Vorige weken verschenen in de media heel wat berichten over Ryanair door klachten van passagiers. Wie bij de luchtvaartmaatschappij samen met anderen een vlucht boekt en samen wil zitten, moet daarvoor extra betalen.

Ryanair ontkent dat het haar bedoeling is om passagiers die samen willen zitten extra te doen betalen. De luchtvaartmaatschappij kent willekeurig een stoel toe voor passagiers die er geen reserveren. Passagiers die zeker willen zijn dat ze samen met anderen op het vliegtuig kunnen zitten, moeten een stoel reserveren. En dat kost geld.

De mediaberichten roepen een interessante juridische vraag op: mag een luchtvaartmaatschappij extra geld vragen aan passagiers die samen een vlucht boeken en naast elkaar willen zitten op het vliegtuig?

Facultatieve kost

De Europese wetgeving maakt een onderscheid tussen noodzakelijke kosten en facultatieve kosten. De noodzakelijke kosten moet in de prijs van de vlucht inbegrepen zijn, terwijl de passagier de facultatieve kosten moet kunnen aanvaarden of weigeren (artikel 23 Europese verordening 1008/2008).

Het Europees Hof van Justitie heeft beslist dat de kosten voor handbagage noodzakelijk zijn. Die kosten moeten in de totale prijs van het vliegtuigticket inbegrepen zijn. Voorwaarde is wel dat de handbagage aan redelijke eisen voldoet op het vlak van gewicht, afmetingen en de geldende veiligheidsvoorschriften (HvJ 18 september 2014, C-487/12, Vueling Airlines SA tegen Instituto Galego de Consumo de la Xunta de Galicia).

Kosten voor een annuleringsverzekering zijn facultatief (HvJ 19 juli 2002, C-112/11, ebookers.com Deutschland GmbH tegen Bundesverband der Verbraucherzentralen und Verbraucherverbände – Verbraucherzentrale Bundesverband eV). Hetzelfde geldt voor de kosten van ingecheckte bagage (HvJ 18 september 2014, C-487/12, Vueling Airlines SA tegen Instituto Galego de Consumo de la Xunta de Galicia).

En hoe zit het met de kosten voor zetelreservatie? Het Europees Hof van Justitie deed hierover nog geen uitspraak, maar de kosten zijn in principe facultatief. Passagiers kunnen er immers voor kiezen niet naast elkaar te zitten en dan ook minder te betalen voor hun vlucht. De kosten moet de luchtvaartmaatschappij duidelijk, transparant en ondubbelzinnig meedelen bij het begin van het boekingsproces. De passagiers moeten de kosten op een optinbasis kunnen aanvaarden. Dit betekent dat van de passagier niet mag verlangd worden dat hij de kosten voor de reservatie uitvinkt. Hij moet er bewust voor kunnen kiezen door de kosten aan te vinken. Een luchtvaartmaatschappij mag onder die voorwaarden dus extra geld vragen om passagiers samen te laten zitten. Of dat ook klantvriendelijk is, is een andere vraag en behoort tot het commercieel beleid van een luchtvaartmaatschappij.

Hierop bestaat wel een uitzondering voor mensen met een beperking. Voor hen moet de luchtvaartmaatschappij alle redelijke inspanningen leveren om tegemoet te komen aan hun behoeften. De veiligheidseisen en de beschikbaarheid moeten dit wel toelaten. Als een persoon met een beperking een begeleider heeft, levert de luchtvaartmaatschappij ook alle redelijke inspanningen om hen naast elkaar te laten zitten. Voor dit alles mag de luchtvaartmaatschappij geen extra geld vragen (artikel 10 en Bijlage II Europese verordening 1107/2006).

Marek Verhoeven

De auteur is referendaris bij de rechtbank van eerste aanleg Oost – Vlaanderen, afdeling Gent. Hij schreef deze bijdrage in eigen naam. Hij blogt over reisrecht op reisrecht.co.nf.