Het was nieuws in alle media. Het ging over justitie en het bevatte een positieve boodschap. Alleen al die vaststelling moet ons vrolijk stemmen. Maandag werd in het hof van beroep van Antwerpen een gloednieuw initiatief voorgesteld: de ‘Rechtsstaatreporters’. Een groepje jongeren tussen 19 en 24 jaar wil de complexe juridische wereld vertalen naar “voor iedereen begrijpelijke en toegankelijke verhalen”. Ze zullen actief zijn op Facebook, Instagram, TikTok, LinkedIn en YouTube.

Ze zijn met acht en komen uit alle windhoeken van Vlaanderen en studeerden (of studeren) rechten, rechtspraktijk, criminologie en zelfs eentje journalistiek. Het is een mix van studenten (de guitige types), doctoraatsstudenten (de bollebozen) en ook een advocaat-stagiair. Intussen hebben ze de eerste vrolijke filmpjes gepost. Die gaan nu nog enkel over wat ze in de toekomst willen vertellen, maar ze lijken te weten hoe ze dit aantrekkelijk kunnen doen. De aandachtsboog bij socialemediaberichten is anders en blitser en vergt een specifieke dynamiek. De (mannelijke) reporter die eerst vraagt of zijn haar juist ligt vooraleer een quote over de rechtsstaat te debiteren weet de aandacht te trekken. Dat smaakt naar meer. Recht en justitie zijn inderdaad te belangrijk om ingewikkeld te blijven.

Hoge magistraten, stafhouders van de balie en de Hoge Raad voor de Justitie reageerden alvast enthousiast. Politici hebben al veel langer de sociale media ontdekt en justitie loopt achterop. Ja, ook verschillende rechtbanken en hoven gebruiken die socialemediakanalen al, maar ze hanteren nog al te vaak hun eigen taal. Dat is voor de jonge generatie niet echt wervend en dat besef is ook bij justitie binnengedrongen.

In de marge van de persconferentie, waarbij het initiatief werd voorgesteld, kon worden vernomen dat het jonge geweld een “redactionele autonomie” heeft. Dat is natuurlijk geen socialemediataal, maar zou dus toch moeten betekenen dat ze door niemand zullen worden beknot en dus volledig hun zin mogen doen. Ze zullen wel “actief ondersteund” worden door Bart Willocx (voorzitter van de vzw 400 in Mechelen, die onder meer jaarlijks de ‘Dag van de rechtsstaat’ organiseert) en door Luc De Cleir (de nieuwbakken ‘attaché communicatie en woordvoerder hoven en rechtbanken in Antwerpen & Limburg’ – een worst van een functietitel waar je niet mee op sociale media kan uitpakken). De kritische geesten binnen justitie, en ze zijn met velen, zullen met argusogen de prioriteiten van die acht jongeren volgen. Waarom aandacht aan dit thema en niet aan een ander? Worden de rechters niet te veel beschermd? Krijgt de balie wel voldoende aandacht? Enzoverder, enzomeer, bla, bla, bla.

Er wordt soms gesproken over de “Connerisering van de politiek” omwille van wat Conner Rousseau op sociale media plaatst, maar vooral over de manier waarop hij dit doet. Zijn collega politici hebben beduidend minder volgers. Het spreekt honderdduizenden volgers aan, zodat het fenomeen ook binnen justitie aandacht verdient. Voor Louise, Jari, Jan Thomas, Quinten, Yousra, Aline, Lennert en Silke is het een heuse uitdaging om op een jeugdige manier te communiceren over belangrijke dingen.

Dat initiatief verdient alle lof, maar ook actieve steun. De oude krokodillen binnen justitie (en het maakt niet aan welke zijde van de balie ze staan) zullen het eerst als een nieuw en fris initiatief verwelkomen. Maar het staat in de sterren geschreven dat er na de wittebroodsweken een moeilijke periode zal volgen. De commentaren zijn nu al zo voorspelbaar: dat was toch ongenuanceerd, waarom zoveel aandacht voor die ene zaak, wie heeft de jongeren gestuurd om daarover te berichten, valt er nu niets ernstigers te vertellen? Dit en nog veel meer zal hun lot zijn.

Daarom is er nu al een krachtig signaal nodig. Volg die jongeren, like hun berichten, steun ze, verdedig ze, laat ze bezig. Ook als ze volgens de juridische goegemeente er compleet naast zitten. Zeker wanneer we het te luchtig vinden. Nog meer wanneer we eens te meer van oordeel zijn dat het bericht ongenuanceerd is. En zeker wanneer we het niet eens zijn met hun berichten.

Maar ze ogen nu al sympathiek. Dat Antwerps of Waregems accentje, het mooi in de plooi leggen van die chaotische haardos of de portie guitige bolleboosigheid. Meer van dat.

Het lijkt een kleine stap in de communicatie, maar dat is bedrieglijk. Justitie beseft nu dat verantwoordelijkheid gepaard gaat met verantwoording en dus met communicatie. Niet meer voor de rechtsonderhorigen, ook niet voor de rechtzoekenden en zelfs het begrip “burger” dekt de lading niet meer. Justitie als de vriend(in) die om je aandacht vraagt. Het zijn nu echt wel nieuwe tijden en laten we die omarmen. “Knowledge is power. Information is liberating”.

Hugo Lamon

Meer weten over de rechtsstaatreporters?

• www.derechtsstaatreporters.be
• Instagram: @de_rechtsstaatreporters
• LinkedIn: @de-rechtsstaatreporters
• TikTok: @de.rechtsstaatrep
• Facebook: @de_rechtsstaatreporters