In onderstaande tekst analyseert Ruben Van Herpe de impact van het Centraal register van bestuursverboden en het Europees bestuursverbod. Wat is de impact van de regels die op 1 augustus in werking moeten treden.

Bestuurs- en ondernemingsverbod: beperkte territoriale werking en weinig controlemogelijkheden

Een strafrechtelijke veroordeling als dader of medeplichtige voor bepaalde misdrijven (bv. valsheid in geschriften, diefstal, misbruik van vertrouwen, oplichting, enz.) kan gepaard gaan met het verbod om in feite of in rechte, rechtstreeks of onrechtstreeks een beroep uit te oefenen als vennootschapsbestuurder in België gedurende een periode van drie tot tien jaar (‘bestuursverbod’).

Een veroordeling als dader of medeplichtige voor bepaalde faillissementsmisdrijven en misbruik van vennootschapsgoederen kan zelfs aanleiding geven tot het algemeen verbod om een onderneming op te richten of verder te zetten (‘ondernemingsverbod’).

Deze bestuurs- en ondernemingsverboden zijn echter beperkt tot ondernemingen gevestigd in België en/of ondernemingen die vanuit België opereren. Via een uitzonderlijke procedure kan de kamer van inbeschuldigingstelling (op verzoek van de procureur-generaal) echter ook een door een buitenlands rechtscollege opgelegd bestuurs- of ondernemingsverbod bevestigen en uitvoerbaar verklaren in België.

De controle op de naleving van deze verboden verloopt echter zeer stroef omdat er geen transparant en overzichtelijk centraal Europees en/of nationaal register bestaat waarin deze verboden zijn opgenomen.

Einde aan de territoriale werking en de beperkte controlemogelijkheden onder impuls van de Europese Unie

Met de Europese richtlijn nr. 2017/1132 (geconsolideerde versie) wenst de Europese Unie o.a. komaf te maken met voornoemde tekortkomingen in alle lidstaten. Deze richtlijn was al gedeeltelijk omgezet in het Belgische recht, maar voor de specifieke regels inzake bestuurs- en ondernemingsverboden (artikel 13 decies van de richtlijn) was er nog actie vereist.

Daarvoor werd intussen op 14 maart 2023 een wetsontwerp ingediend. Dit wetsontwerp verduidelijkt dat onder ‘beroepsverboden’ voornamelijk moet worden verstaan: het verbod de functie te bekleden van bestuurder, vaste vertegenwoordiger, dagelijks bestuurder, lid van een directiecomité/-raad of vereffenaar van een vennootschap, vzw, IVZW of stichting of vertegenwoordiger voor de werkzaamheden van een bijkantoor.

Er zal – naast het Europese systeem van gekoppelde registers – een Centraal register van bestuursverboden worden opgericht. Niet alleen bepaalde overheidsdiensten, maar ook burgers zullen op eenvoudige manier via het internet toegang kunnen krijgen tot bepaalde gegevens om hen te beschermen tegen malafide ondernemers.

Bovendien zal er een einde worden gemaakt aan de beperkte nationale werking van een bestuurs- of ondernemingsverbod. Bij de neerlegging van de vennootschapsakten tot bekrachtiging van de benoeming van een bestuurder, vaste vertegenwoordiger, dagelijks bestuurder, lid van een directiecomité/-raad, vereffenaar of een vertegenwoordiger van een bijkantoor zal een ondertekende verklaring moeten worden opgesteld door de bevoegde organen van de vennootschap, vzw, IVZW of stichting met de bevestiging dat er lastens de betrokkene(n) geen veroordeling tot een bestuurs- of ondernermingsverbod werd uitgesproken door een buitenlands rechtscollege. Zonder die verklaring zullen de betrokken griffie van de ondernemingsrechtbank of notaris de bevoegde kamer van inbeschuldigingstelling moeten aanschrijven die (via een aanvraag bij de FOD Justitie en het Europese systeem van de gekoppelde registers) kan nagaan of er sprake is van een bestuurs- of ondernemingsverbod in het buitenland lastens de voorgestelde bestuurder, vaste vertegenwoordiger, dagelijks bestuurder, lid van een directiecomité/-raad, vereffenaar of een vertegenwoordiger van een bijkantoor.

Voorziene inwerkingtreding: 1 augustus 2023

Conform de voorziene inwerkingtreding in de Europese richtlijn, bepaalt het wetsontwerp dat deze nieuwe regels in werking zullen treden op 1 augustus 2023.

Ruben Van Herpe
Waeterinckx Advocaten