De advocatuur is een beroep waarin je vaak ‘aan’ staat. Cliënten rekenen op je beschikbaarheid, collega’s verwachten inzet, en dossiers lijken nooit echt afgerond. In zo’n context is het stellen van grenzen niet vanzelfsprekend — maar net daarom is het cruciaal.

Ook sta je als advocaat voortdurend in contact met cliënten, collega’s en magistraten in dossiers die vaak emotioneel beladen zijn. Het helder aanvoelen en bewaken van je grenzen is daarbij essentieel – niet alleen voor je eigen welzijn, maar ook om professioneel scherp te blijven.

Grenzen aangeven: hoe doe je dat eigenlijk op een manier die werkt in een veeleisende context, zoals bijvoorbeeld de advocatuur? Welke soorten grenzen zijn er, en hoe herken je wanneer ze vervagen of juist te strak worden? Hieronder verkennen we de verschillende vormen van grenzen, hoe je ze helder communiceert én welke valkuilen daarbij op de loer liggen.

Grenzen: stevig én doorlaatbaar

Goede grenzen zorgen ervoor dat je empathisch kunt luisteren, informatie kunt uitwisselen en je kunt inleven in je cliënt, zonder jezelf te verliezen in het verhaal. Je behoudt je eigen ruimte, waarden en helder denken, zelfs in complexe of emotioneel geladen situaties.

Wanneer je grenzen vervagen, ga je volledig mee in het verhaal of de emotie van de cliënt. Je voelt je (onbewust) verantwoordelijk voor hun pijn

Geen grenzen: risico op overidentificatie

Wanneer je grenzen vervagen, ga je volledig mee in het verhaal of de emotie van de cliënt. Je voelt je (onbewust) verantwoordelijk voor hun pijn, frustratie of onrecht. Dit kan leiden tot emotionele uitputting, verminderde objectiviteit en zelfs rolverwarring. Vaak speelt hier een dieper ingeslepen patroon mee — zoals de neiging om te pleasen, te zorgen of je eigenwaarde te laten afhangen van de tevredenheid van anderen.

Te starre grenzen: muren bouwen

Om jezelf te beschermen, kun je onbewust muren optrekken. Je sluit je dan af van emoties en afstandelijke efficiëntie neemt het over. Maar muren verstikken niet alleen je empathisch vermogen – ze verhinderen ook écht contact met de cliënt of collega. Ook hier kunnen oude overtuigingen meespelen, zoals het idee dat je altijd professioneel moet blijven door afstand te bewaren, of dat kwetsbaarheid geen plaats heeft op de werkvloer.

De kunst voor de advocaat: balanceren

Grenzen zijn geen rigide lijnen, maar levende scheidslijnen die meebewegen met de situatie. Het begint bij bewustzijn: weten waar je ruimte wilt geven en waar je jezelf wilt beschermen. Door die grenzen helder te voelen én te communiceren, blijf je zowel betrokken als professioneel, zonder jezelf te verliezen in het verhaal van de ander.

Wie voortdurend reageert op de urgenties van anderen, verliest al snel de ruimte om strategisch en doordacht te werken

Waarom is grenzen stellen zo belangrijk voor advocaten?

Duidelijke grenzen stellen is essentieel om professioneel te blijven functioneren. Wie voortdurend reageert op de urgenties van anderen, verliest al snel de ruimte om strategisch en doordacht te werken. Bovendien helpt grenzen bewaken om burn-out te voorkomen: chronische overbelasting kan op termijn leiden tot mentale en fysieke uitputting. Veel advocaten herkennen signalen van overprikkeling pas wanneer het al (bijna) te laat is. Tot slot is het ook een kwestie van kwaliteit: een overvol hoofd belemmert helder, analytisch en creatief denken — precies die vaardigheden die in de advocatuur onmisbaar zijn.

Waarom is dat zo moeilijk in de juridische sector?

In de advocatuur heerst een sterke dienstverlenende reflex: cliënten willen helpen staat centraal, zelfs als dat betekent dat er ’s avonds laat nog e-mails worden beantwoord. Tegelijk is er vaak sprake van interne concurrentie en prestatiedruk, met een impliciete verwachting dat wie het hardst werkt, ook het meest gewaardeerd wordt. Het werkveld wordt bovendien gekenmerkt door een onuitgesproken cultuur, waarin het aangeven van grenzen soms als onprofessioneel wordt gezien of geïnterpreteerd als een gebrek aan inzet.

Net zoals je leerde pleiten, analyseren of onderhandelen, kun je ook leren om beter voor jezelf te zorgen — zonder in te boeten op kwaliteit of engagement

Grenzen zijn een vorm van zelfzorg én van professioneel leiderschap

Wie zijn grenzen kent en communiceert, zorgt niet alleen goed voor zichzelf, maar geeft ook het goede voorbeeld aan het team. Grenzen maken ruimte vrij: voor focus, creativiteit, verdieping en werkplezier.
Grenzen stellen is geen luxe, maar een vaardigheid die je ontwikkelt. Net zoals je leerde pleiten, analyseren of onderhandelen, kun je ook leren om beter voor jezelf te zorgen — zonder in te boeten op kwaliteit of engagement.

Sophie Vincken – Svita