Broers en zussen waarmee je niet samenwoont erven tegen een veel hoger tarief dan ouders, hebben we de vorige keer gezien. Voor broers en zussen de lopen de tarieven op tot 55%, in de rechte lijn is dat hoogstens 27%. Juist daarom kan het fiscaal voordelig zijn om je ouders aan te stellen als algemene legatarissen, en broers en zussen dus te onterven,

Maar recent werd een nieuwe maatregel ingevoerd, de zogenaamde vriendenerfenis of het vriendenlegaat. Dat komt erop neer dat je in een testament iemand kunt aanduiden die dan ook erft tegen de lage tarieven in de rechte lijn, althans in zekere mate.

Het bedrag is immers nogal beperkt: in principe kun je maar 15.000 euro nalaten tegen dat voordelig tarief.

Het heeft dus eigenlijk geen zin om je ouders alles na te laten, je kunt beter je broer of zus toch tenminste dat lagere bedrag geven, want dan erven zij ook tegen het lagere tarief, en vermindert dat het erfdeel bij de ouders tegen het hoogste tarief.

Veronderstel dat de erfenis 300.000 euro bedraagt, dan erven de ouders in principe 150.000 euro elk. Als je ze als algemeen legataris aanduidt, betalen ze op wat ze verkrijgen boven de 50.000 euro erfbelasting tegen 9%.

Veronderstel dat je je ouders aanstelt als algemeen legataris, maar je broer toch een bijzonder legaat geeft van 15.000 euro, dan is hierover geen 9%, maar slechts 3% erfbelasting verschuldigd. Dat is toch een vermindering van 900 euro.

Bij nader toezien is het trouwens nog mooier.

De vermindering voor de ‘vrienden’ wordt toegepast na alle vrijstellingen en verminderingen waarop de verkrijgers aanspraak kunnen maken[1]. De facto wordt daardoor de eerste 20.470,59 euro die aan een of meer ‘vrienden’ gelegateerd wordt volledig vrijgesteld van belasting.

Het zit zo ineen:

De belasting op 20.470,58 euro bedraagt 25% hetzij 5.117,65 euro (art. 2 7 4 1 1). De belastingvermindering van artikel 2.7.5.0.1. bedraagt 2500 x (1 – (20.470,59/75.000))= 1.817,65 euro. De belastingvermindering voor vrienden bedraagt nogmaals 22% van 15.000, hetzij 3.300, wat het saldo op 0 brengt.

Schematisch:

De voorwaarden zijn wel een beetje technisch: je moet de vriend “op ondubbelzinnige wijze aanduiden als degene die de toepassing van de vermindering, vermeld in artikel 2.7.5.0.6., eerste lid, mag vragen”. Zo formalistisch zal de Vlaamse belastingdienst hopelijk niet zijn, maar

praktisch gezien kun je dus na de housewarming best een testament opmaken als volgt:

“Dit is mijn testament. Ik, Greet Vandenbergh, stel hierbij mijn ouders aan als algemene legatarissen. Ik geef echter mijn broer Bruno een bijzonder legaat van 20.470 euro en duidt hem aan als de persoon die de toepassing van de vermindering, vermeld in artikel 2.7.5.0.6, eerste lid, van de Vlaamse Codex Fiscaliteit, mag vragen.

Opgemaakt te Leuven, op …”

En opnieuw dus: volledig met de hand schrijven, en ondertekenen.

Mocht er iets gebeuren – je weet nooit – dan is dat toch geregeld.

Rik Deblauwe, Wetenschappelijk adviseur bij Tiberghien advocaten

Meer over de vermindering van artikel 2 7 5 0 1 vindt u in de Inleiding tot de Vlaamse erfbelasting, derde editie, KnopsPublishing, 2021, p. 555 nr. 1059 ev. Daardoor daalt het werkelijk tarief tussen broers en zussen tot 15%, 28 1/3 %, 33 1/3 % en 55% (zie nr. 1071).

[1] aldus artikel 2 7 5 0 6, 4e lid VCF.