Jura Falconis Studiedag, 28 april 2017

Een frisse kijk op de ratio van ons recht

Ons recht is geen gesloten systeem; de tijd van de deducties, abstracte redeneringen en syllogismen ligt reeds lang achter ons. Zowel rechtswetenschap, rechtspraktijk als wetgeving staan thans open voor de informatie die wordt aangereikt door andere wetenschappen. Alleen op deze wijze kan het recht voldoen aan de verwachting.

Een treffend voorbeeld is de recente Leuvense studie omtrent co-ouderschap. Ook de op stapel staande hervorming van het erfrecht kan slechts begrepen worden tegen de achtergrond van de gewijzigde sociologische omstandigheden. Evenzo berust het moderne insolventierecht en het nieuwe pandrecht op beproefde economische inzichten. Dit alles geldt niet alleen voor de wetgever, maar evenzeer voor de rechtspraak. Een beter inzicht in de maatschappelijke realiteit en de gevolgen van een uitspraak leidt immers tot betere rechtspraak. Voor de rechtswetenschap is de multidisciplinariteit trouwens al langer het nieuwe ordewoord – deze evolutie dwingt ook het rechtsonderwijs zich te heroriënteren. Van juristen van de 21e eeuw mag immers worden verwacht dat zij in staat zijn om te kunnen communiceren met economen, ingenieurs, medici, informatici, enz.

De verhouding van het recht tot andere disciplines vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten, waar het rechtsdenken van oudsher gekenmerkt wordt door pragmatisme en realisme. Geen wonder dat precies in deze omgeving het belang van de economische wetenschap voor de rechtsontwikkeling is ontstaan (Law & Economics). Het narratieve eigen aan de common law-traditie leidde er dan weer toe dat gezocht werd naar verbanden tussen recht en literatuur (Law & Literature). Is er wel een wezenlijk verschil met de uitleg van juridische teksten en fundamenteler nog: kan de literatuur een bijdrage leveren aan het oplossen van juridische vragen? Ook de verbanden met andere wetenschappen werden gelegd zodat er talrijke ‘ Law and…’-bewegingen het daglicht zagen .

De uitdaging is echter hoe juristen met deze multidisciplinariteit dienen om te gaan. Op welke wijze kan de informatie uit andere wetenschapsgebieden worden verdisconteerd in rechtswetenschap en rechtspraak, zonder dat afbreuk gedaan wordt aan de eigenheid van het recht? Dreigt de coherentie van het recht niet verloren te gaan en bestaat niet het gevaar dat het recht wordt geïnstrumentaliseerd? Ziedaar de uitdaging waarvoor wij staan.

Deze studiedag heeft tot doel aan dit noodzakelijke debat een fundamentele bijdrage te leveren. Omdat het onmogelijk is om deze ontwikkeling in al haar facetten te behandelen werd een greep gedaan naar enkele fundamentele topics: rechtseconomie, literatuur, rechtsempirie, rechtsgeschiedenis en rechtsantropologie.

De studiedag richt zich tot een ruim publiek. Niet alleen juristen (magistraten, advocaten, notarissen, bedrijfsjuristen, wetgevingsambtenaren) en rechtsstudenten, maar ook beoefenaars van andere disciplines die geïnteresseerd zijn in de wisselwerking met het recht.

Jura Falconis

Alle informatie over het programma van de Jura Falconis studiedag kan u vinden op www.jurafalconis.be.