Op 4 april 2019 werd het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. De regels die het leven van uw vennootschap beheersen, wijzigen ingrijpend en worden vanaf 1 mei 2019 gradueel van toepassing. Hierna wordt kort toegelicht welke verschillende pijlen het nieuwe vennootschapsrecht op zijn boog heeft voor de overdracht van uw familiebedrijf aan de volgende generatie.
Éen bestuurder in de nv met een stevige positie
Voortaan zal de nv door één (rechts)persoon kunnen opgericht worden. Ook wordt een eenhoofdig bestuur mogelijk, terwijl er voorheen minstens drie bestuurders nodig waren. De positie van de bestuurder in een nv was bovendien enigszins onzeker. De aandeelhouders konden in principe een bestuurder zonder enige reden ontslaan. Nu wordt het mogelijk de positie van de enige bestuurder in de nv statutair stevig te verankeren: zo kan bepaald worden dat de instemming van de enige bestuurder vereist is voor elke statutenwijziging, voor elke uitkering aan de aandeelhouders en/of voor zijn ontslag. Ook kan reeds in opvolging worden voorzien door statutair een bestuurder-opvolger te benoemen. Wel heeft de wetgever voorzien dat de algemene vergadering met een versterkte meerderheid (vast te leggen in de statuten) de enige bestuurder kan ontslaan om wettige redenen. De feiten moeten dan wel van enig belang zijn en zullen, bij discussie, ook de toets van de rechtbank moeten doorstaan.
Hierbij dient nog de opmerking gemaakt te worden dat het WVV komaf maakt met de praktijk waarbij eenzelfde natuurlijke persoon in realiteit meerdere bestuursmandaten in een vennootschap bekleedt. Als natuurlijke persoon zult u slechts in één hoedanigheid in een orgaan kunnen zetelen. Het zal aldus niet langer toegestaan worden dat u in eigen naam bestuurder bent en daarnaast in diezelfde raad van bestuur ook nog in de hoedanigheid van vaste vertegenwoordiger van een rechtspersoon-bestuurder optreedt. Gezien het in een nv mogelijk wordt om met een eenhoofdig bestuur te werken, is er overigens geen praktische noodzaak meer om terug te grijpen naar deze techniek van de dubbele hoedanigheid.
Controlebehoud via het meervoudig stemrecht
In de niet-beursgenoteerde nv en de bv (de opvolger van de bvba) kunnen aandelen met onbeperkt meervoudig stemrecht worden uitgegeven. Zo wordt het bijvoorbeeld mogelijk om 90% van de aandelen van uw vennootschap in volle eigendom te schenken aan uw kinderen en toch zelf de meerderheid van de stemmen te behouden.
Let wel, het toekennen van een meervoudig stemrecht kan een impact hebben op het fiscale gunstregime voor de schenking of vererving van een familiale vennootschap. Een van de voorwaarden vereist dat de schenker/erflater en zijn familie minstens 50% van de vennootschap in volle eigendom aanhouden. De Vlaamse Codex Fiscaliteit heeft reeds geanticipeerd op het WVV. Voortaan zou de schenker/erflater en zijn familie aandelen in volle eigendom dienen aan te houden die minstens 50% van de stemrechten vertegenwoordigen. Dit zou impliceren dat aandelen die bijvoorbeeld 90% van het totaal aantal aandelen uitmaken van de vennootschap, maar slechts een zeer beperkt stemrecht hebben, niet langer geschonken kunnen worden onder het gunstregime. Een bijkomend aandachtspunt zal bovendien de waardering zijn. Hoeveel meer zijn de aandelen met meervoudig stemrecht waard dan gewone aandelen? Ook zou u zich de vraag kunnen stellen of aandeelhoudersovereenkomsten een impact kunnen hebben voor de toepassing van het gunstregime.
