Deze week beantwoorden wij vijf vragen over de samenlevingsovereenkomst, die vooral nuttig is voor feitelijk en wettelijk samenwonende partners.
Is een 'samenlevingsovereenkomst' hetzelfde als 'wettelijk samenwonen'?
Nee. Af en toe worden de twee begrippen met elkaar verward, maar ze duiden op twee verschillende zaken.
Een wettelijke samenwoning is een samenlevingsvorm waarvoor partners kiezen bij de burgerlijke stand van hun gemeente. Elk koppel is vrij om te kiezen voor feitelijk samenwonen, wettelijk samenwonen of trouwen. Feitelijk samenwonende koppels hebben geen rechten en plichten ten opzichte van elkaar. Hun statuut wordt niet wettelijk geregeld. Wettelijk samenwonende koppels hebben daarentegen een aantal rechten en plichten ten opzichte van elkaar. De wettelijk samenwonende partner erft bijvoorbeeld het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel, al kan dit met een testament beperkt worden. Gehuwden genieten een grotere bescherming: hun statuut wordt uitgebreid geregeld in de wet en zij erven de hele nalatenschap in vruchtgebruik. Een gehuwde partner kan bovendien niet zomaar onterfd worden.
Samenwonende koppels kunnen via een samenlevingsovereenkomst praktische en financiële afspraken maken met elkaar. Het gaat dus om een overeenkomst tussen de partners, die losstaat van een verklaring bij de gemeente of wettelijke rechten.
De samenlevingsovereenkomst: goede afspraken, goede partners
Goede afspraken maken goede vrienden, en dat geldt ook op het vlak van liefde. In een samenlevingsovereenkomst kunnen partners verschillende afspraken op papier zetten. Zo kunnen ze vastleggen wie wat bezit, zodat daarover later geen discussie ontstaat. Dit geldt trouwens ook voor de inkomsten: wat wordt er maandelijks gestort en wie draagt financieel wat bij? Partners kunnen ook afspreken dat, indien een van beide partners geen inkomen heeft, die toch voldoende bijdraagt door het huishouden te doen. Het klinkt als een logische regeling ('elk betaalt zijn deel'), maar in situaties met pluskinderen kan het behoorlijk ingewikkeld worden. Afspraken voor goede én slechte tijden zijn dan nuttig.
Ook handig: een samenwonend koppel kan afspreken dat zij allebei akkoord moeten gaan om bepaalde contracten te ondertekenen. Zo kunnen feitelijk samenwonende koppels bepalen dat de gezinswoning, die aan een van hen toebehoort, alleen verkocht mag worden als beide partners daarmee instemmen. Dit is een belangrijke extra bescherming, die volgens de wet enkel voorbehouden is aan wettelijk samenwonende of gehuwde koppels. Verkoopt de eigenaar-partner het huis toch zonder akkoord van de ander, dan blijft de verkoop geldig. De benadeelde partner kan door het bestaan van de regeling in de samenlevingsovereenkomst echter wel een schadevergoeding eisen.
De partners kunnen ook nadenken over scenario’s voor als het misloopt. Zo kunnen ze vastleggen wie de huurovereenkomst overneemt bij een eventuele breuk (als beide partners het contract hadden ondertekend). Wie neemt het huurcontract van de gezinswoning over bij een scheiding? Ze kunnen ook stilstaan bij de verdeling van de goederen na een breuk. Hier vooraf over nadenken, wanneer de gemoederen nog kalm zijn, heeft zo zijn voordelen.
Een must bij risicovolle beroepen
Wist je dat de wetgeving over beroepsziekten en arbeidsongevallen enkel een overlijdensbijslag toekent aan wettelijk samenwonende koppels die:
- een samenlevingsovereenkomst hebben opgesteld, én
- een wederzijdse hulpplicht tegenover elkaar hebben bedongen in die overeenkomst?
Feitelijk samenwonende koppels waarvan een van de partners een risicoberoep uitoefent, zijn daarentegen aangewezen op verzekeringen.
Notarieel of onderhands?
Feitelijk samenwonende koppels zijn vrij om hun afspraken vast te leggen via een onderhandse overeenkomst of een notariële akte. Een notariële akte heeft echter een grotere juridische waarde dan een onderhandse overeenkomst. Met een akte heb je immers een uitvoerbare titel, waardoor je gemakkelijker je rechten kan afdwingen zonder naar de rechtbank te gaan.
Wettelijk samenwonende koppels moeten hun samenlevingsovereenkomst notarieel regelen. Zo zijn ze zeker dat hun afspraken stroken met de wettelijke regels en plichten die rond wettelijke samenwoning bestaan.
0 reacties