Wie een open en kritische kijk heeft op de wereld kan er niet meer omheen: onze samenleving vertoont een aantal ernstige pathologieën, die ons welzijn bedreigen. De pers overspoelt ons bijna dagelijks met alarmerende berichten over de vervuiling van onze leefomgeving (zie recent nog de burgeractie CurieuzeNeuzen over de luchtkwaliteit), de uitputting van de natuurlijke grondstoffen, de uitbuiting van de zwakkeren en de toenemende inkomens- en vermogensongelijkheid (zie o.m. het “Davos Rapport” van Oxfam). Alsmaar meer wordt het kapitalistisch karakter van ons huidig economisch systeem in vraag gesteld. Het aanhoudend streven naar economische groei en winstbejag als voornaamste drijfveer van de ondernemingsactiviteit vangt veel kritiek. Voorheen werd de discussie overwegend afgedaan als een bekommernis van een paar “linkse” ideologen. Thans maakt zij het voorwerp uit van een ruimer maatschappelijk debat.

Voor een toenemend aantal bedrijven is duurzaamheid een belangrijk element van hun beleid of activiteit geworden.

Juristen zijn in dit debat doorgaans afwezig. Dit is opmerkelijk.

Heeft hun instrumentarium, met name de rechtsregels, niet net tot doel maatschappelijke (economische) waarden, waar nodig, om te zetten in gedragsregels, die voor hoven en rechtbanken kunnen worden afgedwongen? Deze rechtsregels bepalen toch het kader waarbinnen elke economische activiteit – ook een duurzame – gevoerd moet worden? Juridische basisconcepten als de notie openbare orde of het leerstuk van de mensenrechten laten toe dit kader verder in te vullen in functie van de gehanteerde waarden. De rechtspraak speelt hierbij een belangrijke rol. Daarnaast zijn er diverse juridische concepten en constructies, zoals de vrije mededinging en de vrijheid van ondernemen, de contractvrijheid, de consumentenbescherming, het begrip rechtspersoonlijkheid en de intellectuele rechten, die een centrale rol spelen in de organisatie van de economische activiteit.

“Economisch handelen en recht zijn inderdaad onlosmakelijk met elkaar verweven. Zo ons economisch samenlevingsmodel is aan te passen of bij te schaven, kan de discussie hierover dus niet plaatsvinden zonder tegelijkertijd na te denken over wat dit betekent voor de door onze beleidsmakers gemaakte fundamentele rechtsregels en de juridische basisconstructies die de hersenspinsels zijn van juristen”, meent Régine Feltkamp (Docent Economisch en Financieel recht VUB). “Juristen moeten voor maatschappelijke problemen een afdoend juridisch kader aanreiken.

Omdat juridische analyses maar gevoerd en oplossingen slechts aangereikt kunnen worden met kennis van de onderliggende problematiek, organiseert de Vakgroep Privaat en Economisch Recht van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) een lezingenreeks waarbij een aantal maatschappelijke probleemstellingen vanuit economisch, historisch, filosofisch en sociologisch perspectief worden toegelicht.

Vervolgens wordt in vier sessies voor een aantal juridische basisconcepten en rechtsfiguren nagegaan of zij in hun huidige vorm al dan niet een katalysator zijn voor excessen in het ondernemingsgebeuren en, zo ja, of zij aan verandering of aangepaste toepassing toe zijn. Ook aan de praktische rechtsbeoefening wordt gedacht: in welke mate kunnen de onderzochte rechtsfiguren nu al door juristen worden aangewend om duurzame economische activiteiten te ondersteunen?

Het programma is bijzonder aantrekkelijk door de interdisciplinaire en interuniversitaire benadering van de materie door topexperten. Ook verschillende ondernemingen (Greenbizz, SI2 Fund, Johnson & Johnson, Triodos Bank) en het VBO, zullen hun eigen visie op de geselecteerde thema’s kenbaar maken. “Dit debat maakt al lang deel uit van de discussie rond Corporate Social Responsibility en Corporate Governance. Ondernemingen zijn zich natuurlijk ook bewust van de uitdagingen waarmee onze wereld geconfronteerd wordt”, meent Philippe Lambrecht (Secretaris-Generaal van het VBO). “De “Sustainable Development Goals” van de Verenigde Naties worden door talrijke ondernemingen ondersteund. De wereld verandert immers voortdurend en ondernemingen moeten hierop inspelen. Zij doen dat niet alleen door een toegevoegde economische waarde te creëren, maar ook door een positieve maatschappelijke en ecologische impact te genereren. Ondernemingen zijn een partner én een voorloper in dit proces van verandering”.

Deelnemers krijgen de gelegenheid om aan de discussie deel te nemen. De lezingenreeks richt zich daarom tot al diegenen die – weze het rechtstreeks of onrechtstreeks, vandaag of morgen – betrokken zijn bij de organisatie van de economische activiteit, zoals CEO’s en personen in leidinggevende ondernemingsfuncties, juristen, magistraten, advocaten, ngo’s, regelgevers, beleidsmakers, vakbonden, academici en onderzoekers, studenten, journalisten en alle maatschappelijk geëngageerde burgers.

Voor meer informatie over het programma en inschrijvingsmodaliteiten, klik hier.

Bron: persbericht VUB.