Een zinnetje in de weekendbijlage van Het Laatste Nieuws: meer was er voor de media en allerhande (al dan niet zelfverklaarde) experten niet nodig om de balie (let vooral op de veralgemening: “de” balie) weg te zetten als een broeihaard van discriminatie. Een bekende strafpleiter zou naar eigen zeggen uit voorzorg geen vrouwelijke stagiairs meer willen aantrekken op zijn kantoor omwille van een voor de buitenwereld tot nu onbekend gebleven incident met een medewerkster. Een hele stoet specialisten konden in De Morgen (9 maart) met hun verontwaardiging geen blijf:  een “professor discriminatierecht”, de “Vlaamse ombudsvrouw gender”, de “adjunct-directeur van het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen”, de voorzitter van “”de Liga voor Mensenrechten” en een advocate die omwille  van een door haar eerder gepubliceerde open brief tot kenner van het “machismo” aan de balie werd gepromoveerd.

Intussen werden via Twitter allerhande virulente meningen verspreid met een snelheid die het coronavirus doet verbleken. Dat zelfs iemand die zichzelf Vlaams Minister van Justitie noemt (Mevr. Zuhal Demir) de onweerstaanbare drang voelde om te ventileren dat een advocaat zomaar kan worden gelijkgesteld met zijn cliënt (u leest het – echt waar- op Twitter: “Misschien heeft Sven Mary te veel naar zijn klanten Salah Abdeslam en Fouad Belkacem geluisterd. Maar dit kan echt niet. Dit zijn de middeleeuwen niet”) kon zonder enig incident passeren. De CD&V-voorzitter liet – ook via Twitter – dan weer weten dat hij de uitspraken van de strafpleiter “straf” vond, want “discriminatie op basis van geslacht kan niet”. In De Standaard (9 maart) liet de betrokken advocaat optekenen: “Breng mij maar voor de rechter” (dat is althans de titel van het stuk, voorzien van aanhalingstekens, waardoor een vermoeden ontstaat dat het citaat ook van de betrokken advocaat zelf afkomstig is). “Dat is een beroepskeuze, meer niet”, zo preciseerde hij. “Ik zeg ook niet dat alle vrouwen zo zijn. Ik ben voorzichtig, mag ik?”.

Daarmee is alvast het debat in de media geopend. Het doet denken aan wat er in Frankrijk gebeurde, nadat de jonge (en mondige) advocate Anaïs de la Pallière vorig jaar een ophefmakend boek schreef (“la face cachée de la robe”), dat een weinig fraai beeld schetst van de werkomstandigheden van jonge vrouwelijke advocaten in grote Parijse advocatenkantoren: eindeloze werkdagen, vernederingen, morele en seksuele intimidatie, waarbij sommige kantoren ook nog op andere manieren hun vrouwelijke stagiairs door de hel laten gaan.  Het gaf later onder meer aanleiding tot affichecampagnes in de justitiepaleizen en allerhande soms oververhitte discussies. Toevallig net dit weekend leverden 10 vrouwelijke advocaten (9 van de balie van Parijs en 1 van de balie van Bobigny) hun bijdrage aan dat debat door in een opiniestuk in Le Monde het publiek te wijzen op het “onrustwekkend vermoeden van schuld” (“Une inquiétante présomption de culpabilité”) dat zich via de sociale media installeert:  “Tweet après Tweet, hashtags après hashtags, ce que nous sentons monter a de quoi alarmer tout authentique démocrate, et nous alarme d’autant plus que nous en percevons déjà les méfaits : le triomphe du tribunal de l’opinion publique. En un clic et dans un mouvement de surenchère assez malsain, des femmes n’hésitent plus à s’autoproclamer victimes pour accéder à un statut qui induit l’existence de bourreaux tout désignés. Dès lors, pour peu que la justice soit convoquée et qu’elle les innocente, lesdits bourreaux seront doublement coupables d’avoir su échapper à une condamnation.” Er dreigt dus een situatie dat op grond van sociale media-justitie de vermeende dader (de “beul”) altijd aan het kortste eind trekt. Voor de balie, die steeds opkomt voor een eerlijk proces, is dat een ondraaglijke gedachte.

Hopelijk kunnen we in Vlaanderen het debat over #MeToo aan de balie met nuance voeren, wat niet gelijkstaat met het uit de weg te gaan. De vrouwelijke advocaten zijn goed voor 43,57 % van de advocatenpopulatie van de OVB-balies, maar bij de stagiairs bedraagt dit aantal ca. 60 %. Recent organiseerde de OVB een grootschalige enquête over het welzijn aan de balie. Volgens de analyses van specialisten kwam ongewenst gedrag daar niet meer aan bod dan in andere sectoren, in tegenstelling tot bijvoorbeeld stress (90 % ervaart druk, maar 85 % stelt wel het een leuke job te vinden, maar er moet ook meer aandacht zijn voor de “work-life balance”).Kunnen we het debat dan ook verder sereen voeren, zonder getwitter of flash mobs op de trappen van het justitiepaleis onder het scanderen van een Chileens strijdlied?

Hugo LAMON

Meer blogposts lezen van Hugo Lamon? Dat kan hier!