Pas sinds enkele decennia maken vrouwen deel uit van het maatschappelijke debat. Specifiek binnen justitie hebben vrouwen hun positie moeten veroveren aangezien dit historisch voornamelijk een mannenwereld betrof. Vandaag is dat gelukkig anders. Vandaag worden steeds meer vrouwen advocaat, of zijn steeds meer advocaten vrouw. En toch, toch is er nog plaats voor meer toga’s en pumps.
Marie Popelin lijkt eeuwen geleden
De ambitieuze Marie Popelin, de alom bekende Belgische voortrekster van de vrouwenrechten, wenste zich als eerste vrouw in te schrijven aan de balie. Zij werd geweigerd. Het hof van beroep te Brussel oordeelde op 12 december 1888 dat vrouwen fysiek, intellectueel en emotioneel niet over de vereiste kwaliteiten beschikten om het zware beroep van advocaat op te nemen. De zaak-Popelin was een belangrijk moment in de geschiedenis voor de bewustwording van het feminisme. Het zou uiteindelijk pas in 1922 zijn dat de eerste vrouw haar intrede deed aan de balie, wel enkel onder de voorwaarde dat zij toestemming had van haar echtgenoot.
Het zou uiteindelijk pas in 1922 zijn dat de eerste vrouw haar intrede deed aan de balie
Ondertussen zijn we honderd jaar later en volgens de huidige tendens zijn het voornamelijk jonge dames die kiezen voor de rechtenstudie en daarna veelvuldig doorstromen naar de balie. U zou denken dat hierdoor vrouwen ruim vertegenwoordigd zijn als advocaat, maar toch overheersen de mannelijke oerinstincten nog steeds. Hoewel er steeds meer en meer vrouwen kiezen voor het prachtige beroep van advocaat, blijft het testosterongehalte onder de toga hoog.
Gevormd door vrouwelijke mentoren
Als jonge advocaat-stagiaire, tien jaar geleden ondertussen, mocht ik dit ondervinden wanneer ik buiten de kantoormuren, binnen de zittingszaal van de rechtbank mij als een kip tussen allemaal haantjes waande. Echter, de laatste jaren tikken meer en meer naaldhakken door de gangen van het Justitiepaleis.
Zelf kom ik uit een vrouwelijk juridisch nest. Tijdens mijn stage werd ik begeleid door een vrouwelijke patron, Karolien Van De Moer, die ooit zelf haar eigen kantoor opstartte op jonge leeftijd. Na dit fantastische voorbeeld, nam Meester Ann van der Maat mij onder haar vleugels, een gedreven advocate-onderneemster die meteen na haar stage de sprong waagde om haar eigen praktijk uit te bouwen. Zij bood mij alle kansen om samen met haar in dezelfde voetsporen te treden en mij alle kneepjes van het vak te leren, zowel op juridisch als ondernemend vlak.
Door de entourage waar ik zelf ben opgegroeid als advocate, leek het stereotiep denken dat het beroep van advocaat voornamelijk aan mannen is toegeschreven wel zeer ver weg. Maar toegegeven, binnen onze cultuur is dit helaas zo met de paplepel ingegeven. Vrouwen zijn te soft om een functie als leider op zich te nemen, enkel een stevige torso kan aan de top staan. Dergelijke stelling gaat de dag van vandaag niet meer op.
De weg naar de top: van vrouwelijke stafhouders en vennoten van hun eigen kantoor
Subtiel maar zeker maken vrouwen hun opmars binnen de advocatuur en kunnen zij ook meer gewicht in de schaal leggen. Wanneer we specifiek binnen de balies gaan kijken, werd in 1980 de allereerste vrouwelijke stafhouder verkozen aan de balie van Dinant. Gestaag maar zeker volgden ook de andere balies en werd er meer en meer vrouwelijke stafhouders naar voor geschoven. Waar er vroeger nog weinig plaatsen aan de top binnen de grotere kantoren werden ingevuld door vrouwen, worden steeds meer vrouwen op hetzelfde niveau als mannen geplaatst. Regelmatig kiezen ook vrouwen voor de opstart van een eigen kantoor en stellen zich ter beschikking als patron voor de opleiding van advocaat-stagiaires.
