Verkeersveiligheid is een topprioriteit van justitie. Daarom zet het Openbaar Ministerie in op de oprichting van een parket voor de verkeersveiligheid. Op voorstel van vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne keurde de ministerraad op vrijdag 23 juli de invoering ervan goed. Het nieuwe, gecentraliseerde parket zal instaan voor een uniforme administratieve afhandeling van verkeersboetes. Dit zorgt zo voor een efficiëntiewinst bij de politieparketten. De bestaande politieparketten blijven verantwoordelijk voor het eigen strafrechtelijke beleid omtrent verkeersveiligheid.

In 2017 begon justitie met de automatische en gedigitaliseerde verwerking van verkeersboetes via het Crossborder-platform. Dit betekende een stijging in het aantal vaststellingen en vervolgingen van verkeersovertredingen. Het aantal uitgestuurde boetes steeg van 4,1 miljoen in 2017 naar bijna 5 miljoen in 2020. Dit zorgt voor een bijkomende administratieve werklast bij de politieparketten, die door het hoger aantal dossiers bijvoorbeeld meer betwistingen dienen te behandelen. Dit terwijl er al quota en tolerantiemarges gehanteerd worden om de instroom van het aantal dossiers te beperken. Bovendien vraagt deze automatische en digitale manier van werken om een centrale administratieve verwerking op nationaal niveau.

Om hieraan tegemoet te komen heeft de federale ministerraad op vrijdag 23 juli op voorstel van vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne ingestemd met een voorontwerp van wet tot invoering van een nieuw centraal parket voor de verkeersveiligheid. Met de oprichting ervan wil het Openbaar Ministerie de administratieve werklast bij de politieparketten verlagen. 80% van de verkeersboetes zijn onmiddellijke inningen. Dit zijn veelal simpele dossiers maar nemen wel heel wat tijd in beslag. Door de administratieve afhandeling van verkeersboetes te centraliseren, komt er bij de politieparketten capaciteit vrij en kunnen zij zich focussen op de zwaardere overtredingen.

Meer controles, een betere verkeersveiligheid

Justitie wil de verkeersveiligheid in ons land verbeteren. In vergelijking met de ons omringende landen scoren we slecht. Jaar na jaar zijn de verkeersdoden in ons land gedaald. In 2019 zijn die weer gestegen (644 doden in de eerste 30 dagen na ongeval). Uit een onderzoek van VIAS, alsook uit ander internationaal onderzoek blijkt dat zowel de vaste snelheidscamera’s als trajectcontroles een positieve invloed hebben op de verkeersveiligheid. Vaste snelheidscamera’s verminderen het totale aantal letselongevallen met 20%.  Bij trajectcontroles ligt dit nog een pak hoger. Zo is er een daling met 30% voor het totale aantal letselongevallen. Sterker nog, we zien meer dan de helft (56%) minder dodelijke slachtoffers. Bij een aanrijding met een voetganger aan 50 km/u is er bovendien 5 tot 6 keer meer kans op een overlijden dan bij een aanrijding aan 30km/u.  

Bovenstaande gegevens tonen aan dat het consequent controleren en vervolgen van snelheidsovertredingen een positieve impact heeft op de verkeersveiligheid. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne streeft er daarom naar om zoveel mogelijk trajectcontroles te activeren. In combinatie daarmee wordt er bekeken hoe de gehanteerde quota en tolerantiemarges stelstelmatig kunnen worden afgebouwd:

• Via quota beperkt men de toestroom van snelheidsovertredingen door een snelheidscamera op bepaalde tijdstippen af te zetten. 
• Een tolerantiemarge voert een bepaalde snelheidsdrempel in voor het opstellen van een proces-verbaal. Wanneer de gemeten snelheid de afgesproken drempel overschrijdt, stelt de politie een proces-verbaal op. 

Men mag quota en tolerantiemarges echter niet verwarren met de technische foutenmarge van de snelheidscamera. Deze foutenmarge blijft nodig totdat de toestellen met 100% accuraatheid kunnen meten. Deze technische marge bedraagt op heden 6km/u en blijft ongewijzigd. 

Het activeren van bijkomende trajectcontroles en het gefaseerd afbouwen van quota en tolerantiemarges betekent een stijging van het aantal vaststellingen. Om de verhoogde toestroom aan dossiers aan te kunnen, is er extra capaciteit nodig op het niveau van het Openbaar Ministerie. Het parket voor de verkeersveiligheid vormt hierin een deel van de oplossing dankzij de ondersteunende rol die het opneemt in relatie tot de politieparketten.

