Misschien was u de afgelopen dagen in de ban van carnaval. Sommigen vertoeven dan een poos in een virtuele wereld waar finesse en elegantie niet echt de bovenhand halen en platvloersheid wordt vermomd als satire. In regio’s waar de traditie leeft (en dat is heus niet enkel in Aalst) wordt dat soort ventielzede tot cultureel erfgoed gerekend. Wie dezer dagen in Duitsland, delen van Nederland of Belgisch Limburg vertoefde kon de tijdelijke metamorfose meemaken van doorgaans ernstige lieden. Het zit blijkbaar in de genen en valt ook niet uit te leggen. Het ontgaat me volledig, maar het doet anderen zichtbaar deugd.

Net op dat moment ergerde een Antwerpse confrater zich aan het gerucht dat ze zou worden opgevoerd in de revue van de stagiairs van haar balie. Het is een traditie aan vele balies om – ook als een soort ventielzede – in besloten kring enkele (doorgaans succesvolle) advocaten te kijk te zetten. Dat gebruik zou teruggaan tot vroegere tijden, toen advocaten mekaar steeds voor de rechtbanken als tegenstrevers bekampten. Om die dagelijkse strijd niet te laten ontaarden en niet persoonlijk te laten worden werden er onder confraters feestelijke activiteiten opgezet. Op die wijze leerden de advocaten mekaar ook op een andere manier kennen. Daar horen in de meeste balies dus ook nog steeds revues bij, al zijn ze steeds minder mekaar tegenstrevers (hooguit concurrenten). Over het artistiek niveau van die revues kan worden gediscussieerd, want voor een aantal “revuïsten” is het snel duidelijk waarom ze advocaat en geen zanger of acteur werden. De humor is soms van een bedenkelijk niveau en geeft dan aanleiding tot discussies, net zoals bepaalde praalwagens in carnavalstoeten soms voorwerp zijn van debat. Hoelang mag men in het carnaval trouwens nog de spot drijven met pakweg Donald Trump? De Hollywoodacteurs waren enkele dagen geleden op de Oscaruitreiking alvast op hun hoede en deden opvallend aan zelfcensuur. De president van de Verenigde Staten houdt niet van grapjes en is venijnig rancuneus, zo luidde de analyse achteraf.

Maar laten we terugkeren naar de Antwerpse stagiairsrevue. Een bekende succesvolle advocaat (met doctoraat !) die regelmatig en met groot gezag lezingen geeft over ingewikkelde juridische thema’s deelde via LinkedIn mee dat ze een “gewaardeerde collega” had opgebeld (volgens anderen eerder bedreigd) met de vraag haar “aub niet op de revue te laten passeren. Heard it through te grapevine dat er (nog maar eens) een sketch bij zou zijn dit jaar die focust op ‘iets met tinder’ en ‘Barbie’. Say what? Komaan he mannen en vrouwen. Komaan (…) Kunnen we echt niet beter dan, een vrouw (…) anno 2025 opvoeren als een dingetje? Kunnen we aub verder kijken en zien welke boodschap ik precies aan het brengen ben? Namelijk dat het er in z’n geheel niet toe doet wat je appearances zijn? (…) En ja, ik draag hoge hakken, semi-korte rokken en op goeie dagen zelfs wat lippenstift & al. Ik durf dat. Gewoon mezelf zijn”. Het Nederlands volstaat duidelijk niet om haar boosheid te verwoorden.

Het is een schoolvoorbeeld van een vrijgevochten burger die de vrijheid van meningsuiting omarmt en er gedreven gebruik van maakt. De sociale media staan er vol van, maar het speciale is dat haar boodschap door bijna 3.000 uit veelal de juridische wereld werd geliket, wat doet vermoeden dat een veelvoud ervan de boodschap heeft gezien. Het bericht lokte ook meer dan 270 commentaren uit, met veelal lofbetuigingen. Dat is zelfs de klassieke media niet ontgaan, want Het Nieuwsblad berichtte er over en kopte “Lach met wat ik doe, niet met hoe ik er uitzie”. De krant meldt dat de betrokken advocate met haar statement “een steen wil verleggen. Dat is de miss in mij” (ze is zelf gewezen Miss Belgian Beauty, zoals ze in een videofilmpje bij het artikel zelf preciseert).

Het stuk is dus door de tussenkomst van de confrater niet opgevoerd in de revue, zodat we nooit zullen weten of het goede humor was en zelfs niet waar het stuk precies over ging.

Overigens lijkt dat ook niet echt een pertinente vraag. Belangwekkender is immers of het een goede zaak is dat een theaterstukje preventief wordt gecensureerd, zeker binnen een beroepsgroep die leeft van het vrije woord en die altijd op de barricaden staat voor de vrijheid van meningsuiting.

Toch is het incident niet zomaar een banaal fait divers. Het lokte vele reactie en discussies uit. Misschien kan het nog, in alle ernst een genuanceerd debat voeren over de vraag waarover we nog mogen lachen.

Hugo Lamon

Lees hier meer columns van meester Hugo Lamon over Justitie.

Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen justitie, advocatuur en de juridische en fiscale wereld? Volg Jubel.be op LinkedIn.