Ook mannelijke advocaat vaart wel bij een betere work-lifebalance
Vrouwelijke advocaten zullen nooit ontkennen dat de advocatuur een zwaar beroep is dat verschillende offers vraagt. Daar hebben we ook bewust voor gekozen tijdens onze eedaflegging. Het gegeven dat de combinatie van advocatuur en gezin een uitermate goed organisatietalent vergt, zal nooit onder stoelen of banken worden gestoken.
Dat de combinatie van advocatuur en gezin een uitstekend organisatietalent vergt, steken we niet onder stoelen of banken
Het concept van de ‘work-lifebalance’ wordt aanzien als in het leven geroepen door vrouwen die een historisch gegroeid mannelijk beroep willen uitoefenen. Maar ook mannen kunnen hier de vruchten van plukken. De tijd dat een advocatenkantoor een urenfabriek betrof, is al lang voorbij. Het verrichten van intellectuele arbeid vraagt een andere invulling dan het produceren van producten. Wat niet wil zeggen dat er niet hard wordt gewerkt.
Meer en meer ontpopt de advocaat zich als ondernemer en ook hier is de invloed van vrouwen welgekomen. Naar de noden van de huidige samenleving wordt vaak de nadruk gelegd op een meer empathisch leiderschap, iets wat misschien meer op het lijf van vrouwen is geschreven dan van mannen.
Zelf ben ik absolute voorstander van gelijkheid, maar tegelijkertijd ook van diversiteit. Het is een meerwaarde om op alle niveau’s een mix te bekomen van mannen en vrouwen en dus ook van verschillende persoonlijkheden en karakteristieken. Vrouwen en mannen zijn complementair.
Vrouwen haken af
Toch blijkt dat veel jonge vrouwelijke advocaten na enkele jaren hun toga aan de haak hangen. Veel vrouwelijk juridisch talent kiest voor de overstap naar de magistratuur. Wellicht vandaar de nog steeds hogere cijfers van mannelijke confraters naarmate we de leeftijdsladder opklimmen.
De oorzaak mag niet uitsluitend gezocht worden binnen het idee dat er nog mannen zijn die traditionele rolpatronen niet achterwege kunnen laten of genderspecifieke verwachtingen moeilijk kunnen loslaten. Vrouwen bewegen zich binnen de juridische wereld en nemen hun positie in, of dit nu aan de balie is met een eigen uitgebouwd kantoor, of als medewerkster binnen een groot advocatenkantoor, of binnen de magistratuur als parketmagistraat of als zetelend rechter.
Advocaat met toga, én pump
Op honderd jaar tijd is het juridisch landschap enorm veranderd en is er duidelijk een vervrouwelijking aan de balie die mij verheugt. En ik kan alleen maar hopen dat de afgestudeerde vrouwelijke rechtenstudenten zich niet laten afschrikken door de mooiste hondenstiel die de advocatuur is.
Op honderd jaar tijd is het juridisch landschap enorm veranderd en is er duidelijk een vervrouwelijking aan de balie die mij verheugt
Hoewel voor de toga nog steeds geen vrouwelijke snit werd ontworpen, pimp ik deze persoonlijk graag met mijn pumps. Meer pumps achter de pleitbank is een geweldige evolutie die ik alleen maar kan toejuichen.
Romy Geysen, advocate sinds 2009, Specialisatie strafrecht
Oprichtster van TUROLEX Advocaten te Turnhout
Op de hoogte blijven van alle nieuwigheden binnen de juridische en fiscale wereld?
Volg Jubel.be op LinkedIn
0 reacties