Sinds ChatGPT eind november 2022 de wereld stormenderhand veroverde, rijst bij vele beroepsgroepen dezelfde vraag: is mijn job bedreigd, ben ik binnenkort overbodig? Juristen, journalisten, marketeers, developers, muzikanten, schrijvers allemaal schijnen ze zich zorgen te maken. Spoiler: neen ChatGPT en andere artificiële intelligentie maakt de bedrijfsjurist – en de advocaat, en de notaris – niet overbodig. Uiteraard zal de inhoud van de job veranderen, maar waarom zou dat de functie niet ten goede kunnen komen?

Wat is ChatGPT precies?

U kunt ChatGPT zien als een kruising tussen een heel erg geavanceerde chatbot en een zoekmachine. U kan vragen stellen over uiteenlopende kennisdomeinen van kunstgeschiedenis over astrofysica tot popmuziek. ChatGPT zal u verblijden met een coherent en duidelijk antwoord (Lees hier wat meer info in Wikipedia).

Wat ChatGPT onderscheidt van zoekmachines is dat het resultaat van een zoekopdracht geen reeks linken naar andere websites is, maar een soort ‘samenvatting’ van de informatie die het systeem verspreid over het web heeft gevonden. Door deze gegevens te gebruiken, kan ChatGPT taalpatronen en -structuren leren, en kan het de context en betekenis van woorden begrijpen. Wanneer je een vraag of zin invoert, gebruikt ChatGPT een algoritme (autoregressie) om te voorspellen welk woord er vervolgens moet komen. Dit gebeurt door gebruik te maken van probabilistische modellering, waarbij het programma een voorspelling doet op basis van de waarschijnlijkheid van het volgende woord in de zin. Dit wordt vervolgens herhaald totdat er een volledige zin of antwoord is gegenereerd.

U kan zelfs verzoeken om uw vraag te beantwoorden in een specifieke stijl: u kan een zakelijk antwoord vragen, of een wetenschappelijk, maar u kunt evengoed vragen een gedicht te schrijven in de stijl van Shakespeare.

Toch kent het systeem zo zijn beperkingen. Zo haalt ChatGPT zijn antwoorden uit informatie die het online terugvindt (meer bepaald wat vindbaar was tot eind 2021). Foute informatie wegfilteren kan het systeem vooralsnog niet. Bovendien kan het ook biased zijn – bevooroordeeld omdat het discriminerende info oppikt.

Een bedrijfsjurist is veel meer dan een databank met juridische kennis

De bedrijfsjurist is een strategisch partner in een onderneming. Dat konden we opsteken uit diverse boeiende gesprekken die Jubel hield met bedrijfsjuristen en ondernemers. Dat houdt in dat een bedrijfsjurist zoveel meer is dan iemand die juridische advies geeft, meer dan een databank met juridische kennis, waar op één twee drie pasklare antwoorden uitrollen.

De pure juridische kennis, is maar de eerste stap. De minimale vereiste om de job van bedrijfsjurist uit te kunnen oefenen. Of u die nu zelf paraat hebt, opzoekt in een papieren (wet)boek of via ChatGPT vindt, dat doet er op zich niet zoveel meer toe. Het zijn de volgende stappen die maken dat u als bedrijfsjurist een meerwaarde bent.

Een bedrijfsjurist is zoveel meer dan iemand die juridische advies geeft, meer dan een databank met juridische kennis, waar op één twee drie pasklare antwoorden uitrollen

Hoe past u die kennis toe in uw onderneming? Hoe helpt het opportuniteiten en risico’s te detecteren? Hoe gebruikt u die om de CEO, het directiecomité of de raad van bestuur te overtuigen? Hoe helpt die kennis om een onderneming verder vooruit te stuwen, … Hiervoor moet u de juridische kennis combineren met andere vaardigheden: analytisch denken, communicatieskills, overtuigingskracht, durf, beslissingsvaardigheid, inzicht in de eigenheid van de sector en het bedrijf, oog voor de menselijke factor, … Waar ChatGPT u kan helpen met de eerste stap, zijn de volgende stappen aan u. Daar bewijst u uw (meer)waarde.

