Volgens Wikipedia is een incubator, naast een apparaat voor het kweken van bacteriën, een couveuse of een broedmachine voor eieren, ook een broedplaats voor startende bedrijven. ‘Incubare’ is Latijn. De betekenis is: liggen op, zitten op, broeden op. In het bijzonder werd oorspronkelijk bedoeld het slapen in een tempel in de hoop op orakeldromen.

De Franse revolutie

In 2014 richtte de Balie van Parijs haar incubateur op. De doelstelling van deze incubateur is legal start-ups te ondersteunen binnen het eigen opleidingsinstituut met een netwerk van specialisten en dit om hen toe te laten met weinig financiële middelen tot resultaten te komen. Voor 2019 is het opzet van deze Parijse incubateur een nationaal platform van crowdfunding op te zetten om innoverende digitale projecten van advocaten te financieren. Als een grote balie zoals Parijs dergelijk initiatief neemt, dan volgt automatisch de provincie. We zijn vijf jaar verder en Aix-en-Provence, Bordeaux, Grasse, Grenoble, Lyon, Marseille, Montpellier, Nîmes, Rennes, Strasbourg en Toulouse hebben ook hun eigen incubateur. Op 29 november 2018 werden door deze 12 Franse balies de statuten getekend van de Réseau National des Incubateurs des Barreaux (RNIB).

België hinkt achterop

Als het in Parijs regent, dan druppelt het in Brussel. Zo werd op 13 december 2017 door de Franstalige Orde van Advocaten bij de balie te Brussel in samenwerking met de Nederlandstalige Orde van Advocaten te Brussel de ‘Incubateur européen du barreau de Bruxelles’ opgericht. Voortgaande op de eentalig Franstalige website van deze incubateur en voortgaande op de verslaggeving op deze website, is de input van de NOAB minimaal. Dit – of een gelijkaardig – initiatief is bij de andere Vlaamse balies niet aan de orde, of minstens is dit nog niet publiek gemaakt. Betekent dit dat onze zuiderburen en de Franse Orde van Advocaten bij de balie te Brussel, de toch nog steeds belangrijkste balie van België, zich bezighouden met futiliteiten en dat onze oerdegelijke Vlaamse balies beter weten en zich terecht niet laten afleiden door dergelijke buitensporige en volstrekt nutteloze initiatieven? De geschiedenis zal daarover oordelen.

De huidige initiatieven

De Orde van Vlaamse balies organiseert jaarlijks een leuke en erg geapprecieerde advocatenrun. De Incubateur Européen du barreau de Bruxelles organiseert een hackathon. Aan een ignoramus zoals ikzelf leert Wikimedia dat een hackathon een bijeenkomst is van software- en websiteontwikkelaars, designers en business strategen om gezamenlijk aan een thema te werken. Het doel is dat meestal in 24 uur tijd, een innovatieve en creatieve oplossing wordt bedacht omtrent een bepaald thema of om een probleem van een bedrijf op te lossen. De hackathon, georganiseerd in 2018 door de Brusselse incubator, had betrekking op de invordering van geldschulden. Het resultaat van deze hackathon, die voortgaande op de website een zeer groot succes was, is mij onbekend.

Welke dit resultaat ook moge zijn, lijkt het een enorme verdienste dat vele leden van een balie, bijgestaan door geïnteresseerden van andere balies en niet-juristen, ingenieurs en IT-specialisten samenwerken aan een project dat in elk geval een verrijkende ervaring en bijdrage kan zijn aan ons beroep. Binnen de Orde van Vlaamse Balies en onze Vlaamse advocatuur bestaat blijkbaar een enorme koudwatervrees ten opzichte van de technologische innovaties, die – of wij dit nu willen of niet – de uitoefening van ons beroep fundamenteel zullen beïnvloeden. Er is wel een mooi congres georganiseerd, maar daar blijft het bij.

Technologie en autonomie

Over transparantie inzake specialistische kennis worden achterhoedegevechten geleverd. Tegenover de nieuwe financiële mechanismen die nodig zijn om advocaten toe te laten via zoekplatformen hun potentiële cliënten te bereiken, blijven wij schermen met een volstrekt verbod van dichotomie, liever dan klare wijn te schenken en de regels te bepalen voor een gezonde samenwerking, zonder dat daarom de onafhankelijkheid van de advocaat op een ontoelaatbare wijze wordt ingeperkt. De internetsite Online Solution Attorney wordt strijdig geacht met de door ons verboden ereloondeling. De Franse Orde van Advocaten bij de balie te Brussel omarmt dit initiatief uitgaande van confraters daarentegen, nu het een forum wordt aangeboden op de website van haar incubator.

Dit artikel vormt een oproep tot de Vlaamse advocaten om open te staan voor innovatie en hun deontologie desnoods aan te passen. De deontologie mag geen instrument zijn om reactief veranderingen van ons beroep tegen te houden. Deze veranderingen zullen er sowieso komen. Ofwel neemt de balie de nodige maatregelen opdat dit onder haar controle transparant en volgens gelijke regels voor alle advocaten kan gebeuren. Ofwel zal dit gebeuren onder de radar en met miskenning van de onaangepaste deontologie van een beroepsorganisatie, die haar betekenis zal verliezen.

Dit artikel is een dringende wake-up call: wanneer volgt de eerste Vlaamse hackathon?

Herman Buyssens

Meer weten over innovatie binnen de juridische sector?

Het volledige artikel van Herman Buyssens, senior partner bij Buyssens Advocaten Sociaal Recht, verscheen in het zesde nummer (2018) van het tijdschrift Today’s Lawyer. Klik hier voor meer informatie en abonnementsvoorwaarden.