Denkt u erover na binnen enkele jaren uw bedrijf aan de volgende generatie over te dragen maar bent u nog niet klaar om alles uit handen te geven? Dan is het administratiekantoor voor u misschien wel de geschikte planningstechniek. De laatste jaren was voornamelijk de Nederlandse stichting administratiekantoor (STAK) populair, maar misschien is de Belgische variant wel toe aan een revival.

Wat is een STAK?

De stichting administratiekantoor of STAK is een klassiek instrument om aan successieplanning te doen. U kunt zo de twee rechten die verbonden zijn aan aandelen opsplitsen. Het stemrecht op de algemene vergadering en het recht op dividenduitkering komen dan bij twee verschillende personen terecht. Of met andere woorden: u haalt de economische en juridische rechten van de aandelen uit elkaar.

Bent u ondernemer dan kunt u op die manier uw onderneming al gedeeltelijk overdragen aan de volgende generatie, maar zelf toch de controle behouden. Deze werkwijze biedt heel wat voordelen:

• U garandeert continuïteit in uw onderneming.
• U vermijdt dat er conflicten ontstaan tussen uw kinderen die het voortbestaan van de onderneming in het gedrang brengen.
• U betrekt de volgende generatie al mee in de onderneming, ook al zijn ze misschien nog niet klaar om volledig aan het roer te staan. U bent immers degene die zeggenschap (stemrecht) heeft en houdt.

Hoe gaat u te werk?

De eerste stap is de certificering van uw aandelen. Dit betekent dat u met een notariële akte een stichting opricht die zeggenschap krijgt over de aandelen. U hebt daarbij keuze tussen een Belgische en een Nederlandse stichting. Een Belgische stichting moet principieel een belangeloos doel hebben. Het behouden van het familiaal karakter en het waarborgen van de continuïteit van de onderneming kan wel voldoen aan die vereiste.

U kiest zelf of u al uw aandelen of slechts een gedeelte certificeert. De STAK oefent de stemrechten uit verbonden aan de aandelen die u heeft gecertificeerd. Zelf wordt u bestuurder van de STAK. In die hoedanigheid kunt u het stemrecht in uw vennootschap blijven uitoefenen.

De stichting geeft vervolgens certificaten uit. Die kan u dan doen toekomen aan uw kinderen. Dat kan bijvoorbeeld via een schenking voor uw Belgische notaris. Zij hebben als certificaathouders enkel recht op dividenden, maar geen stemrecht. Wil u zelf ook nog een tijdje van dividenden ontvangen? Dan schenkt u alleen de blote eigendom van de certificaten, maar behoudt u zelf het vruchtgebruik. Tijdens de loopperiode van het vruchtgebruik, geniet u dan zelf nog van de vruchten van uw werk (de uitgekeerde dividenden).

U kunt er zelfs voorwaarden aan verbinden, bv. bepalen dat uw kinderen de certificaten niet kunnen vervreemden (zonder uw toestemming), dat bij vooroverlijden van de kinderen de certificaten naar u terugkeren, verbod dat de kinderen hun certificaten in hun huwelijksgemeenschap inbrengen, …

Hoe past de STAK in uw successieplanning?

Het is sowieso interessant om al tijdens uw leven uw familiale onderneming of vennootschap aan uw kinderen te schenken. Dat kan in Vlaanderen immers aan een nultarief. Op de vererving van een familiebedrijf betalen uw erfgenamen wel (zij het beperkte) erfbelasting. De weg via een STAK is daarbij interessant, omdat u zelf een juridische band houdt met de onderneming.

STAK en UBO

Eén van de voordelen van een (Nederlandse) STAK die vroeger vaak naar voren werd geschoven is de anonimiteit van de certificaathouders die niet in het handelsregister bij de Nederlandse Kamer van Koophandel moeten worden vermeld. Aandeelhouders van een vennootschap worden wel in dit register opgenomen.

Sinds de invoering in de Europese Unie van de UBO-regelgeving is deze anonimiteit echter relatief. Deze regelgeving wil immers voor meer transparantie zorgen door de natuurlijke personen achter rechtspersonen te registreren. Een certificaathouder die meer dan 25 % van de certificaten bezit, wordt immers gezien als een ultimate beneficial owner of uiteindelijk gerechtigde. Dat betekent dat hij in het UBO-register moet worden opgenomen.

Nederlandse of Belgische STAK: voor invoering WVV

Hoewel u ook een Belgisch administratiekantoor kunt oprichten, opteerden de meeste Belgische ondernemers de laatste decennia vooral voor de Nederlandse variant. Let wel op als u hiervoor kiest. De stichting heeft dan haar zetel in Nederland en wordt volledig geregeld door bepalingen van Nederlands recht.

De Nederlandse STAK biedt zeker een aantal voordelen. U hebt heel wat vrijheid bij het uitwerken van de modaliteiten. U bepaalt zelf wie bestuurder wordt van de stichting. U kunt ervoor kiezen zelf als enig bestuurder op te treden. Bepaal op dat moment dan wel al wie u bij overlijden of ontslag als bestuurder(s) zal/zullen opvolgen.

Sinds 2002 kunt u ook in België een STAK opzetten via een Belgische private stichting. Ondanks die mogelijkheid bleef de Nederlandse route de afgelopen twintig jaar populairder. De Belgische was immers minder soepel en daardoor minder interessant. Dat lag vooral aan het feit dat…

• alleen aandelen van een BVBA, NV of Comm. VA voor certificering in aanmerking kwamen – een beperking die Nederland niet oplegt
• een Belgische private stichting minstens drie bestuurders moest hebben – terwijl één van de grote voordelen van de Nederlandse STAK nu net is dat de ondernemer als enig bestuurder kan optreden
• er een verplichte publicatie geldt in België, waardoor er minder anonimiteit is.

Na inwerkingtreding WVV: revival van de Belgische route?

In de praktijk blijkt echter dat de Belgische STAK aan een inhaalbeweging bezig is. Hoe komt dat?

Eén van de grote speerpunten van de hervorming van het Belgisch vennootschaps- en verenigingsrecht was de flexibilisering. Daardoor wordt werken met een Belgisch administratiekantoor plots een stuk interessanter. Of beter gezegd, de voordelen van de Nederlandse route zijn minder van toepassing. Sinds de inwerkingtreding van het WVV, volstaat immers ook bij ons één bestuurder voor een private stichting. Het is dus niet langer nodig om de stichting collegiaal te besturen, wat een rem was op de Belgische STAK.

Ook de inwerkingtreding van de UBO-regels verminderen de aantrekkelijkheid van de Nederlandse STAK. Omdat de certificaathouders (boven de 25%) in het UBO-register moeten worden opgenomen, valt het voordeel van de anonimiteit immers gedeeltelijk weg.

Omdat de Nederlandse STAK geen belangeloos doel moet hebben, houdt u daar ondanks de Belgische wetswijziging toch nog meer flexibiliteit. Ook de langere juridische traditie van de Nederlandse variant, blijft een sterke pro. Het is een achterstand die niet makkelijk bij te benen is. Of dat gebeurt zal de toekomst uitwijzen.

Denkt u aan de toekomst van uw onderneming, spreek er over met één van onze experten. Samen met hen bekijken we wat voor u de beste keuze is.

Dirk Merckx, advocaat – partner Novius