gaan en een duurzame relatie uitbouwen tussen beide beroepsgroepen afgestemd op de behoefte van de cliënt, is iets wat beide partners hoog in het vaandel dragen. Daarmee effenen beide voorzitters het pad voor meer samenwerking in de toekomst. Gezamenlijk impact creëren is iets wat beide beroepsgroepen aanbelangt en bovendien steevast de cliënt vooruithelpt.

Dit interview met Els Steen en Peter Callens kwam tot stand op initiatief van het Instituut voor bedrijfsjuristen/ Institut des juristes d’entreprise in samenwerking met Jubel.be.