Ongelijk dividendrecht
In principe heeft elk aandeel in de bv en de nv recht op een gelijk deel in de winstdeelneming. Met het WVV kan hier statutair van afgeweken worden. Niet alle aandelen dienen hetzelfde recht op een dividenduitkering te geven. Zo kan bijvoorbeeld voorzien worden dat, wanneer u 90% van de aandelen aan uw kinderen schenkt, deze aandelen maar recht geven op 40% van de winst. Zo kunt u na deze schenking nog 60% van de winst aan uzelf uitkeren. Ook zou u bijvoorbeeld bij een planning de familiale opvolger die werkzaam is in het familiebedrijf een hoger dividendrecht kunnen geven dan de andere passievere aandeelhouders.
Overdracht van de aandelen
In de bv zal er veel meer vrijheid zijn om de overdraagbaarheid van de aandelen statutair te regelen. Zij blijft in beginsel een besloten vennootschap, maar de wettelijke regeling wordt volledig suppletief. De statuten kunnen dus de volledige vrije overdraagbaarheid bepalen. De soepele toe- en uittreding zoals van toepassing in de cv, wordt tevens mogelijk in de bv. Dit laat toe dat bepaalde kinderen die niet geïnteresseerd zijn om het familiebedrijf verder te zetten zich kunnen laten uitbetalen. In een nv blijven de aandelen principieel overdraagbaar. Niettemin wordt in het WVV bevestigd dat in de statuten en in aandeelhoudersovereenkomsten beperkingen aan de vrije overdracht van aandelen gesteld kunnen worden en worden deze laatste verduidelijkt.
Één bestuurder volstaat voor een Belgische private stichting
Voorheen schreef de Belgische wetgeving voor dat een private stichting minstens drie bestuurders moest benoemen, die op een collegiale wijze het bestuur vormden. Voor het controlebehoud in een familiebedrijf was dit niet wenselijk. Mede om die reden ging men vaak bij onze noorderburen langs voor een Stichting Administratiekantoor (STAK), waar het bestuur in de handen van één persoon kon gelegd worden. Met het WVV wordt het nu ook mogelijk om maar één bestuurder te benoemen in de Belgische private stichting. Door gebruik te maken van een Belgische private stichting-administratiekantoor kunt u aldus bewerkstelligen dat u de zeggenschap behoudt over uw nv of bv en de economische eigendom reeds toekomt aan uw kinderen, de achterliggende certificaathouders. Bijkomend kunt u door de certificaten in een maatschap in te brengen als zaakvoerder van de maatschap ook controle over die certificaten uitoefenen. Dit kan bijvoorbeeld interessant zijn bij de verkoop van de aandelen van het familiebedrijf en de bestemming van de verkoopopbrengst.
Inwerkingtreding
Via de zogenaamde ‘opt in’ kunnen bestaande vennootschappen vanaf 1 mei 2019 voor het nieuwe WVV kiezen. Vanaf 1 januari 2020 gelden hoe dan ook de dwingende bepalingen van het WVV. Tot slot moeten de statuten van bestaande vennootschappen en verenigingen bij de eerstvolgende statutenwijziging die plaatsvindt na 1 januari 2020 volledig aangepast worden aan het WVV. Dit moet in elk geval uiterlijk tegen 1 januari 2024 gebeuren.
Besluit
Het nieuwe WVV wordt gekenmerkt door een grote flexibiliteit en vrijheid. Zo kunt u bijvoorbeeld door de creatie van verschillende aandelencategorieën met meer en minder stem- en dividendrechten, statutair de juridische en economische eigendom regelen.
Toch zullen statutaire bepalingen alleen vaak niet volstaan voor een succesvolle overdracht van uw familiebedrijf met aandacht voor uw zeggenschap en bekommernissen. Andere instrumenten zoals aandeelhoudersovereenkomsten, familiale charters en controlevehikels zoals de maatschap en de stichting-administratiekantoor blijven ook na het WVV betrouwbare en krachtige instrumenten.
Wij bekijken graag samen met u wat het WVV u te bieden heeft.
0 reacties