LAMON op woensdag

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een persoonlijke beschouwing over justitie.

Een klimaatminister neemt ontslag omdat ze beweerde dat de klimaatbetogingen kaderen in een door de staatsveiligheid bevestigde complottheorie. Dat laatste is natuurlijk een moeilijke stelling. Ofwel is ze waar, maar dan weet je op voorhand dat de staatsveiligheid dat zal ontkennen (op gevaar af de eigen werking onder druk te zetten), ofwel is er niets van aan en dan zit de bewering angstaanjagend dicht bij de leugen. Ook in een open democratie moet met bepaalde informatie omzichtig worden omgesprongen. Dat is zeker zo voor de activiteiten van de staatsveiligheid, maar bijvoorbeeld ook voor deze van de analyse van de terreurdreiging.

Enkele uren voor haar ontslag verdedigde de minister zich door te verwijzen naar de grote druk die op haar werd uitgeoefend, onder meer door de duizenden mails en SMS’en die actievoerders haar hadden gestuurd. Sommigen refereerden daarbij naar het huizenhoog cliché dat “if you can’t stand the heat, get out of the kitchen”. Het resultaat is bekend. Een huilende minister nam ontslag. De media zullen allicht het oordeel vragen van de 17-jarige mediagenieke Anuna De Wever, die het gezicht is van de wekelijks betogende “bosbrossende” scholieren.

Net op het ogenblik van het ontslag van de minister schreef de voorzitter van de Nederlandstalige ondernemingsrechtbank in Brussel als een roepende in de woestijn een vlijmscherpe boodschap voor de buitenwereld. Het is een gortdroge mededeling. Uit een in 2013 door KPMG uitgevoerde werklastmeting blijkt dat de Nederlandstalige Brusselse rechtbank eigenlijk over 16 rechters moet beschikken. Niemand durft het luidop zeggen, maar allicht zaten de Vlaamse politici te slapen toen bij de splitsing van het gerechtelijk arrondissement Brussel het aantal rechters werd bepaald. Het zijn er 11 voor die Nederlandstalige rechtbank.

De voorzitter merkt op dat er door allerhande omstandigheden, nu slechts 7 magistraten en vanaf volgende maand 6 (lees: zes) aan de slag zijn. De voorzitter houdt geen emotionele persconferentie, gaat niet “out of the kitchen” maar neemt wél akte van de hopeloze toestand. Als een civil servant wil ze er het beste van maken en komt daarbij in de gegeven intrieste omstandigheden tot de snoeiharde en onthutsende conclusie: er is geen tijd meer voor gewone zaken. Er is enkel nog ruimte voor kort geding (en dus voorlopige maatregelen), de inleidingskamer (dus geen uitspraak, tenzij verstek, zonder valse hoop op snelle behandeling), de collectieve vorderingen (beperkt in aantal) en alles wat met de stervensbegeleiding van ondernemingen te maken heeft (faillissementen, gerechtelijke reorganisatie, kamer voor ondernemingen in moeilijkheden). Alle andere zaken: ten vroegste pleiten in 2021. Meer aandacht dus voor de stervenden dan voor de levenden.

Het siert de voorzitter van de Nederlandstalige ondernemingsrechtbank van Brussel, Gaby van den Bossche, om zo openhartig te communiceren, al is de vaststelling wrang. Hoe valt het uit leggen dat de wetgever nu precies ook in Brussel een nieuwe Engelstalige rechtbank wil oprichten om daar zaken sneller te kunnen laten behandelen? De gewone ondernemer met zijn “gewone zaak” heeft toch ook recht op een behandeling van zijn dossier binnen een redelijke termijn door een overheidsrechter? Brussel, dat zich graag positioneert als centrum van Europa en draaischijf van de economie, verglijdt naar een rechtssysteem dat men eerder in een bananenrepubliek verwacht. Het siert de voorzitter dat ze “in the kitchen” blijft. Misschien moeten ook daar 17-jarigen worden gesensibiliseerd om die gerechtelijke verwaarlozing op de agenda te zetten.

Overigens gaat het al lang niet enkel meer over de situatie in Brussel. De dag voordien liet de perswoordvoerder van het Hof van Beroep in Antwerpen in De Standaard noteren dat er problemen zijn bij het invullen van de assisenrechtbanken. De voorzitter van de assisenrechtbank in Tongeren is een gepensioneerd magistraat van 70 jaar. “We hebben geluk gehad dat hij bereid is om ons te blijven helpen na zijn pensionering. In de zaak tegen Renaud Hardy, die veroordeeld werd voor onder andere twee moorden, waren de bijzitters gepensioneerde raadsheren die belangeloos hebben bijgesprongen” zo merkte woordvoerder Jo Daenen fijntjes op. Tja.

Moeten we dit allemaal normaal vinden? Neen, zowel de situatie zelf als de hemeltergende onverschilligheid die welig tiert, storen. Misschien is het tijd dat de juridische wereld, al dan niet via een complot dat door de staatsveiligheid wordt gelekt en al dan niet met behulp van de spijbelende scholieren van deze wereld, luid verkondigt dat de toekomst op het spel staat.  Zonder rechtsstaat is er zelfs geen ruimte meer om zich zorgen te maken over het klimaat.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een persoonlijke beschouwing over justitie.

In de onderstaande videoboodschap van mr. Lamon kadert hij de column van deze week, en nodigt daarbij alle belangstellenden uit tot verdere reflectie en maatschappelijk debat.