12 jun 2019 | Actualia, Column

Gerechtsdeurwaarders: enkel moneymakers?

Door Hugo Lamon

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Opgelet: dit artikel werd gepubliceerd op 12/06/2019 en kan daardoor verouderde informatie bevatten.

LAMON op woensdag

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een persoonlijke beschouwing over justitie.

De krant De Tijd berichtte dit weekend uitvoerig over recente evoluties bij de gerechtsdeurwaarders onder de titel “de moneymakers van de schuldenindustrie”. Vooral de financiële cijfers over de top 20 van de meest rendabele gerechtsdeurwaarderskantoren in Brussel en Vlaanderen deed bij velen de wenkbrauwen fronsen. Voor sommigen zijn die miljoenenwinsten op kap van de financieel zwakkeren onethisch, maar anderen wijzen er op dat gerechtsdeurwaarders ook ondernemingen zijn met een businessplan en dat daar niets mis mee is. Het debat moet genuanceerd gevoerd worden, maar het staat zonder meer vast dat er nood is aan een grondig debat over de rol van de gerechtsdeurwaarder in de huidige samenleving.

De gerechtsdeurwaarder maakt deel uit van de justitiële keten. Hij staat aan het begin, want voor een burger is het eerste contact met justitie het bezoek van de gerechtsdeurwaarder die een dagvaarding afgeeft. Daarna wordt de zaak behandeld voor de rechtbank en wanneer die met een vonnis of arrest de zaak heeft beslecht komt de gerechtsdeurwaarder als laatste opnieuw in beeld. Hij zorgt ervoor dat de beslissing van de rechter wordt uitgevoerd en hij beschikt daarvoor over krachtige instrumenten. Hij kan onder meer beslag leggen en tot openbare verkoop overgaan van de bezittingen van de schuldenaar.

De gerechtsdeurwaarder heeft precies omwille van die machtspositie een bijzonder statuut. Hij is ministerieel ambtenaar (en benoemd bij Koninklijk Besluit, met een vestigingswet die maakt dat er slechts een beperkt aantal zijn), maar is in de uitoefening van zijn taak de beoefenaar van een vrij beroep. Dat gemengde statuut bestaat ook bij de notarissen. De reden is eenvoudig: een gerechtsdeurwaarder heeft (net als de notaris) een taak van algemeen belang. Hij mag zich dus niet enkel laten leiden door de belangen van zijn opdrachtgever (veelal de schuldeiser) maar heeft ook een maatschappelijke en vooral sociale rol te vervullen. Hij moet ervoor zorgen dat er een evenwicht is tussen de belangen van iedereen, wat ook betekent dat hij geen overbodige acties mag ondernemen die alleen maar de schuld vergroten en de schuldenaar nog meer in de miserie storten.

De schuldeiser stelt dan wel de gerechtsdeurwaarder aan, maar de daaraan verbonden kosten worden ten laste gelegd van de tegenpartij. De opdrachtgever van de gerechtsdeurwaarder wil vaak maar al te graag de druk opvoeren met allerhande dwangmaatregelen en dat laat dan weer toe dat bij de gerechtsdeurwaarder de kassa overvloedig rinkelt. De eenvoudigste remedie is natuurlijk op tijd betalen en wie dat niet doet moet daarvan dan maar de gevolgen ervaren. Dat is zeker juist, maar niet bij iedereen is in gebreke blijven een bewuste keuze en het is precies ook de maatschappelijke rol van de gerechtsdeurwaarder om oog te hebben voor de noden van de zwaksten in de samenleving. Van een ministerieel ambtenaar wordt ook maatschappelijke verantwoordelijkheid verwacht.

Van de circa 560 gerechtsdeurwaarders kwijten velen zich behoorlijk van die rol. Dat belet niet dat er daarnaast een evolutie merkbaar is naar doorgedreven commercialisering die de gerechtsdeurwaarderskantoren de aanblik van geldmachines geven die astronomische winsten genereren. De cijfers die de krant De Tijd publiceerde zijn op dat vlak meer dan onthutsend te noemen.