Samenstelling en bevoegdheden

Het parket voor de verkeersveiligheid wordt het vijftiende parket van ons land, naast de 14 parketten van de procureur des Konings en het federaal parket. Gezien het bevoegd is voor de drie landsdelen, zal het werken vanop een centraal punt in Brussel.

Concreet zal het nieuwe parket voor de verkeersveiligheid onder leiding staan van 1 tweetalige procureur voor de verkeersveiligheid met 2 substituten, één voor elke taalregio. Bij de oprichting zal het nieuwe parket bestaan uit een totaal van 45 medewerkers.

Het nieuwe parket zal zich buigen over de verwerking en opvolging van het merendeel van de verkeersboetes die starten met een onmiddellijke inning of een minnelijke schikking. Concreet zal het parket voor de verkeersveiligheid verantwoordelijk zijn voor:

Het behandelen van betwistingen op feiten

Het beheer van dossiers inzake inbreuken op artikel 67ter van de wegverkeerswet (wanneer de rechtspersoon de bestuurder die met het voertuig reed op het moment van de overtreding niet of laattijdig identificeert)

Dossiers waarbij de aangewezen bestuurder buiten de Europese Unie verblijft

De verbetering van onvolledige documenten die niet konden worden afgedrukt

De uitvoering van verzoeken tot (terug)betaling die niet automatisch konden worden verricht

De administratieve afhandeling van dossiers waarbij een buitenlandse overheid een geldelijke sanctie (vergelijkbaar met een boete) oplegt aan een inwoner van België die een verkeersovertreding beging in het buitenland en de boete niet betaalde. Alsook de afhandeling van dossiers waarbij een persoon die buiten de Europese Unie verblijft, een verkeersovertreding beging in België en de boete niet betaalde (het opstellen en verzenden van een Europees certificaat)

Het parket voor de verkeersveiligheid biedt een grote ondersteuning bij het verwerken van verkeersboetes. Andere inbreuken vallen hierbuiten. Materie inzake rijbewijzen (bv. een verval van het recht tot sturen) en verkeersongevallen blijven de bevoegdheden van de bestaande (politie)parketten. Zo ook de zwaardere overtredingen zoals zeer hoge snelheden, drinken en rijden, drugs achter stuur, door het rood rijden bij een spoorwegovergang, etc.

Bijkomende investeringen

Extra trajectcontroles, alsook het gefaseerd en gecontroleerd afschaffen van quota en tolerantiemarges zullen ervoor zorgen dat flitspalen en trajectcontroles 24/7 actief zijn. Om de verhoogde toestroom aan dossiers te kunnen verwerken, zet justitie volop in op de versterking van de capaciteit van het digitaal inningsplatform Crossborder. Zo zullen er tegen eind 2022 45 medewerkers worden aangeworven op het niveau van het openbaar ministerie en 30 medewerkers op het niveau van de Zetel (Hoven & Rechtbanken). In totaal verhogen de structurele werkingsmiddelen in 2022 van 125 miljoen euro naar 175 miljoen euro met als doel om een snellere, menselijkere en straffere justitie te realiseren.  

Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: “Ons land scoort slecht op gebied van verkeersveiligheid. In 2020 steeg het aantal verkeersdoden opnieuw na enkele jaren van daling. Ruim 600 doden en 48.000 gewonden op jaarbasis blijft veel te hoog. Het is daarom noodzakelijk dat we de straffeloosheid in het verkeer tegengaan. Met extra capaciteit voor het openbaar ministerie zorgen we ervoor dat er efficiënter kan worden gewerkt om zo de pakkans van snelheidsovertreder te doen verhogen.”

Johan Delmulle, Procureur-generaal en voorzitter van het College van het openbaar ministerie: “Het nieuwe parket voor de verkeersveiligheid is een belangrijke stap in de goede en enige mogelijke richting van een zo groot mogelijke verkeersveiligheid. Het nieuwe parket zal complementair zijn aan en ondersteuning bieden aan de verkeersafdelingen in de 14 arrondissementsparketten, waardoor deze laatsten zich kunnen concentreren op de belangrijkere dossiers in verkeerszaken.”