Je hoeft het niet altijd eens te zijn met je collega’s. Meer zelfs, van collega’s die een andere visie hebben, kan je iets leren. Het zet aan tot nadenken, je komt tot nieuwe inzichten. Een probleem oplossen lukt immers het best als je er vanuit verschillende invalshoeken naar kijkt. Op die manier kan ieder erop vooruitgaan en kan het meningsverschil het bedrijf ten goede komen. In het beste geval. Een aanslepend meningsverschil kan immers ook verlammend werken en het besluitvormingsproces belemmeren. Hoe haal je het beste uit tegengestelde visies? Of anders gezegd: hoe ben je het oneens met je collega’s?

Aanvaard dat niet alle collega’s dezelfde mening hebben, of moeten hebben

The Beatles zongen het al in 1970: “Let it be”. Begin dus met te aanvaarden dat je de gedachten, gevoelens en het gedrag van anderen niet kan sturen. Je hoeft niet iedereen van je gelijk te overtuigen. Je deze houding eigen maken is niet evident – we zijn van nature immers geneigd de ander altijd te willen overtuigen, de ander te willen wijzen op zijn foute zienswijze. Zo handelen werkt echter meestal contraproductief. Zeker wanneer je de ander in het defensief duwt, zal die eerder geneigd zijn zich nog meer in de eigen overtuiging terug te trekken.

De confirmation bias houdt in dat we als mens geneigd zijn vooral geloof te hechten aan bronnen die onze eigen vooraf bestaande overtuiging bevestigen

Let op voor de confirmation bias

De confirmation bias houdt in dat we als mens geneigd zijn vooral geloof te hechten aan bronnen die onze eigen vooraf bestaande overtuiging bevestigen. Het is daarom ook zo moeilijk om de ander te overtuigen, zelfs met – in onze ogen – objectieve bronnen. De ander zal die vaak negeren, er geen geloof aan hechten, of er een bevestiging voor de eigen mening in zien. Houd tegelijkertijd altijd in het achterhoofd dat je zelf evenzeer gevoelig bent voor de confirmation bias. Zelfs wie weet dat deze bias bestaat, wordt er soms nog door verrast.

Zoek naar gelijkenissen in plaats van verschillen

Ook al ben je het niet eens met je collega’s, je kan zeker gemeenschappelijke punten vinden. Daarmee leg je de basis voor je verdere samenwerking. Focus op overeenkomsten en gedeelde doelen om een positieve sfeer te behouden. Jullie hoeven het niet over alle aspecten eens te zijn. Zelfs als je het fundamenteel oneens bent – wanneer het verschil in visie verder gaat dan enkele details – zal het altijd helpen om te zoeken naar gemeenschappelijke grond (common ground).

Iedereen moet zich veilig voelen; moet weten dat er geen negatieve gevolgen zullen zijn als hij of zijn zich uitspreekt tegen een gangbare mening

Geef de ander niet het gevoel dat die zijn mening niet mag uiten

Het ergste wat kan gebeuren is dat je in een toxische werksfeer terechtkomt, waar collega’s het gevoel hebben dat ze geen afwijkende mening mogen hebben. Zeker als leidinggevende moet je hierover waken. Iedereen moet zich veilig voelen; moet weten dat er geen negatieve gevolgen zullen zijn als hij of zij zich uitspreekt tegen een gangbare visie in de onderneming. Wanneer het gevoel ontstaat dat andere ideeën niet zijn toegestaan, zal dat al snel nefaste gevolgen hebben. Medewerkers voelen zich niet gehoord, en niet gewaardeerd. Je loopt het risico dat de betrouwbare en talentvolle mensen weggaan. En je wil toch ook niet eindigen met een team vol jaknikkers.

Ga het gesprek aan met je collega’s

Dit lijkt evident, maar is soms lastig om in de praktijk om te zetten. Want wat is dat precies: “het gesprek aangaan”? Drie concrete tips om in het achterhoofd te houden:

• Luister actief: Neem de tijd om echt te luisteren. Maak oogcontact, knik af en toe om te laten zien dat je betrokken bent en luistert. Oordeel of veroordeel niet onmiddellijk. Probeer het standpunt van je collega te begrijpen. Neem dan een pauze, en denk na voordat je reageert. Dit toont respect en opent de deur voor een meer constructieve dialoog. Zeker niet doen: terwijl de ander aan het woord is al bedenken wat je gaat zeggen om diens standpunten te weerleggen.
• Blijf kalm en beheerst: Probeer je emoties onder controle te houden en blijf kalm, zelfs als het onderwerp gevoelig is. Het vermijden van defensieve reacties helpt om een open gespreksomgeving te behouden. Zeker niet doen: woorden als “altijd” en “nooit” gebruiken, de schuld van het meningsverschil bij de ander leggen.
• Formuleer je standpunt duidelijk: Leg je eigen standpunt op een heldere en respectvolle manier uit. Gebruik feitelijke informatie en argumenten om je positie te ondersteunen. Zeker niet doen: aanvallend worden, de ander verwijten dat die het niet wil begrijpen.

Laat het meningsverschil niet verzanden in een loopgravenoorlog

Wat dan met een meningsverschil waar je niet uit raakt? Wat als hetzelfde conflict steeds opnieuw opborrelt? Wat als de gemoederen toch verhit raken? Wat als je steeds met dezelfde collega botst? In deze situatie speelt er allicht iets meer dan een louter verschillende mening. Om hieruit te raken kan een (externe) onpartijdige bemiddelaar misschien soelaas bieden. Maar ook hier blijven de bovenstaande tips gelden: ga het gesprek aan met een open geest, zoek gelijkenissen in plaats van verschillen, weet dat je soms kan kiezen voor de optie “agree to disagree”.

Wim Putzeys, hoofdredacteur Jubel