De gerechtsdeurwaarders beperken zich niet tot hun oude kerntaken. Zo kregen ze enkele jaren geleden van de wetgever (en na efficiënt gelobby) de mogelijkheid om zelf en zonder tussenkomst van een rechter commerciële schulden via een digitale procedure te innen. De ondernemingsrechtbanken hadden hierdoor minder werk en slikten dan ook snel de principiële bezwaren in. Het blijkt nu voor sommige gerechtsdeurwaarderskantoren de kip met de gouden eieren. Ze willen trouwens nu ook op dezelfde manier de schulden van consumenten gaan innen. Hopelijk ziet de wetgever tijdig in dat dit vanuit sociaal oogpunt absoluut niet wenselijk is, maar dat bovendien Europa verbiedt dat een consument wordt beperkt in zijn toegang tot de rechter.

Gerechtsdeurwaarders zijn ook steeds vaker actief in de markt van de inning van schuldvorderingen en treden daarbij in concurrentie van advocaten en incassobureaus. Dat zorgt voor verwarring, waarbij hun eigen belang in concurrentie komt met hun wettelijke sociale rol.

Voor particulieren die met schuldenoverlast te kampen hebben, heeft de wetgever het systeem van de collectieve schuldenregeling uitgewerkt. Een schuldbemiddelaar beheert, na tussenkomst van de rechtbank, de financiën van die persoon. Sommige gerechtsdeurwaarders willen ook die functie vervullen, wat ook tot een schijn van belangenvermenging leidt. De onafhankelijkheid en de deontologie van de advocaat bieden meer waarborgen voor een evenwichtige afhandeling. Want wie schulden zegt, weet dat gerechtsdeurwaarderskosten daar steeds een groot aandeel in vormen.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse BaliesIedere woensdag maakt hij op Jubel een persoonlijke beschouwing over justitie.

(Ge)recht in de spiegel

Recente vacatures

Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
3 - 7 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Ondernemingsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant
Advocaat
Douane
0 - 3 jaar
Antwerpen
Paralegal
Arbeidsrecht Vennootschapsrecht
0 - 3 jaar
Brussel
Advocaat
Arbeidsrecht
5 - 10 jaar
Brussel

Aankomende events

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

2 Reacties

2 Reacties

  1. Kris Slabbaert

    Een genuanceerde analyse met een verrassende conclusie. Eerst stellen dat de gerechtsdeurwaarder verantwoording verschuldigd is aan schuldeiser, schuldenaar en maatschappij – wat correct is – om dan te besluiten dat een administratieve procedure ten aanzien van consumenten niet wenselijk is, terwijl zo een procedure ontegensprekelijk goedkoper is voor schuldeiser, schuldenaar en maatschappij, is eigenaardig. Een gelijkaardige procedure bestaat trouwens reeds op Europees niveau (EBB) en niets sluit uit dat in een administratieve procedure ten aanzien van consumenten voldoende zekerheden worden ingebouwd ten aanzien van de (rechten van) debiteur.

    Antwoord
  2. Jan Dyck

    Het verwondert mij dat Hugo niets zegt over het rapport over het beroep van gerechtsdeurwaarder dat amper een jaar geleden werd opgesteld op verzoek van Koen Geens.
    Dat rapport (nota bene mee opgesteld door een vroegere notaris ???) spaarde nog maar eens de kool en de geit net zoals dat al het geval was met de evaluatie van het ambt van notaris.Het status quo komt hen allen immers goed uit als dat hen bovendien toelaat hun actiedomein steeds maar verder uit te breiden.
    Notarissen en gerechtsdeurwaarders zijn en blijven de moneymakers van de juridische industrie en dat zal niet veranderen zolang zij een wettelijk monopolie voor hun dienstverlening blijven behouden en hun werking niet eens grondig in vrage wordt gesteld.
    Wie zei ook al weer dat notarissen de duurste copycenters van het land zijn ? Hebben we nog immoblienmakelaars nodig als de notarissen zelf online veilingen organiseren ?Wie heeft van deurwaarders incassokantoren gemaakt die nu zelfs geen rechtbank meer nodig hebben om titels te kunnen uitvoeren ? De advocatuur blijft verweesd achter en ziet andere juridische actoren alsmaar meer stukjes van haar boterham opeten.
    Ook het rapport van de “experten” over de advocatuur levert daarop geen enkel antwoord.

    Antwoord

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.