Hoe zit het met de juridische kennis van ChatGPT?

U kunt dus ChatGPT inzetten om juridische data te verzamelen. Maar hoe accuraat is de juridische kennis van het systeem nu al?

Anderzijds tonen tests die we zelf uitvoerden aan dat het niveau van de antwoorden op juridische vragen – zeker in de puur Belgische context – verre van perfect is

Aan de ene kant bestaan er zeker (Amerikaanse) voorbeelden van een indrukwekkende juridische kennis van AI-systemen. Zo lazen we eind 2022 in de krant over een chatbot (DoNotPay-chatbot) die succesvol een contract onderhandelde. ChatGPT wist dan weer met succes zowel universitaire (University of Minnesota) als balie-examens af te leggen.

Anderzijds tonen tests die we zelf uitvoerden aan dat het niveau van de antwoorden op juridische vragen – zeker in de puur Belgische context – verre van perfect is. Een voorzichtige conclusie: het juridische kennisniveau van ChatGPT is eerder dat van een (middelmatige) bachelorstudent die voor het eerst een paper schrijft. Het antwoord blijft oppervlakkig, en is weinig genuanceerd. Het blijft een samenraapsel van informatie, maar biedt weinig eigen inzichten en daardoor dus weinig meerwaarde. Een masterstudent doet het allicht beter. Een ervaren bedrijfsjurist zeker. Dit punt kunnen we illustreren door even terug te kijken naar de examens die ChatGPT aflegde aan de University of Minnesota die we hierboven vermeldden. Het AI-systeem behaalde voor de examens een C+. Als u weet dat een A-student naar Amerikaanse normen een topstudent is, en de gemiddelde score (van de ‘gewone’ studenten) op hetzelfde examen een B+ was, kan u de score in perspectief plaatsen: geslaagd, maar niet met verve.

Hoe komt dat? Zoals gezegd baseert ChapGPT zich op data die al beschikbaar zijn online. Helaas staat er online ook heel veel foute, onvolledige en achterhaalde informatie – wat het antwoord kan vertroebelen. Bovendien komt er een drempel bij voor wie bv. in het Nederlands zoekt. Het systeem lijkt toch nog wat problemen te hebben om bv. het verschil uit te maken tussen Nederlandse en het Belgische rechtsregels.

Ongetwijfeld zal ChatGPT hierin de komende jaren wel een grondige vooruitgang boeken. Toch blijft, op z’n minst voorlopig, een bedrijfsjurist nodig die de gevonden informatie met een kritisch oog bekijkt.

Waarom dan toch ChatGPT gebruiken?

Toch kunt u ChatGPT gerust inzetten voor uw werk als bedrijfsjurist. ChatGPT is bijvoorbeeld wel erg goed in het verwerken van grote hoeveelheden data of in het uitschrijven van standaardcontracten. Dat maakt dat u voorbereidend en/of repetitief werk gerust aan de chatbot kunt toevertrouwen. Hij zal er in de komende jaren bovendien alleen maar beter en sneller in worden.

Daardoor komt heel wat nieuw beschikbare tijd vrij. Tijd waarin u zich kunt wijden aan uw echte kerntaken zoals strategisch meedenken met de business, risico’s inschatten en opportuniteiten opmerken, communiceren en overtuigen, …. Taken waartegen AI voorlopig niet is opgewassen

Conclusie

ChatGPT is een AI-speler die ons al regelmatig versteld heeft doen staan. Het is goed in wat het kan en zal allicht nog snel veel beter worden. Ook de soms nog gebrekkige juridische kennis zal het systeem de komende jaren wel bijspijkeren. Maar zelfs wanneer het 100 % betrouwbare juridische informatie in een vingerknip beschikbaar maakt, zijn er nog altijd heel wat taken die AI niet van u zal kunnen overnemen.

Tenslotte is het recht een door en door menselijke bezigheid. De menselijke – en intermenselijke – factor blijft ook in de toekomst iets dat we toch liever een aan bedrijfsjurist van vlees en bloed overlaten. Gelukkig maar.

Wim Putzeys, Hoofdredacteur Jubel