De vrederechter speelt een essentiële rol in onze maatschappij. Van te luid kraaiende hanen en bijtende honden tot overhangende takken en zonnebadende buurvrouwen, allerlei geschillen tussen buren worden aan hem voorgelegd. Vaak komt de vrederechter echter pas tussen wanneer de ruzie al hoog is opgelopen. De kamer wil hier aan verhelpen. In het nieuwe goederenrecht wordt daarom een snellere tussenkomst van de vrederechter mogelijk.

De vrederechter als verzoener bij burenruzies?

De vrederechter komt bij de kleine en iets minder kleine conflicten van het dagelijkse leven tussen, niet alleen als rechter, maar ook raadgever en verzoener. Het grote voordeel van verzoening is dat de mensen de kans krijgen om zelf hun verhaal te doen. Zo krijgen ze meer inspraak dan wanneer het echt tot een proces komt.

Bovendien is het kosteloos, en moeten de partijen geen dagvaarding of advocatenkosten betalen. Het is natuurlijk wel cruciaal dat beide buren minstens de moeite willen doen om tot een oplossing te komen, want ze moeten allebei voor de rechter verschijnen om samen een oplossing te vinden. Komen de partijen tot een vergelijk dan notuleert de vrederechter dat in een proces-verbaal. Dit PV heeft de waarde van een vonnis en kan worden uitgevoerd. Komt er toch geen vergelijk, dan kan één van de partijen nog altijd verdere stappen nemen.

“Belangrijk is dat je er als rechter tijd voor neemt, en creatief bent,” zegt de Vilvoordse vrederechter Gilbert Putteman. Zo kan je tot 70 % van de gevallen in der minne regelen.

Ook nu werkt de vrederechter dus al vaak preventief. Het voordeel van de nieuwe regels die op stapel staan, is dat er nu duidelijke criteria worden vooropgesteld bij de behandeling van conflicten over burenhinder. Criteria die onder meer zullen meespelen zijn: doet de hinder zich ’s nachts of overdag voor, was er hinder op het moment dat de klager in de woning introk, is de hinder eenmalig of frequent, komt de veiligheid van de buren in het gedrang, …

Een rechter tussen het volk

De vrederechter is de ideale man of vrouw om tussen partijen een verzoening te bewerkstelligen. Hij staat immers letterlijk “tussen het volk”, aldus de vrederechter. Het is de rechter die aan uw ziektebed staat wanneer er een bewindvoerder moet worden aangeduid. Hij is het die mee de ladder opkruipt bij een huisbezoek om een schadegeval te beoordelen. Hij is de barometer van de samenleving, die de mens in al zijn grootheid en kleinheid voorbij ziet komen.

Een inkijk in leven en werk van een vrederechter

Uit het voorgaande mag blijken dat de opdracht van de vrederechter erg belangrijk is. En in de toekomst nog belangrijker kan worden. En toch, is hij niet door iedereen goed gekend. Dat is jammer. Om daar verandering in te brengen schreef Gilbert Putteman zijn leven en werk neer in het boek: “De vrederechter vertelt …”. Aan de hand van zestig anekdotes vertelt hij over zijn carrière. Het resultaat: geen complex, juridisch werk, maar een toegankelijk boek dat een mooie inkijk geeft in de dagdagelijkse bezigheden van de vrederechter.

Verhalen met een lach en een traan

Alle verhalen zijn waargebeurd, al werden de namen van de hoofdrolspelers om privacy-redenen veranderd. De casussen raken alle facetten van het menselijk leven, de ene keer triest, de andere keer grappig. Een bijzonder aangrijpend verhaal is dat van een twintigjarige man die bij de vrederechter langskwam met zijn ouders. “Ze vroegen me om hun zoon onder bewind te plaatsen. Op het eerste gezicht leek er met hem niets aan de hand, maar de jongeman bleek bij een ongeluk hersenschade opgelopen te hebben. Daardoor leed hij aan geheugenverlies en leefde van moment tot moment. De jongeman wist eigenlijk niet waar hij was. Om hem gerust te stellen had zijn moeder een krijtbordje bij waarop geschreven stond: ‘We zijn nu bij de vrederechter in Vilvoorde’. Toen het onderhoud afgelopen was, wiste zijn moeder de tekst en schreef: ‘We gaan weer naar huis’. Heel confronterend,” aldus de vrederechter.

Maar het is niet allemaal kommer en kwel. De vrederechter vertelt in zijn boek ook heel wat grappige histories. En er zit zelfs af en toe een pikant verhaal tussen. Zoals dat van Marie-Louise die bij de vrederechter haar beklag kwam doen over het balkon van haar buurman. Wat bleek: Marie-Louise hield van zonnebaden, en de terrasplanten van de buurman schenen vooral dorstig te zijn wanneer zijn buurvrouw in de tuin lag. Het was aan de vrederechter om met een creatieve oplossing op de proppen te komen.

Het is net die variatie die de taak van vrederechter zo mooi maakt. Bovendien is Vilvoorde een erg boeiende stad, net omdat ze zo divers is samengesteld. Dat maakt dat je allerhande mensen ontmoet.

Cartooniste ilah, bekend van de Cordelia strips, maakte leuke tekeningen bij enkele van de verhalen.

Op 22 januari 2020 stelde Gilbert Putteman zijn boek officieel voor in het stadhuis van Vilvoorde. De geïnteresseerden waren talrijk opgekomen. Hij nam er de gelegenheid te baat om enkele verhalen te vertellen.

Benieuwd naar meer?

Bestel dan hier het boek ‘Een vrederechter vertelt…’. Naast de verhalen die hij in zijn functie meemaakte, komt trouwens ook zijn liefde voor de kunst in het boek aan bod. Gilbert Putteman heeft naast liefde voor het recht, immers ook een groot hart voor de kunst. Zijn ontmoeting met kunstenaars als Rik Poot kregen dan ook een plaatsje in het boek.

Luister naar het interview met Gilbert Putteman over burenruzies op Radio 1.

Of bekijk de reportage van RingTV waarin Putteman vertelt over zijn boek.