De mannen en vrouwen die ten behoeve van justitie werken, delen allen de bezorgdheid om aan de rechtszoekenden een bevredigende beslissing aan te reiken binnen termijnen die verzekeren dat ze weloverdacht is zonder te lang op zich te laten wachten en dat ze tijdig is zonder daarom al te kort door de spreekwoordelijke bocht te gaan. Het gaat op dit ogenblik om een eenvoudige wens die in het hof van beroep te Brussel niet gerealiseerd wordt, constateert Laurence Massart, eerste voorzitter van het hof in haar rede ter gelegenheid van de plechtige openingszitting. U kunt haar volledige uiteenzetting hier lezen.

Op 31 juli 2019 waren er:

• 11.813 burgerlijke zaken hangende bij het hof;
• 3.549 strafzaken hangende bij het hof.

Voortgaande op een virtuele projectie van de vastgelegde datums voor de pleidooien van de laatste burgerlijke zaken die bij het hof zijn ingediend, zullen een aantal dossiers in overweging genomen worden op het einde van de jaren 2020, of zelfs in 2032. Het gaat hier natuurlijk om een resultaat dat via de computer berekend werd. Er is voorzichtigheid geboden aangaande de ingevoerde datums. Maar in ieder geval geeft het ons een idee van de reikwijdte van de wachttermijnen. Bij strafzaken is de rol van elke kamer overladen in die mate dat niet elk dossier op de geplande datum kan behandeld worden. Met andere woorden, de aangekondigde datums om een dossier te pleiten zijn voor een aantal daarvan slechts een indicatie.

U vindt deze cijfers onaanvaardbaar. Ik verzeker u! De magistraten vinden deze ook allemaal onaanvaardbaar. Zij zijn zich ervan bewust dat er achter deze cijfers mannen en vrouwen schuilgaan die geduldig afwachten tot zij gerechtigheid krijgen. Zij verwachten allen een beslissing die begeleid is door een bondige, maar precieze, correcte en begrijpelijke motivatie zowel in feite als in rechte. Een geschrift van dit belang vereist studie, kennis, onderzoek, voortdurende bijsturingen en tijd.

De tijd is de plaats die Justitie voorziet voor deze mannen en vrouwen, die lijden, stilstaan, boos of verdrietig zijn of soms afhaken in hun zoektocht naar hun rechtsstaat en hun rechten. Meer middelen claimen is een van de taken die een korpschef op zich moet nemen. We zien van buitenaf niet altijd de impact van deze besparingen op het dagelijkse leven van de rechtzoekenden. Ik probeer deze middelen met vastberadenheid te vinden.

Het nieuwe tijdperk

Maar het hof van beroep van Brussel beperkt zich niet tot wat iemand ten onrechte zou kunnen beschouwen als een litanie die zijn stem zou reduceren tot een klaagzang. Zwartkijken zit niet in ons DNA. Met de middelen waarover we beschikken, willen we het nieuwe tijdperk ingaan. We zijn ons bewust van de ingrijpende veranderingen van de afgelopen decennia. We moeten innoveren en voortdurend onze manier van werken in vraag stellen zonder aan kwaliteit in te boeten of toe te geven op onze onafhankelijkheid, het enige bolwerk tegen totalitarisme.

Vanaf de lente van 2019 is het hof van beroep te Brussel zich dan ook gaan structureren om hierover na te denken en om bepaalde projecten op te starten.

Het hof is voortaan samengesteld uit 4 aparte secties: de burgerlijke sectie in de brede zin van het woord, de strafrechtelijke sectie, de sectie van het familie- en jeugdrecht en de sectie voorzien door het Gerechtelijk Wetboek, die van het Marktenhof. Die secties zijn samengesteld uit magistraten en griffiers zodat de hele ketting van juridische beroepen erbij betrokken wordt. De verantwoordelijken voor deze secties zijn samengekomen en hebben talrijke projecten besproken waarvan sommigen reeds in uitvoering zijn en anderen nog verder bestudeerd worden. Op die wijze zijn incubatoren van nieuwe ideeën en overlegvormen in werking gesteld.

Bovendien is een managementcomité gevormd. Het heeft alle informatie om onafhankelijke, strategische verduidelijking te bieden, het hof te moderniseren en beslissingen te nemen.

De dialoog met het parket-generaal, de balies en de rechtbanken van het rechtsgebied vindt geleidelijk aan plaats. Ik heb nog niet de tijd gehad om al deze actoren te ontmoeten, maar ik zal dit beetje bij beetje doen. Namens het hof van beroep van Brussel neem ik ook deel aan de vergaderingen van het college van hoven en rechtbanken, die van de eerste voorzitters van het land en heb ik met name een nauwe band met het Hof van Cassatie en de FOD Justitie.

Ik moedig elk project aan dat teamwerk bevordert, net als projecten die de burger een plaats geven in zijn Justitie. Het hof van beroep van Brussel bekommert zich ook over het behoud van het gerechtelijke erfgoed. De toekomst is gebouwd op de fundamenten van het verleden.

We zetten door om beter tegemoet te komen aan de diepgewortelde noden van Justitie. De taak is enorm, de tijd dringt en mislukkingen zullen onvermijdelijk zijn. Maar het hof van beroep van Brussel is in beweging, dankzij de energie en competentie van zijn magistraten, griffiers en gerechtelijk personeel en ik garandeer dat hier een positief resultaat voor iedereen zal uitkomen.

Aanvallen op Justitie

Justitie lijdt en wordt aangevallen. Niet enkel hier, maar ook elders. Dit is het lot dat door de eeuwen heen steeds weer aan deze macht is toegekomen. Open uw ogen en wees voorzichtig. Justitie is de beste bescherming tegen elke overheersende neiging van de ene macht over de andere. De zoektocht naar het evenwicht tussen de machten maakt het mogelijk om in te spelen op de noden van Justitie voor de burger en dus voor uw toekomstige cliënten.

Gezien deze drie ingrediënten – de overdracht van uw confraters, de durf van de jeugd wiens kennis vers is en de voorzichtigheid om dit fragiele evenwicht tussen de machten van een democratische staat te handhaven – bent u onze toekomst en onze hoop. Ga de uitdagingen aan, bepleit met hartstocht de bouw van een veranderende samenleving, maar wel op de solide basis van onze democratische principes.

In de juridische arena worden doorheen individuele zaken vaak de contouren van de oplossingen van morgen getekend. Het beroep van advocaat is nobel en onmisbaar voor de verdediging van onze democratie. Door een eed af te leggen, ontvangt u dit beroep als een kostbaar juweel in de palm van uw handen.

Dit was een samenvatting van de openingsrede ter gelegenheid van de opening van het juridisch jaar door Laurence Massart, eerste voorzitter van het hof van beroep van Brussel. U kunt haar volledige uiteenzetting hier lezen.

Of u kunt de video’s hieronder bekijken.