Standpunt Vlabel, nr.16033 d.d. 4april 2016,

In een standpunt nr. 16033 d.d. 4 april 2016 m.b.t. artikel 3.18.0.0.6. besliste de Vlaamse administratie dat de belastingverhoging wegens laattijdige aangifte niet vermindert, ook al vermindert de basis waarop zij berekend werd later door nieuwe feiten.

1. De beslissing luidt als volgt: “Als de aangifte van nalatenschap niet binnen de aangiftetermijn werd ingediend, is er een belastingverhoging verschuldigd. De belastingverhoging is een percentage van de te betalen erfbelasting. Als er zich later een nieuw feit (bv. een vergeten gift) voordoet waardoor de verschuldigde rechten lager zijn, wordt de belastingverhoging niet herberekend. De belastingverhoging wegens laatttijdigheid is definitief.”

2. Na de aangifte kunnen zich nieuwe feiten voordoen, die resulteren in een hogere of lagere erfbelasting. In het eerste geval moet een bijkomende aangifte ingediend worden (art. 3.6.0.0.1) en wordt een bijkomende aanslag gevestigd (art. 3.3.3.0.1 § 4/1); in het tweede geval is teruggave of ‘ambtshalve ontheffing’ mogelijk (art. 3.6.0.0.1 e.v.).

Als de eerste aangifte laattijdig wordt ingediend, wordt daarop een belastingverhoging berekend (art. 3.18.0.0.6): in principe van 5 tot 20 %, maar van 1 tot 10% als de aangiftetermijn verlengd werd (art. 3.3.1.0.7).

Doordat Vlaanderen nu niet langer interesten aanrekent bij laattijdige aangifte, maar een proportionele boete heft, zou men verwachten dat deze ook vermin- derd wordt, als de belasting nadien minder blijkt te zijn (1).

3. Dat is echter niet zo, volgens de Vlaamse belastingdienst. Veronderstel dat de belasting vermindert door de nieuwe aangifte, dan blijft die opgelegde belastingverhoging definitief verschuldigd, aldus de beslissing.

Veronderstel dus dat iemand 1 miljoen euro erft van een oom, maar de aangifte 18 maand te laat indient. De rechten bedragen 630.000 euro, en de belastingverhoging 126.000 euro. Hij houdt 244.000 euro netto over.

Nadien wordt een testament ontdekt, en blijkt dat hij niets erft. Hij zal moeten afgeven wat hij verkregen heeft, en de belastingverhoging van 126.000 euro blijft te zijnen laste.

De regeling is dus beduidend strenger dan vroeger: toen betaalde men een vrij gering bedrag (2.5 euro tot 1993, sindsdien 25 euro (2)) per maand en per erfgenaam, bij te late aangifte, en werden de rechten volledig herrekend als zich een nieuw feit voordeed, met inbegrip van de interesten (3). In het gegeven voorbeeld zou de erfgenaam dus per saldo een boe- te van 18 x 25 = 450 euro verschuldigd geweest zijn, geen 126.000 euro.

Dit geeft minstens de indruk dat dat alles bij het oude bleef, meer nog: dat het om een versoepeling ging.

5. Bovendien: belastingenverhogingen en interesten worden berekend in functie van de belasting. Als deze belasting wegvalt of vermindert, valt ook in die mate de grond weg voor deze verhogingen en interesten.

Een dergelijke exorbitante boete is o.i. strafrechtelijk, en kan dus door de rechter verminderd worden (5). De administratie heeft ook de mogelijkheid om be- lastingverhogingen kwijt te schelden. Mogelijk zal hier gebruik van gemaakt worden in schrijnende gevallen, maar dit belet niet dat de regel o.i. verkeerd is.

De erfgenaam heeft hier immers een boete gekregen omdat hij te laat gedaan heeft wat hij uiteindelijk niet hoefde te doen.

6. Terloops nog dit: het is niet meteen duidelijk hoe de rechten lager kunnen zijn door een vergeten gift die nog aan het licht komt. Normaal geeft een vergeten gift aanleiding tot hogere belasting. Misschien gaat om het een ‘gift tussen echtgenoten’, een contractuele erfstelling dus, waardoor meer goederen aan de echtgenote toekomen in plaats aan erfgenamen in de zijlijn. Of anders is het gewoon een vergissing.

Rik Deblauwe – Wetenschappelijk adviseur Tiberghien

Jozef Decuyper – Erehypotheekbewaarder