In een recente voorafgaande beslissing neemt de Vlaamse Belastingdienst standpunt in over de werking van een conventioneel beding van terugkeer na kapitaalvermindering. Meer bepaald wordt aanvaard dat, voor zover de gelden identificeerbaar zijn en effectief voortkomen uit een kapitaalvermindering, deze het voorwerp kunnen uitmaken van een bedongen recht van terugkeer (voorafgaande beslissing nr. 19011 van 27 mei 2019).

Feiten

Een vader heeft de aandelen van zijn vennootschap in blote eigendom (met voorbehoud van vruchtgebruik) geschonken aan zijn zoon en dochter. Aan deze schenking werden onder meer een conventioneel beding van terugkeer en een zaakvervangingsclausule verbonden.

Enige tijd na de schenking werd in de vennootschap een kapitaalvermindering doorgevoerd, waarbij beslist werd om de gelden voortkomend uit de kapitaalvermindering te storten op twee rekeningen waarbij het vruchtgebruik telkens toekomt aan de vader en de blote eigendom van iedere rekening aan respectievelijk de zoon en de dochter.

De vader heeft nu de bedoeling om het vruchtgebruik op de gelden om te zetten in een lijfrente die hij gedurende zijn leven jaarlijks kan opvragen, indien hij dit nodig acht. De vader wenst via een aanvraag tot voorafgaande beslissing uitsluitsel te bekomen omtrent de fiscale behandeling van enerzijds het conventioneel beding van terugkeer en de zaakvervanging en anderzijds de omzetting van het vruchtgebruik in een lijfrente, ingeval zijn zoon of dochter vóór hem zou overlijden.

Conventioneel beding van terugkeer

Een conventioneel beding van terugkeer heeft tot gevolg dat het geschonken goed terugkeert naar de schenker wanneer de begiftigde vóór de schenker komt te overlijden.

Dit beding van terugkeer is een ontbindende voorwaarde waardoor het voorwerp van de schenking wordt geacht steeds tot het vermogen van de schenker te hebben behoord en alle beschikkingen met betrekking tot het geschonken goed ongedaan worden gemaakt.

Door deze ontbinding maakt het geschonken goed niet langer deel uit van de nalatenschap van de vooroverleden begiftigde en is hierop geen erfbelasting verschuldigd.

Zaakvervanging

Indien het geschonken goed wordt herbelegd, is het uiteraard wenselijk dat ook hetgeen waarin wordt herbelegd in de plaats komt van het geschonken goed en in geval van vooroverlijden van de begiftigde terugkeert naar het vermogen van de schenker.

Dit kan worden verwezenlijkt door aan het beding van terugkeer ook een clausule van zaakvervanging te verbinden, wat de terugkeer ook van toepassing maakt op wat in de plaats is gekomen van het geschonken goed.

Kapitaalvermindering

Vermits de conventionele terugkeer plaatsvindt met terugwerkende kracht en de geschonken goederen terugkeren in het vermogen van de schenker, net alsof er nooit een schenking is geweest, aanvaardt de Vlaamse Belastingdienst dat het conventioneel beding van terugkeer ook van toepassing is op de gelden die voortkomen uit de kapitaalvermindering.

Wel zal volgens de Vlaamse Belastingdienst op het ogenblik van het vooroverlijden van de begiftigde moeten worden aangetoond dat de gelden nog identificeerbaar zijn en effectief voortkomen uit de kapitaalvermindering in verband met de aandelen die aan de terugkeer onderworpen worden.

Indien op datum van overlijden van de begiftigde reeds uitkeringen van lijfrente zouden zijn gebeurd via uitbetaling van de rekeningen waarop de kapitaalvermindering werd gestort, zal enkel het saldo van die rekening in aanmerking worden genomen. De Vlaamse Belastingdienst benadrukt hierbij dat de omzetting van het vruchtgebruik van de vader in een lijfrente wordt beschouwd als een handeling onder bezwarende titel en hierop geen Vlaamse registratiebelasting verschuldigd is.

Waarop moet u letten?

Het is van groot belang om de zaakvervanging goed te documenteren en deze bewijsstukken goed bij te houden. Het louter voorleggen van de zaakvervangingsclausule voorzien in de schenkingsakte is immers onvoldoende. Enkel zo kan worden vermeden dat gelden voortkomend uit een kapitaalvermindering belast worden in de nalatenschap van de vooroverleden begiftigde van de aandelen van de vennootschap.

Chloë De Bruyn

DELBOO

Meer lezen van Delboo? Dat kan hier!